ÂSIM el-AHVEL

Doğum yeri ve tarihi bilinmemektedir. el-Ahvel veya Âsımü’l-Ahvel lakabıyla tanınır. Bu gibi lakapların genellikle kişilerin fizyonomik kusurları yüzünden verildiği dikkate alınırsa Âsım’ın gözlerinin şaşı olduğu söylenebilir.

Âsım el-Ahvel, sahâbî Enes b. Mâlik ve Abdullah b. Sercis’ten hadis almakla birlikte yaptığı rivayetler esas itibariyle tâbiînin büyüklerindendir. Zehebî, Âsım’a dördüncü tabaka ricâli arasında yer verir. İbrâhim en-Nehaî, Hasan-ı Basrî, Saîd b. Cübeyr ve Mücâhid hadis rivayet ettiği tâbiîlerin en tanınmış olanlarıdır. Kendisinden de Şu‘be, Ma‘mer b. Râşid, Yahyâ b. Saîd el-Kattân, Abdullah b. Mübârek gibi meşhur muhaddisler rivayette bulunmuşlardır. Önceleri Kûfe çarşısında muhtesiplik yapmış, daha sonra ise Abbâsîler’in ilk yıllarında Ebû Ca‘fer el-Mansûr devrinde Medâin’de kadılık görevinde bulunmuştur. Onun Medâin muhtesibi olduğu da söylenmektedir.

Ancak tabakat kitaplarına göre Âsım el-Ahvel daha çok hadis ilmi ve rivayetiyle meşhur olmuş, bu ilimde çoğunluğun görüşüne göre hâfızlık derecesine yükselmiştir. Süfyân es-Sevrî Âsım’ı, tanıdığı dört büyük hadis hâfızından biri olarak göstermektedir. Yahyâ el-Kattân’ın kendisini hadiste zayıf görmesine karşılık Ahmed b. Hanbel, İbn Maîn, Ebû Zür‘a ve Ali b. Medînî gibi âlimler onun sika olduğuna hükmetmişlerdir. Rivayet ettiği hadislerin başta Kütüb-i Sitte olmak üzere hemen hemen bütün muteber hadis kitaplarında yer alması da Âsım’ın hadis ilmindeki güvenilir yerini teyit etmektedir.

BİBLİYOGRAFYA

İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, VII, 256, 319.

Buhârî, et-Târîḫu’l-kebîr, VI, 485.

İbn Ebû Hâtim, el-Cerḥ ve’t-taʿdîl, VI, 343-344.

Hatîb, Târîḫu Baġdâd, XII, 243-247.

Zehebî, Mîzânü’l-iʿtidâl, II, 350.

a.mlf., Teẕkiretü’l-ḥuffâẓ, I, 149, 150.

a.mlf., Aʿlâmü’n-nübelâʾ, VI, 13-15.

İbn Hacer, Tehẕîbü’t-Tehẕîb, V, 42-43.

Süyûtî, Ṭabaḳātü’l-ḥuffâẓ (Ömer), s. 64.