Martapura nehrinin kıyısında kurulan Bancermasin, adını üzerinde kurulduğu tuzlu su bataklıklarından alır. Bölgenin en önemli gelir kaynağı baharat ve kara biber iken son zamanlarda üretimde azalma kaydedilmiştir. Buna rağmen Kandangan ve civarında yetiştirilen pirinç, hindistan cevizi ve kauçuk gibi ürünlerin pazarlanması buradan yapılır; şehrin doğusundaki Martapura vadisinde de elmas bulunur. Karayollarının son derece yetersiz olduğu bölgede ulaşım için daha çok nehirler kullanılır. Temel su yolu vasıtaları büyük tekneler, kayıklar ve sallardır. Bu yüzden Bancermasin Endenozya’nın Venedik’i olarak adlandırılır. Şemsüddin Nûr Havaalanı şehrin ülkedeki diğer bölgelerle hava yolu bağlantısını sağlar.
Bancerliler, Cavalılar, Buginler, Malaylar, Dayaklar, Araplar, Çinliler ve Hintliler’den oluşan karışık bir etnik yapıya sahip bulunan Bancermasin’in nüfusu 423.600’dür (1983). Bu farklı ırkların bölgeye ilk geliş sebepleri, buradaki baharat ticaretiyle altın ve elmas madenleri ve bunlara bağlı olan sanayidir. Daha sonra Hollanda ve İngiliz Doğu Hindistan şirketleri de aynı sebeplerle buraya gelmişlerdir. Bölgeye İslâmiyet’in ne zaman girdiği kesin olarak bilinmemekle birlikte mevcut kaynaklar tarih olarak XVI-XVII. yüzyılları gösterirler. Bancermasin’in çok eskilerden beri Mataram, Malaka ve Makassar ile ticarî ve kültürel bağları vardı. Cava’daki kıyı devleti Demak ile olan münasebetler de halk arasında siyasî şuurlanmayı arttırmıştı. Bütün bunların sonucunda XVI. yüzyılda Samudra adında bir lider tarafından Bancermasin Sultanlığı kuruldu; kendisinden sonra gelen bazı hükümdarların isimleri Sultan Nata, Sultan Âdem, Sultan Temcîdullah ve Sultan Süleyman’dır. Bancermasin Sultanlığı 1860’larda Hollandalılar’ın bölgede kesin hâkimiyet kurmalarına kadar devam etti. 1860’larda Hollanda’nın Doğu Hindistan kolonilerine dahil olan Bancermasin, 1949 yılında Hollandalılar’ın bölgeyi terketmesinden sonra bağımsız Endonezya’nın bir parçası haline geldi.
Halkı genellikle Şâfiî mezhebine mensup olan Bancermasin yöresi, bütün Endonezya’da en yüksek nisbette hacca gidilen bölgedir ve burada diğer İslâmî faaliyetler de çok hareketli bir şekilde yürütülmektedir. Bancermasin’de Lambung Mangkurat Üniversitesi (1960) ve Cakarta’da bulunan National Islamic Institut’ün bir şubesi olan Institut Agama Islam Negeri gibi bazı eğitim müesseseleri bulunmaktadır.
BİBLİYOGRAFYA
R. T. McVey, Indonesia, New Haven 1963.
I. Southall, Indonesia Face to Face, Sydney 1965.
Ailsa Zainuddin, A Short History of Indonesia, Victoria 1968.
D. J. M. Tate, The Making of Modern South-East Asia, Kuala Lumpur 1971.
J. Hardjono, Indonesia: Land and People, Jakarta 1971.
D. E. Fryer – J. C. Jackson, Indonesia, Westview 1977.
E. Oey v.dğr., Indonesia, Singapore 1980-82.
D. G. E. Hall, A History of South-East Asia, Hong Kong 1987, s. 519-525, 562-568, 617.
The Far East and Australasia 1988, London 1987, s. 444.
Ensiklopedi Indonesia (ed. Hassan Shadily v.dğr.), Jakarta 1980-83, I, III, IV, tür.yer.
A. W. Nieuwenhuis, “Bancarmasin”, İA, II, 300-301.
C. C. Berg, “Bandjarmasin”, EI2 (İng.), I, 1014.
Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1992 yılında İstanbul’da basılan 5. cildinde, 53 numaralı sayfada yer almıştır.