| Tez Künye | Durumu | ||
| Anadolu Selçuklu Dönemi mimarisinde sırlı kaplama kullanımı (2 cilt) / The Use of glazed revetment in the architecture of Anatolian Seljuk Period (2 volumes) Yazar:NAKIŞ AKGÜL Danışman: PROF. DR. BEYHAN KARAMAĞARALI Yer Bilgisi: Hacettepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı Konu:Sanat Tarihi = Art History Dizin:Anadolu Selçukluları = Anatolian Seljuks ; Selçuklu mimarisi = Seljuks architecture ; Selçuklular Dönemi = Seljuks Period ; Sırlama = Glazing ; Çini sanatı = Tile art | Onaylandı Doktora Türkçe 2000 538 s. | ||
| ÖZET Anadolu Selçuklu mimarisinde kullanılan çiniler bir çok açıdan sayısız yayma konu olurken, diğer bir sırlı malzeme olan sırlı tuğlalar çok daha az yayında incelenmiştir. Bu yayınların içinde çok azı sırlı malzemenin yapıyla olan ilişkilerine değinmiştir. Biz, her iki sırlı malzemeyi de beraber ele almayı ve bir mimarî kaplama elemanı olarak incelemeyi uygun gördük. Anadolu Selçuklu Mimarîsinde kullanılan sırlı malzeme bir mimarî kaplama malzemesi olarak ele alınıp, öncelikle gerek çini gerekse sırlı tuğla, üretim aşamasından başlayarak, fırınlama, malzeme, biçim, yapım ve süsleme teknikleri, yapı yüzüne uygulama teknikleri ve yüzeylerde oluşturdukları motifler ve kompozisyonlar açısından incelenmiştir. Daha sonra her iki sırlı kaplama malzemesi mimarîde kullanıldıkları yüzeyler açısından incelenmiş; öncelikle yapı tiplerine göre bir sınıflandırma yapılırken, daha sonra tek tek tüm mimarî elemanlar göz önüne alınarak, hangi yüzeylerde, hangi malzemenin, ne şekilde kullanıldığı araştırılmıştır. Sırlı malzemenin çeşidinin, hangi mimarî yüzeylerde uygulanacağının, teknik ve kompozisyon seçiminin nasıl belirlendiği, bu blirlemede banînin patronajının, mimarın ve çini ustasının rolü tartışılmış, tasarım ve şablon meselesi ortaya konulmuştur. Tüm bu kriterler ve incelemeler sonrasında yapılan değerlendirmede, belli başlı çini üretim merkezleri ve atölyeler tespit edilmeye çalışılmış; sırlı kaplamaya sahip eserlerin yeniden kronolojik bir tipolojisi yapılmış ve elde edilen verilere göre inşa tarihi kesin olmayan bazı eserler yeniden tarihlendirilmiştir. Son olarak Anadolu Selçuklu sanatında bir sırlı kaplama programı olup olmadığı meselesi ortaya atılmış;11 sırlı kaplama programının belirlendiği durumlarda, bunun daha önce incelenmiş olan kriterlerden hangilerine göre belirlendiği tartışılmıştır. Anadolu Selçuklu Dönemi’nde kullanılan sırlı kaplama elemanları, çeşitli faktörler göz önüne alınarak incelenip, daha önce yapılan çalışmalardan farklı bir bakış açısı getirilmiştir. | |||
| Ill SUMMARY While the usage of tiles in Anatolian Seljuk architecture have been the subject of numerous publications in various respects, glazed bricks, which one another type of glazed material, have attacted less attention. Very few publications have pointed out the relation of glazed material to the construction of buildings, we thought it was necessary to deal with both glazed materials togetter and investigate them as architectural revetment elements. The glazed material used in Anatolian Seljuk architecture has considered on architectural revetment material and both the tiles and the glazed biricks have been abserved, starting from the production stage, as to kiln drying, material form, construction and decoration technigues, their application on the walls, and the motifs and compositions they have formed on the surfaces. Then, both glazed revetment materials have been studred as to the surfaces on which they are used in Architecture, primarily, a classification has been made according to the types of construction and after that each of the elements have been taken into consideration one by one and which materials, on which surfaces and how they have been used have been investigated. While doing so, the roler of the employer, the architect and the tile master have been discussed, the issue of design and pattern have been taken into consideration. In the evaluation done after all these criteria and investigations, certain tile production centers & workshops have been identified, a new chronological classification of glazed revetted masterpieces have been made and in relation to the newly obtained data, some works whore construction dates were not certain have been dated again. Finally, the question of whether or not there was a glazed revetment programme in Anatolian Seljuk art have been brought up, in condition where glazed reventment programme has been established, according to which previous criteria this has been formed has been discussed. Glazed revetment elements which were used during Anatolian Seljuk period have been investigated, by taking various factors in to consideration and a new point of view, different from the previous studies have been obtained. | |||