Astım ve KOAH Tanıs Almış Olan Yaşlı Bireylerin Hastalık Hakkındaki Görüşleri

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 1, 43 – 53, 30.06.2024

Büşra Balkay Seleme Ceylan Gülay Günay

https://doi.org/10.46414/yasad.1443576

Öz

Aim: In the age we live in, human beings have lived longer than ever before in history. The increase in life expectancy has also led to the emergence and chronicization of different diseases. With the increase in the older population, the burden of chronic diseases has increased accordingly. Asthma and COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) rank 3rd among the causes of death in our country. There-fore, this study aimed to determine the socio-demographic factors that affect the opinions and percep-tions of older adults diagnosed with asthma and COPD regarding the disease. Methods and Materials: In the study, 152 individuals aged 60 and over who applied to the chest diseases clinic for treatment con-stitute the sample of the study. Demographic information form and illness perception scale were used as data collection tools in the research. “Independent Samples T-Test” and “One-Way Analysis of Variance-ANOVA” were applied to determine the relationship between individuals’ disease perceptions and socio-demographic variables. Findings: According to the findings of the study, 57.2% are women, 42.8% are men, and the average age is 65.5 (S = 8.2). 64.5% of the older adults have asthma, 28.3% have COPD, and 7.2% have both asthma and COPD. The rate of those who stated that the chronic disease “occasionally affects” their daily life activities (44.1%) is high. It has been determined that older adults have no con-trol over their disease, they think the disease will last a long time, they have high concerns and negative thoughts about the disease, they think they will not be able to recover with treatment, and they accept that they will spend the rest of their lives with this disease. At the same time, it has been observed that the education level, employment status and type of chronic disease reveal a significant difference in the views of older adults about the disease.. Results: Increasing the awareness of elderly individuals about chronic diseases is very important in terms of maintaining quality of life and life satisfaction. In this context, studies to inform asthma and COPD patients should be brought to the fore.

