ÂİR

Mekke gibi Medine’nin de bir haremi vardır ve bu saha Zülhuleyfe yakınlarındaki Âir (Ayr: عير) dağıyla Uhud dağı ve Küçük Sevr dağı arasında kalan bölgedir. Âir, Mescid-i Nebevî’nin yaklaşık 8 km. güneyinde, Sevr ise 8 km. kuzeyindedir.

Ṣaḥîḥ-i Buḫârî’de Hz. Ali’den rivayet edilen bir hadiste Hz. Peygamber, “Medine’nin Âir dağından şuraya kadar uzanan sahası haremdir. Kim Medine’nin bu haremi dahilinde Kitap ve Sünnet’e aykırı bir iş yapar veya ehl-i bid‘ata yardım ederse Allah’ın azabı, meleklerin lâneti ve bütün halkın nefreti onun üzerine olsun…” (“Feżâʾilü’l-Medîne”, 1) buyurmuştur. Ṣaḥîḥ-i Müslim’deki rivayette, bu hadiste “şuraya kadar uzanan saha” diye müphem bırakılan sınırın Sevr dağı olduğu ifade edilmektedir (“Ḥac”, 467).

Bazı müellifler Medine’de Âir ve Sevr adında dağlar bulunmadığını, bunların Mekke civarında yer aldığını iddia ederlerse de bu yanlıştır. Çünkü Mekke’de olduğu gibi Medine civarında da Sevr ve Âir adlı dağlar vardır. Bazı âlimler Medine’nin hareminin Mekke’nin haremi gibi olmayıp harem kelimesinin Medine için tâzim ve saygı mânasında kullanıldığını, ağaç kesmek, ot yolmak ve avlanmak gibi yasakların hicretten bir müddet sonra kaldırıldığını ve bu tür faaliyetlerin serbest bırakıldığını söylerler.

BİBLİYOGRAFYA

Kāmus Tercümesi, “sevr” md.

Buhârî, “Feżâʾilü’l-Medîne”, 1-4, “Cizye”, 17, “Ferâʾiż”, 21.

Müslim, “Ḥac”, 467.

Yâkūt, Muʿcemü’l-büldân, IV, 73, 171-172.

Nevevî, Şerḥu Müslim, Kahire 1392/1972, IX, 143.

İbn Hacer, Fetḥu’l-bârî, Kahire 1398/1978, VIII, 208-216.

Tecrid Tercemesi, VI, 226-231 vd.

Mir’âtü’l-Haremeyn: Mir’ât-ı Medîne, II, 219-229.

Ömer el-Fârûk, el-Medînetü’l-Münevvere, Cidde 1399/1979, s. 52, 57-58.

Hamîdullah, Hz. Peygamberin Savaşları, s. 96-97, 134.

Ali Hâfız, Fuṣûl min târîḫi’l-Medîneti’l-Münevvere, Cidde, ts., s. 11-12.

Sâlih Lem‘î Mustafa, el-Medînetü’l-Münevvere, Beyrut 1981, s. 9.

Kâmil Miras, “Âir”, İTA, I, 192-193.

G. Rentz, “al-ʿAḳīḳ”, EI² (İng.), I, 336.

W. M. Watt, “al-Madīna”, EI² (İng.), V, 994.