AMEDROZ, Henry Frederick

Winchester’de doğdu, kazandığı bir bursla aynı yerde hukuk öğrenimi yaptı. 1877’de girdiği Türkçe tercümanlığı imtihanını kazandı, fakat sıhhî sebeplerle bu işe devam edemedi. 1882’de baroya girdi ve raportör olarak çalıştı. Bu sırada Arapça öğrendi ve Arapça yazma bulunduran kütüphanelere devama başladı. Özellikle İslâm tarihi ve İslâm tarihçiliği konularıyla ilgilendi. Bir yandan araştırmalar yaparken öte yandan da aynı konuda çalışan diğer müsteşriklerle münasebet kurdu.

Araştırma ve yayınları yanında şarkiyat çalışmalarına idareci sıfatıyla da katıldı. Gibb Vakfı’nın mütevelli heyeti üyesi olarak bu vakfın yayınları ve diğer çalışmalarındaki hizmetinin yanı sıra 1912-1915 yılları arasında Royal Asiatic Society’nin de idare heyetinde bulundu.

Hayatının son yıllarını Abbâsî halifelerinden Muktedir devriyle ilgili kronikler üzerinde çalışarak geçiren Amedroz, Mart 1917’de öldü.

Araştırma ve Neşirleri. 1. Hilâl es-Sâbî’nin (ö. 448/1056) Kitâbü’l-Vüzerâʾ ile et-Târîḫ’inin neşri: Historical remains, First Part of his Kitâb al-Wuzarâ and Fragment of his History (389-393 A. H.), Leiden 1904. Amedroz bu yayınında, Abbâsîler’in dikkati çeken iki veziri İbnü’l-Furât ile Ali b. Îsâ’nın hayatlarını ve devletin devamını sağlama gayretlerini, İslâm tarihçiliğinde önemli bir yeri olan Hilâl es-Sâbî gibi orijinal bir kaynaktan günümüze ulaştırmıştır. Hilâl’in Târîḫ’i, 360-447 yılları arasındaki olayları ihtiva eden dokuz kitaptan ibaret iken bunların çoğu kaybolmuştur. Amedroz 380-393 (990-1003) yıllarına ait bulabildiği kısmı, Kitâbü’l-Vüzerâʾnın da yine bulabildiği sadece baş kısmını neşretmiştir. 2. İbnü’l-Kalânisî’nin Ẕeylü Târîḫi Dımaşḳ’ının neşri: History of Damascus (363-555 A.H.), Leiden 1908. Bu kitapta da metni aslî dili olan Arapça ile verirken buna İngilizce bir özet, bir lugatçe ve gerekli indeksleri ilâve etmiş, ayrıca bu eserde, başka kaynaklardan faydalanarak hazırladığı dipnotlarla okuyucunun istifade imkânını arttırmış ve böylece metin neşrindeki titizliği ile dikkatleri çekmiştir. 3. Bir başka İngiliz şarkiyatçısı D. S. Margoliouth ile birlikte İbn Miskeveyh’in Tecâribü’l-ümem adlı eserinin neşri: The Eclipse of the Abbaside Caliphate (I-VII, Oxford 1920-1921).

Bunlardan başka, özellikle neşrettiği metinleri kullanarak yaptığı tematik incelemeleri, 1906-1915 yılları arasında İngiltere’de Journal of the Royal Asiatic Society, Almanya’da Der Islam ve İtalya’da Bolletino mecmualarında yayımlamış, ayrıca The Encyclopaedia of Islam’da bazı Abbâsî vezirlerinin biyografilerini yazmıştır.

BİBLİYOGRAFYA

Ebü’l-Kāsım Sehâb, Ferheng-i Ḫâverşinâsân, Tahran 1317 hş., s. 44.

A. J. Arberry, British Orientalists, London 1943, s. 5.

J. Sauvaget, Introduction a l’Histoire de l’Orient Musulman, Paris 1946, s. 132-133, 138.

J. W. Fück, Die Arabischen Studien in Europa, Leipzig 1955, s. 275.

Necîb el-Akīkī, el-Müsteşriḳūn, Kahire 1980, II, 73-74.

Bedevî, Mevsûʿatü’l-müsteşriḳīn, s. 35-36.

D. S. Margoliouth, “H. F. Amedroz”, JRAS (1917), s. 692-693.

TA, II, 265.