Anahtar Kelimeler

Chronic disease, Asthma, COPD, Aging, Older adults’ health

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Aras, A., & Tel, H. (2009). Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan hastalarda algılanan sosyal destek ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi. Türk Toraks Dergisi, 10(2), 63-68.
• Akyirem, S., Forbes, A., Lindberg Wad, J. and Due-Christensen, M. (2021). Psychosocial interven-tions for adults with newly diagnosed chronic dis-ease: A systematic review. Journal of Health Psy-chology, 27(7), 1753–1782. doi:10.1177/135910532199 5916
• Armay, Z., Özkan, M., Kocaman, N., & Özkan, S. (2007). Hastalık algısı ölçeği’nin kanser hastalarında Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Klinik Psi-kiyatri, 10, 192–200. doi:10.35440/hutfd.810484
• Astım Tanı ve Tedavi Rehberi 2020 Güncellemesi (2020). Ed: G. E. Çelik. Buluş tasarım, Ankara https://www.aid.org.tr/wp-content/uploads/ 2020/12/astim-rehberi-2020.pdf adresinden erişilmiştir.
• Benkel, I., Arnby, M. and Molander, U. (2020). Living with a chronic disease: A quantitative study of the views of patients with a chronic disease on the change in their life situation. SAGE Open Medicine, 8, 1–7. doi:10.1177/2050312120910350
• Bock, K., Bendstrup, E., Hilberg, O., & Løkke, A. (2017). Screening tools for evaluation of depression in Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD). A systematic review. European Clinical Respiratory Journal, 4(1), 1332931. doi:10.1080/20018525. 2017.1332931
• Borge, C. R., Moum, T., Puline Lein, M., Austegard, E. L., & Wahl, A. K. (2014). Illness perception in people with chronic obstructive pulmonary disease. Scandinavian Journal of Psychology, 55(5), 456–463. doi:10.1111/sjop.12150
• Buttery, S. C., Zysman, M., Vikjord, S. A. A., Hopkinson, N. S., Jenkins, C., & Vanfleteren, L. (2021). Contemporary perspectives in COPD: Pa-tient burden, the role of gender and trajectories of multimorbidity. Respirology, 26(5), 419–441. doi:10.1111/resp.14032
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal Bilimler İçin Veri Anali-zi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uy-gulamaları ve Yorum. (24. Bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karade-niz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri Ankara: Pegem Akademi.
• Celli B, Fabbri L, Criner G, Martinez, F.J., Mannino, D., Vogelmeier, C., Montes de Oca, M., Papi, A., Sin, D.D., Han, M.L.K. & Agusti, A. (2022). et al. Definition and Nomenclature of Chronic Obstructive Pulmo-nary Disease: Time for its Revision. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 11, 1317–1325. doi:10.1164/rccm.202204-06 71PP
• Demir Gökmen, B., & Fırat, M. (2022). KOAH hastala-rında hastalık algısı, ölüm kaygısı ve öz bakım gü-cü ilişkisinin incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(1), 57–66. doi:10.30569. adiyamansaglik.1024143
• Eisner, M. D., Yelin, E. H., Trupin, L., & Blanc, P. D. (2002). The influence of chronic respiratory con-ditions on health status and work disability. Amer-ican Journal of Public Health, 92(9), 1506–1513. doi:10.2105/ajph.92.9.1506
• Ekenler, Ş. (2017). Kronik Obstrüktif Akciğer Hastala-rında Hastalık Algısı ve İlişkili Faktörler. Sağlık Bi-limleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• FIRS (Forum of International Respiratory Societies) (2021). The global impact of respiratory disease-Third Edition. European Respiratory Society. https://www.firsnet.org/images/publications/ FIRS_Master_09202021.pdf adresinden erişilmiştir.
• Fotokian, Z., Mohammadi Shahboulaghi, F., Fallahi-Khoshknab, M., & Pourhabib, A. (2017). The em-powerment of elderly patients with chronic ob-structive pulmonary disease: Managing life with the disease. PLoS ONE, 12(4), e0174028. doi:10.1371/ journal.pone.0174028
• Fried, M. D., Bradleyi E. H., & O’Leary, J. (2003). Prog-nosis communication in serious illness: Percep-tions of older patients, caregivers, and clinicians. Journal of the American Geriatrics Society, 51, 1398–1403. doi:10.1046/j.1532-5415.2003.51 457.x
• Han, M. K., Postma, D., Mannino, D. M., Giardino, N. D., Buist, S., Curtis, J. L., & Martinez, F. J. (2007). Gen-der and chronic obstructive pulmonary disease: Why it matters. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 15(176),1179–1184. doi:10.1164/rccm.200704-553CC
• Hyland, M. E., Jones, R. C. M., & Hanney, K. E. (2006). Information needs in COPD patients: The Lung In-formation Needs Questionnaire. AIRWAYS Journal, 100, 1807–1816.
• Kaptein, A. A., Scharloo, M., Fischer, M. J., Snoei, L., Cameron, L. D., Sont, J. K., Rabe, K. F., & Weinman, J. (2008). Illness perceptions and COPD: An emerg-ing field for COPD patient management. Journal of Asthma, 45(8), 625–629. doi:10.1080/ 02770900802127048
