BAKARÎ

Şemsüddîn Ebü’l-İkrâm Muhammed b. Kāsım b. İsmâîl el-Bakarî (ö. 1111/1699)

Ezher Camii şeyhülkurrâsı, Şâfiî fakihi.

Müellif:

Mısır’ın Dârülbakar köyünde doğdu. Tahsilini Kahire’de yaptı. Kıraatte Abdurrahman el-Yemenî, hadiste Bâbilî, Nûreddin el-Halebî ve Burhâneddin el-Lekānî, fıkıhta Mezzâhî, tarikat ve tasavvufta amcası Mûsâ b. İsmâil el-Bakarî gibi zamanın ileri gelen âlimlerinden faydalandı. Şâfiî fıkhı üzerinde derinleşti. Bununla beraber esas ihtisas alanının Kur’an ilimleri ve kıraat olduğu eserlerinden anlaşılmaktadır. Bilhassa kıraat konusunda kendisinden pek çok kişi istifade etmiştir.

Eserleri. 1. el-Ḳavâʿidü’l-muḳarrere fi’l-fevâʾidi’l-muḥarrere. Kıraat imamlarının okuyuş özellikleri ve kaideleri hakkındadır.

2. Ġunyetü’ṭ-ṭâlibîn ve münyetü’r-râġıbîn. Tecvidle ilgili olup Muḳaddimetü’l-Baḳarî diye de bilinir.

3. Ḥâşiye ʿalâ risâle fi’t-tecvîd ve’r-resm ve meḫârici’l-ḥurûf. Tecvid hakkında kaleme aldığı bir risâle üzerine yazdığı hâşiyedir.

4. el-ʿUmdetü’s-seniyye. Sâkin nûn, tenvin, med ve kasır gibi tecvid kaideleri hakkındadır.

5. Fetḥu’l-kebîri’l-müteʿâl. Âyetlerdeki bazı müşkilleri açıklamaktadır.

Ayrıca Fevâʾid fi’l-vaḳf ve’l-ibtidâʾ, Risâle fî tecvîdi’l-Ḳurʾâni’l-Kerîm, Şerḥu Muḳaddimeti’l-Ecrûmiyye adlı eserleriyle bir kasidesi bulunmaktadır (Şerḥu Muḳaddimeti’l-Ecrûmiyye ve Fetḥu’l-kebîri’l-müteʿâl dışındaki eserlerinin yazma nüshaları için bk. , II, 429; Suppl., II, 454; Fihrisü maḫṭûṭâti Dâri’l-kütübi’z-Zâhiriyye, I, 224-225, 436-439; el-Fihrisü’ş-şâmîl…, II, 427-433).


BİBLİYOGRAFYA

, IV, 121-122.

, I, 116.

, II, 307.

, II, 149.

, II, 429; Suppl., II, 454.

, VII, 229.

, XI, 136.

Fihrisü maḫṭûṭâti Dâri’l-kütübi’z-Zâhiriyye (haz. Salâh Muhammed el-Haymî), Dımaşk 1403/1983, I, 224-225, 436-439.

el-Fihrisü’ş-şâmil li’t-türâs̱i’l-ʿArabiyyi’l-İslâmiyyi’l-maḫṭûṭ: ʿulûmü’l-Ḳurʾân, maḫṭûṭâtü’t-tecvîd (nşr. el-Mecmûu’l-melikî li-buhûsi’l-hadâreti’l-İslâmiyye), Amman 1406/1986, II, 427-433.

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1991 yılında İstanbul’da basılan 4. cildinde, 529 numaralı sayfada yer almıştır.