| Tez Künye | Durumu | ||
| Anadolu’da Bizans-Selçuklu kültürel etkileşiminin sanata yansımaları / The reflection of cultural interaction between Byzantine and Seljuk in Anatolia on art Yazar:YURDAGÜL ÖZDEMİR Danışman: PROF. DR. ALİ BAŞ Yer Bilgisi: Selçuk Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı / Sanat Tarihi Bilim Dalı Konu:Sanat Tarihi = Art History Dizin:Anadolu Selçuklu Devleti = ; Bizans sanatı = Byzantine art ; Bizans İmparatorluğu = Byzantine Empire ; Bizanslılar = Byzantines ; Kültürel etki = Cultural effect ; Mimari etkileşim = Architectural interaction ; Sanatsal etkileşim = Artistic interaction ; Selçuklu sanatı = Seljukid art ; Selçuklu-Bizans ilişkileri = Seljukids-Byzantine relationships ; Selçuklular = Seljuks | Onaylandı Doktora Türkçe 2020 571 s. | ||
| Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Alparslan’ın 1071 yılında Bizans Devleti karşısında kazandığı galibiyet, Anadolu tarihinin en önemli olaylarından biridir. Savaş sonrasında Anadolu’ya yoğun olarak başlayan Türk göçleri ve burada Büyük Selçuklu Devleti’nin bir kolu olarak Anadolu Selçuklu Devleti’nin kurulması, Ortaçağ Anadolu’sunun siyasi, demografik, sosyal-kültürel ve sanatsal ortamında önemli değişikliklere neden olmuştur. Bu süreçte öncelikli olarak askeri, siyasi ve politik ilişkiler kuran Bizans ve Selçuklu Devletleri arasında kurulan kültürel ve sanatsal ilişkiler tez konumuz kapsamında ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Sanatsal etkileşim sürecinde önemli rol oynayan etkenler, Bizans Devleti sanatsal ortamındaki yerel geleneğin Selçuklu sanatına yansımaları ve Selçukluların gelişiyle birlikte Anadolu’nun sanatsal ortamında yaşanan değişimler çalışmamız kapsamında değerlendirilmiştir. Bu bağlamda hareket noktamız kültürel etkileşim olmakla birlikte bu etkileşimin sanatsal faaliyetler üzerindeki etkisi örnekler üzerinden değerlendirilmiştir. Yönetici sınıf ve halklar arasındaki kültürel alışveriş beraberinde dini ve sanatsal bir etkileşimi de kaçınılmaz kılmıştır. Birbiri ile bağlantılı olan tüm bu unsurlar devletin yöneticileri ve toplumlar arasında doğru orantılı olarak bir etki imkanı yaratmıştır. Bu süreçte siyasi koşullar, ekonomik durum ve gelenekler etkisinde, inşa fâliyetleri, seramik, alçı, taş eserler, el sanatları ürünleri, kullanım eşyaları gibi her iki dönemin kültürel ve sanatsal anlayışını yansıtan eserler üretilmeye devam etmiştir.Özellikle her iki kültür arasında Anadolu’nun iç bölgelerde gelişen yoğun temaslar sanatsal etkileşimin varlığının da izlenebildiği yerler olmuştur. Bu etki içerisinde en önemli faktörler, yerel gelenekler, baninin istekleri ve sanatçının özgün yaratımı olarak karşımıza çıkmaktadır. Yeni kurulan Anadolu Selçuklu Devleti’nin mimari üslubunun oluşum sürecinde yerel unsurların ve geldikleri yerden getirdikleri geleneklerin etkisi görülmektedir. Üslup farklılıkları olmakla birlikte iki kültürün hakim olduğu ortak coğrafya, ortak yaşam pratiklerinin geliştirilmesi ile birlikte zamanla da ortak beğeniye hitap eden sanat eserlerinin üretilmesine olanak sağlamıştır. Figürlü, geometrik ve yazı taklidi olmak üzere bazı ortak motiflerin her iki kültürün sanat eserlerinde yer alması bölgesel etki, baninin ve sanatçıların rolü ve dönemin beğenisi ile ilişkilidir. Anadolu’da 12-13. yüzyıl Bizans ve Selçuklu dönemi eserlerinde özellikle insan, fantastik yaratıklar, hayvan mücadele sahneleri, av sahneleri gibi kompozisyonların yaygın olarak tasvir edildiği görülmekle birlikte, bu eserler arasında üslupsal açıdan benzerlikler, bazen her iki kültürden izler taşıyan motifler görülmesi, sanatçıların bu dönemde oluşan ortak bir görsel repertuvardan yararlanması ile de ilişkili olmalıdır. Uygarlıkların kültürel özelliklerini yansıtan sanat eserlerinde, her iki uygarlığını kültürüne dair ortak ikonografik temalar kullanılması Anadolu’da Bizans-Selçuklu birlikteliğinin yaşandığı dönemde çok kültürlü bir coğrafyanın kültürel ve sanatsal çeşitliliğini günümüze taşıyan maddi kanıtlar olarak oldukça önem kazanmaktadır. | |||
| The victory by Alparslan, Sultan of the Great Seljuk State, against Byzantium Empire in 1071 is one of the most important occurent in Anatolian history. Turkish intensely smigration toward Anatolia and foundation of Anatolian Seljuk Empire, which was an extension of Great Seljuk Empire, after that battle has resulted immense changes in political, demographical, socio-cultural and artistic areas of Middle Age Anatolia. In this process cultural and artistic relationships between Byzantium and Seljuks who interrelated primarily in military, political and diplomatic areas, are elaborated on in the context of our thesis subject. Factors playing important role in artistic interaction process, repercussions of local tradition in Byzantium artistic environment to the Seljuks’ art, and alterations in artistic environment of Anatolia after the Seljuks’ arrival are all evaluated in the context of our study. Hence our initial point being cultural interrelation, its effects on artistic activities are also evaluated upon the examples. Cultural transaction between administrative class and peoples brought along religious and artistic interactions. All these factors being connected each other resulted in affection possibilities between administrative class and peoples direct proportionally. In this process, under the effects of political factors, economical status and traditions, constructions, ceramic, plaster, stonework, handcraft artifacts and daily usage tools like artifacts which represents both of the two periods’ cultural and artistic conception, were produced continuously.Dense contacts between two cultures in the inner parts of Anatolia had effects over artistic interaction too. Among this effects the most important factors are local traditions, desires of constructor and genuine creation of artist. Effects of local elements and traditions from the areas they came before can be observed in the birth process of Anatolian Seljuk Empire’s architectural character. Apart from differences in wording, the geography where both cultures were hegemonic, enabled producing art works appealing common admiration in time due to the development of common life practices.Having some common designs like figures, geometric and writing imitations in both cultures’ art works is related with regional effect, constructor-artists role and admiration of the period. Encountering human, fantastic creatures, animal struggling scenes and hunting scenes like compositions are commonly depicted on 12th -13th century Byzantium and Seljuk period Anatolian art works and seeing characteristic similarities among these works, sometimes ornaments with traces from both cultures must be connected with artists’ using a common visual repertoire which was created in this period. With that being said, these art works which reflects cultural features of civilizations and on some of them common iconographic themes have been used, have great significance as they are solid evidences of the Byzantium-Seljuk era Anatolia’s cultural and artistic variety. | |||