• Kara, A. (2019). KOAH’lı Hastalarda Hastalık Algısının Yaşam Kalitesine Etkisi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Balı-kesir: Balıkesir Üniversitesi.
• Karabulutlu, E. Y., & Okanlı, A. (2011). Hemodiyaliz hastalarında hastalık algısının değerlendirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(4), 25–30.
• Karasar, N. (2023). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kav-ramlar İlkeler Teknikler. (38. Baskı) Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kuruvilla, M. E., Vanijcharoenkarn, K., Shih, J. A., & Lee, F. E-H. (2019). Epidemiology and risk factors for asthma. Respiratory Medicine, 149, 16–22. doi:10.1016/j.rmed. 2019.01.014
• Moss-Morris, R., Weinman, J., Petrie, K., Horne, R., Cam-eron, L., & Buick, D. (2002). The revised illness perception questionnaire (IPQ-R). Psychology & Health, 17(1), 1–16. doi:10.1080/088704402 90001494
• Nazir, A., & Erbland, L. M. (2009). Chronic obstructive pulmonary disease an update on diagnosis and management issues in older adults shoab. Drugs Aging, 26(10), 813–831. doi:1170-229X/09/0010-0813/$49.95/0
• Ovcharenko, S., Galetskayte, Y., Romanov, D., Petelin, D., & Volel, B. (2022). Identification of different pro-files of illness perception in COPD patients: Re-sults of cluster analysis. The Open Respiratory Medicine Journal, 16, e187430642112141. doi:10.2174/1874 3064-v16-e2112141
• Özpulat, F., & Yıldırım, A. (2014). Kronik solunum sistemi hastalığı olan hastaların hastalıkları ile baş etme yöntemleri ve sağlık eğitimi gereksinimleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 23(4),122–9.
• Polat, M., & Yıldırım, N. (2023). The Relationship be-tween clinical characteristics and perception of disease with psychosocial adjustment of individu-als with chronic obstructive pulmonary disease. Journal of Izmir Chest Hospital, 37(2), 61–69. doi:10.14744/IGH.2023.87609
• Pooler, A., & Beech, R. (2014). Examining the relation-ship between anxiety and depression and exac-erbations of COPD which result in hospital admis-sion: a systematic review. International Journal of Chronic Obstructive Pulmonary Disease, 9(1),315–330. doi:10.2147/COPD.S53255
• Puşuroğlu, M., Puşuroğlu, G., & Hocaoglu, C. (2023). The relationship of chronic diseases with anxiety and depression in patients over 65 years of age. Duzce Medical Journal, 25(2), 135–140. doi:10.18678/dtfd.1258000 Raherison, C., & Girodet, P. O. (2009). Epidemiology of COPD. European Respiratory Review, 18(114),213–221. doi:10.1183/09059180.0000 3609
• Ramadan, W.H., Sarkis, A., Aderian, S.S. & Milane, A. (2020). Asthma and COPD patients’ perception of appropriate metered-dose inhaler technique. Dose-Response: An International Journal, 18, 1–8. doi:10.1177/1559325820917832
• Robinson, T. (2011). Empowering people to self-manage COPD with management plans and handheld records. Nursing Times, 106(38), 12–14.
• Rzadkiewicz, M., & Nasiłowski, J. (2019). Psychosocial interventions for patients with severe COPD-an up-to-date literature review. Medicina, 55(9), 597–619. doi:10.3390/ medicina55090597
• Sánchez Castillo, S., Smith, L., Díaz Suárez, A., & López Sánchez, G. F. (2023). Limitations in activities of daily living among older adults with COPD, Asth-ma, or Asthma-COPD overlap residing in Spain. In-ternational Journal of Environmental Re-search, 20(3467), 2–12. doi:10.3390/ijerph200 43467
• Seçer, İ. (2017). SPSS ve LISREL ile Pratik Veri Analizi. Analiz ve Raporlaştırma. Ankara: Anı Yayıncılık. Subbarao, P., Mandhane, P. J., & Sears, M. R. (2009). Asthma: Epidemiology, etiology and risk factors. Canadian Medical Association Journal, 181(9), 181–190.
• Tzortzaki, G. E., Proklou, A., & Siafakas, N. M. (2011). Asthma in the elderly: Can we distinguish it from COPD? Journal of Allergy, 2011, 843543. doi:10.11 55/2011/ 843543.
• Uchmanowicz, I., Jankowska-Polanska, B., Motowidło, U., Uchmanowicz, B., & Chabowski, M. (2016). As-sessment of illness acceptance by patients with COPD and the prevalence of depression and anxi-ety in COPD. International Journal of Chronic Ob-structive Pulmonary Disease, 11(1), 963–970. doi:10.2147/COPD.S102754
• Weinman, J., Petrie, K. J., Moss-Morris, R., & Horne, R. (1996). The illness perception questionnaire: A new method for assessing the cognitive represen-tation of illness. Psychology and health, 11(3), 431–445. doi:10.1080/08870449608400270
• Weldam, S. W. M., Lammers, J. W. J., Heijmans, M. J. W. & Schuurmans, M. J. (2014). Perceived quality of life in chronic obstructive pulmonary disease pa-tients: A cross-sectional study in primary care on the role of illness perceptions. BMC Family Prac-tice, 15, 140–150.
• Yıldırım, B., Acar, M., & Tuncay, T. (2013). Onkoloji alanında sosyal hizmet uzmanlarının görevleri ve kanıta dayalı değerlendirme. Toplum ve Sosyal Hizmet, 24(1), 169–189.

