(ö. 721/1321)
Buhara yakınlarında bulunan Râmîten (Râmeyten) kasabasında doğdu. Mahmûd-ı Fağnevî’ye intisap etti. Ahmed Yesevî ve Seyyid Ahmed Atâ ile görüştü. Alâüddevle-i Simnânî ile mektuplaştı. Yüz otuz yıl yaşadığı rivayet edilen Ali Râmîtenî, büyük oğlu Hâce İbrâhim sağ olduğu halde, vefat ederken yerine halife olarak küçük oğlu Hâce Muhammed’i bıraktı. Müridleri kendisine Hâce-i Büzürg (büyük hoca), Hâce Muhammed’e ise Hâce-i Hurd (küçük hoca) derlerdi. Oğlu Hâce Muhammed’den başka Hâce Muhammed Külâhdûz, Hâce Muhammed Bâverdî, Hâce Muhammed Hallâc, Hâce Muhammed Baba Simmâsî adlı dört halifesi daha vardır. Nakşibendiyye tarikatının kurucusu Bahâeddin Nakşibend, Ali Râmîtenî’nin halifelerinden Muhammed Baba Simmâsî’nin mürididir.
Hâce Azîzân lakabıyla meşhur olan ve Azîzân tarikatının kurucusu sayılan Ali Râmîtenî, zikir telkini konusunda cehrî ve hafî iki ayrı usul uygulamış, daha sonra Nakşibendiyye’de hafî zikir esas alınarak cehrî zikir terkedilmiştir.
BİBLİYOGRAFYA
Harîrîzâde, Tibyân, II, vr. 273b.
Reşehât Tercümesi, s. 53.
Lâmiî, Nefehât Tercümesi, s. 413.
Abdülmecid el-Hânî, el-Ḥadâʾiḳu’l-verdiyye, Kahire 1308, s. 120.
Nebhânî, Kerâmâtü’l-evliyâʾ, II, 182.
Hasan Lütfi Shushud, Masters of Wisdom of Central Asia, Oxford 1983, s. 30-32.
Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1989 yılında İstanbul’da basılan 2. cildinde, 436 numaralı sayfada yer almıştır.