Astım ve KOAH Tanıs Almış Olan Yaşlı Bireylerin Hastalık Hakkındaki Görüşleri

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 1, 43 – 53, 30.06.2024

Büşra Balkay Seleme Ceylan Gülay Günay

https://doi.org/10.46414/yasad.1443576

Öz

Amaç: Yaşadığımız çağda insanoğlu tarihsel olarak hiç olmadığı kadar uzun bir yaşam sürecine sahip olmuştur. Beklenen yaşam süresinin uzaması aynı zamanda farklı hastalıkların ortaya çıkmasına ve kronikleşmesine neden olmuştur. Yaşlı nüfusun artması ile birlikte hastalık yükü de artmıştır. Astım ve KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) ülkemizdeki ölüm nedenleri arasında 3. sırada yer almak-tadır. Bu nedenle bu çalışmada astım ve KOAH tanısı almış olan yaşlı bireylerin hastalığa ilişkin görüşleri ve algıları üzerinde etkili olan sosyo-demografik faktörleri belirlemek amaçlanmıştır. Yöntem ve gereç-ler: Çalışmada göğüs hastalıkları kliniğine tedavi için başvuran 60 ve daha yukarı yaş grubunda olan 152 birey çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Demografik bilgi formu ve hastalık algısı ölçeği araştır-ma da veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Bireylerin hastalık algıları ile sosyo-demografik değişken-leri arasındaki ilişkinin belirlenmesinde “İlişkisiz Örneklemler T-Testi” ve “Tek Yönlü Varyans Analizi-ANOVA” uygulanmıştır. Bulgular: Çalışmadan elde edilen bulgulara göre %57,2’sini kadınlar, %42,8’ini erkekler oluşturmakta, yaş ortalaması 65,5 (SS=8,2)’dir. Yaşlıların %64,5’i astım, %28,3’ü KOAH, %7,2’si ise hem astım hem de KOAH hastasıdır. Kronik hastalığın günlük yaşam aktiviteleri üzerinde “zaman zaman etkili” (%44,1) olduğunu belirtenlerin oranı yüksektir. Yaşlı bireylerin hastalıkları üze-rinde kontrollerinin olmadığı, hastalığın uzun süreceğini düşündükleri, hastalığa ilişkin endişelerinin yüksek olduğu ve olumsuz düşündükleri, tedavi ile iyileşemeyeceklerini düşündükleri, yaşamlarının geri kalanını bu hastalıkla geçireceklerini kabullendikleri belirlenmiştir. Aynı zamanda yaşlı bireylerin hastalık hakkındaki görüşleri üzerinde eğitim düzeyi, çalışma durumu ve kronik hastalık türünün anlamlı farklılık ortaya koyduğu gözlemlenmiştir. Sonuç: Yaşlı bireylerin kronik hastalıklara ilişkin farkındalıklarının arttırılması yaşam kalitesi ve yaşam doyumunun sürdürülmesi açısından oldukça önemlidir. Bu çerçevede astım ve KOAH hastalarının bilgilendirilmesine yönelik çalışmalar ön plana çıkarılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Kronik hastalık, Astım, KOAH, Yaşlı, Yaşlı Sağlığı

Etik Beyan

Bu çalışmada yazarlar arasında çıkar çatışması bulunmamaktadır.

Proje Numarası

Yok

Kaynakça

• Aras, A., & Tel, H. (2009). Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan hastalarda algılanan sosyal destek ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi. Türk Toraks Dergisi, 10(2), 63-68.
• Akyirem, S., Forbes, A., Lindberg Wad, J. and Due-Christensen, M. (2021). Psychosocial interven-tions for adults with newly diagnosed chronic dis-ease: A systematic review. Journal of Health Psy-chology, 27(7), 1753–1782. doi:10.1177/135910532199 5916
• Armay, Z., Özkan, M., Kocaman, N., & Özkan, S. (2007). Hastalık algısı ölçeği’nin kanser hastalarında Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Klinik Psi-kiyatri, 10, 192–200. doi:10.35440/hutfd.810484
• Astım Tanı ve Tedavi Rehberi 2020 Güncellemesi (2020). Ed: G. E. Çelik. Buluş tasarım, Ankara https://www.aid.org.tr/wp-content/uploads/ 2020/12/astim-rehberi-2020.pdf adresinden erişilmiştir.
• Benkel, I., Arnby, M. and Molander, U. (2020). Living with a chronic disease: A quantitative study of the views of patients with a chronic disease on the change in their life situation. SAGE Open Medicine, 8, 1–7. doi:10.1177/2050312120910350
• Bock, K., Bendstrup, E., Hilberg, O., & Løkke, A. (2017). Screening tools for evaluation of depression in Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD). A systematic review. European Clinical Respiratory Journal, 4(1), 1332931. doi:10.1080/20018525. 2017.1332931
• Borge, C. R., Moum, T., Puline Lein, M., Austegard, E. L., & Wahl, A. K. (2014). Illness perception in people with chronic obstructive pulmonary disease. Scandinavian Journal of Psychology, 55(5), 456–463. doi:10.1111/sjop.12150
• Buttery, S. C., Zysman, M., Vikjord, S. A. A., Hopkinson, N. S., Jenkins, C., & Vanfleteren, L. (2021). Contemporary perspectives in COPD: Pa-tient burden, the role of gender and trajectories of multimorbidity. Respirology, 26(5), 419–441. doi:10.1111/resp.14032
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal Bilimler İçin Veri Anali-zi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uy-gulamaları ve Yorum. (24. Bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karade-niz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri Ankara: Pegem Akademi.
• Celli B, Fabbri L, Criner G, Martinez, F.J., Mannino, D., Vogelmeier, C., Montes de Oca, M., Papi, A., Sin, D.D., Han, M.L.K. & Agusti, A. (2022). et al. Definition and Nomenclature of Chronic Obstructive Pulmo-nary Disease: Time for its Revision. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 11, 1317–1325. doi:10.1164/rccm.202204-06 71PP
• Demir Gökmen, B., & Fırat, M. (2022). KOAH hastala-rında hastalık algısı, ölüm kaygısı ve öz bakım gü-cü ilişkisinin incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(1), 57–66. doi:10.30569. adiyamansaglik.1024143
• Eisner, M. D., Yelin, E. H., Trupin, L., & Blanc, P. D. (2002). The influence of chronic respiratory con-ditions on health status and work disability. Amer-ican Journal of Public Health, 92(9), 1506–1513. doi:10.2105/ajph.92.9.1506
• Ekenler, Ş. (2017). Kronik Obstrüktif Akciğer Hastala-rında Hastalık Algısı ve İlişkili Faktörler. Sağlık Bi-limleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• FIRS (Forum of International Respiratory Societies) (2021). The global impact of respiratory disease-Third Edition. European Respiratory Society. https://www.firsnet.org/images/publications/ FIRS_Master_09202021.pdf adresinden erişilmiştir.
• Fotokian, Z., Mohammadi Shahboulaghi, F., Fallahi-Khoshknab, M., & Pourhabib, A. (2017). The em-powerment of elderly patients with chronic ob-structive pulmonary disease: Managing life with the disease. PLoS ONE, 12(4), e0174028. doi:10.1371/ journal.pone.0174028
• Fried, M. D., Bradleyi E. H., & O’Leary, J. (2003). Prog-nosis communication in serious illness: Percep-tions of older patients, caregivers, and clinicians. Journal of the American Geriatrics Society, 51, 1398–1403. doi:10.1046/j.1532-5415.2003.51 457.x
• Han, M. K., Postma, D., Mannino, D. M., Giardino, N. D., Buist, S., Curtis, J. L., & Martinez, F. J. (2007). Gen-der and chronic obstructive pulmonary disease: Why it matters. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, 15(176),1179–1184. doi:10.1164/rccm.200704-553CC
• Hyland, M. E., Jones, R. C. M., & Hanney, K. E. (2006). Information needs in COPD patients: The Lung In-formation Needs Questionnaire. AIRWAYS Journal, 100, 1807–1816.
• Kaptein, A. A., Scharloo, M., Fischer, M. J., Snoei, L., Cameron, L. D., Sont, J. K., Rabe, K. F., & Weinman, J. (2008). Illness perceptions and COPD: An emerg-ing field for COPD patient management. Journal of Asthma, 45(8), 625–629. doi:10.1080/ 02770900802127048
• Kara, A. (2019). KOAH’lı Hastalarda Hastalık Algısının Yaşam Kalitesine Etkisi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Balı-kesir: Balıkesir Üniversitesi.
• Karabulutlu, E. Y., & Okanlı, A. (2011). Hemodiyaliz hastalarında hastalık algısının değerlendirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(4), 25–30.
• Karasar, N. (2023). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kav-ramlar İlkeler Teknikler. (38. Baskı) Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kuruvilla, M. E., Vanijcharoenkarn, K., Shih, J. A., & Lee, F. E-H. (2019). Epidemiology and risk factors for asthma. Respiratory Medicine, 149, 16–22. doi:10.1016/j.rmed. 2019.01.014
• Moss-Morris, R., Weinman, J., Petrie, K., Horne, R., Cam-eron, L., & Buick, D. (2002). The revised illness perception questionnaire (IPQ-R). Psychology & Health, 17(1), 1–16. doi:10.1080/088704402 90001494
• Nazir, A., & Erbland, L. M. (2009). Chronic obstructive pulmonary disease an update on diagnosis and management issues in older adults shoab. Drugs Aging, 26(10), 813–831. doi:1170-229X/09/0010-0813/$49.95/0
• Ovcharenko, S., Galetskayte, Y., Romanov, D., Petelin, D., & Volel, B. (2022). Identification of different pro-files of illness perception in COPD patients: Re-sults of cluster analysis. The Open Respiratory Medicine Journal, 16, e187430642112141. doi:10.2174/1874 3064-v16-e2112141
• Özpulat, F., & Yıldırım, A. (2014). Kronik solunum sistemi hastalığı olan hastaların hastalıkları ile baş etme yöntemleri ve sağlık eğitimi gereksinimleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 23(4),122–9.
• Polat, M., & Yıldırım, N. (2023). The Relationship be-tween clinical characteristics and perception of disease with psychosocial adjustment of individu-als with chronic obstructive pulmonary disease. Journal of Izmir Chest Hospital, 37(2), 61–69. doi:10.14744/IGH.2023.87609
• Pooler, A., & Beech, R. (2014). Examining the relation-ship between anxiety and depression and exac-erbations of COPD which result in hospital admis-sion: a systematic review. International Journal of Chronic Obstructive Pulmonary Disease, 9(1),315–330. doi:10.2147/COPD.S53255
• Puşuroğlu, M., Puşuroğlu, G., & Hocaoglu, C. (2023). The relationship of chronic diseases with anxiety and depression in patients over 65 years of age. Duzce Medical Journal, 25(2), 135–140. doi:10.18678/dtfd.1258000 Raherison, C., & Girodet, P. O. (2009). Epidemiology of COPD. European Respiratory Review, 18(114),213–221. doi:10.1183/09059180.0000 3609
• Ramadan, W.H., Sarkis, A., Aderian, S.S. & Milane, A. (2020). Asthma and COPD patients’ perception of appropriate metered-dose inhaler technique. Dose-Response: An International Journal, 18, 1–8. doi:10.1177/1559325820917832
• Robinson, T. (2011). Empowering people to self-manage COPD with management plans and handheld records. Nursing Times, 106(38), 12–14.
• Rzadkiewicz, M., & Nasiłowski, J. (2019). Psychosocial interventions for patients with severe COPD-an up-to-date literature review. Medicina, 55(9), 597–619. doi:10.3390/ medicina55090597
• Sánchez Castillo, S., Smith, L., Díaz Suárez, A., & López Sánchez, G. F. (2023). Limitations in activities of daily living among older adults with COPD, Asth-ma, or Asthma-COPD overlap residing in Spain. In-ternational Journal of Environmental Re-search, 20(3467), 2–12. doi:10.3390/ijerph200 43467
• Seçer, İ. (2017). SPSS ve LISREL ile Pratik Veri Analizi. Analiz ve Raporlaştırma. Ankara: Anı Yayıncılık. Subbarao, P., Mandhane, P. J., & Sears, M. R. (2009). Asthma: Epidemiology, etiology and risk factors. Canadian Medical Association Journal, 181(9), 181–190.
• Tzortzaki, G. E., Proklou, A., & Siafakas, N. M. (2011). Asthma in the elderly: Can we distinguish it from COPD? Journal of Allergy, 2011, 843543. doi:10.11 55/2011/ 843543.
• Uchmanowicz, I., Jankowska-Polanska, B., Motowidło, U., Uchmanowicz, B., & Chabowski, M. (2016). As-sessment of illness acceptance by patients with COPD and the prevalence of depression and anxi-ety in COPD. International Journal of Chronic Ob-structive Pulmonary Disease, 11(1), 963–970. doi:10.2147/COPD.S102754
• Weinman, J., Petrie, K. J., Moss-Morris, R., & Horne, R. (1996). The illness perception questionnaire: A new method for assessing the cognitive represen-tation of illness. Psychology and health, 11(3), 431–445. doi:10.1080/08870449608400270
• Weldam, S. W. M., Lammers, J. W. J., Heijmans, M. J. W. & Schuurmans, M. J. (2014). Perceived quality of life in chronic obstructive pulmonary disease pa-tients: A cross-sectional study in primary care on the role of illness perceptions. BMC Family Prac-tice, 15, 140–150.
• Yıldırım, B., Acar, M., & Tuncay, T. (2013). Onkoloji alanında sosyal hizmet uzmanlarının görevleri ve kanıta dayalı değerlendirme. Toplum ve Sosyal Hizmet, 24(1), 169–189.

Toplam 41 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Kaynak Göster

Download or read online: Click here