BANDIRMALIZÂDE AHMED MÜNİB EFENDİ

Üsküdar’da Bandırmalızâde Tekkesi’nde doğdu. Celvetiyye’nin Hâşimiyye kolunun pîri Hâşim Baba’nın torunudur. Babası adı geçen tekkenin şeyhi Küçük Mehmed Galib Efendi, annesi Emine Hanım’dır. Ahmed Münib ilk eğitimine babasının yanında başladı, daha sonra Üsküdar’da Fıstıklı Mektebi’nde Şeyhülhattâtîn Hoca Sabri Efendi’den ders aldı. Üsküdar Paşakapısı Rüşdiyesi ve Toptaşı Askerî Rüşdiyesi’nden mezun oldu. Bu yıllarda amcası Şeyh Mehmed Fahreddin Efendi’ye intisap etti, onun ölümünün ardından 1898’de babasından icâzet aldı. Evkāf-ı Hümâyun Nezâreti’nde memur olarak çalışmaya başladı. Cihât İdaresi kâtipliğinden 1909’da emekliye ayrıldı. Ardından Bandırmalızâde Tekkesi postuna oturdu. Üsküdar’da vefat eden Bandırmalızâde’nin kabrinin tekkeden Çiçekçi Camii’nin avlusuna nakledilen mezarlar arasında bulunduğu tahmin edilmektedir. Celvetî-Bektaşî şeyhi şair Yusuf Fahir (Ataer) Baba (ö. 1967) Ahmed Münib Efendi’nin oğludur.

Eserleri. 1. Mir’âtü’t-turuk (İstanbul 1306). Kuruluş tarihine göre Kādiriyye ve Rifâiyye’den başlayarak Hâşimiyye’ye kadar yirmi dokuz tarikatın pîri hakkında kısa bilgiler içermektedir. 2. Mecmûa-i Tekâyâ (İstanbul 1307). Tekke mecmuası alanında yazılan eserler arasında önemli bir yere sahiptir. Mecmuada İstanbul’da mevcut tekkeler âyin günlerine göre tasnif edilmiş, her tekkenin adı, semti, ait olduğu tarikat, o zamanki şeyhi zikredilmiş, son durumu ve varsa diğer adı belirtilmiştir. Eserin mülâhazalar kısmında son dönem tekkeleri ve tarikatları hakkında önemli bilgiler vardır. Kitapta âyini cuma günü olan tekke sayısı altmış beş, cumartesi yirmi beş, pazar kırk bir, pazartesi otuz, salı otuz dokuz, çarşamba otuz sekiz ve perşembe seksen üç olarak verilmektedir. Ayrıca eserde belirtildiği üzere 305 tekke tanıtılıp dökümü yapılmıştır. Buna göre eserin yayımlandığı tarihte İstanbul’da Bayramî dört, Bedevî sekiz, Celvetî yirmi iki, Cerrâhî on dört, Gülşenî üç, Halvetî on üç, Kādirî elli yedi, Mevlevî beş, Nakşî altmış beş, Rifâî otuz beş, Sa‘dî yirmi üç, Sinânî üç, Sünbülî yirmi üç, Şa‘bânî yirmi beş, Şâzelî üç, Uşşâkī dört olmak üzere toplam 305 değil 307 tekke bulunmaktadır. 3. Hukūk-ı Veled (İstanbul 1318). Eserde çocuklarla ilgili âyet ve hadisler, çocuk doğduğunda yapılacak işler, akîka, emzirme, çocuğa güzel isim konulması, sünnet ettirme, evlendirme, çocuğa güzel terbiye verme, tahsil yaptırma gibi konular ele alınmıştır. 4. Ta‘rîfü’l-Hitân (İstanbul 1318). Bu eserde de sünnet olmanın Kur’an ve hadislerdeki dayanakları, İslâm âlimlerinin bu konudaki görüşleri, sünnet olmanın yaşı, peygamberlerin sünnetli doğması gibi konulara değinilmektedir. 5. Risâle-i Akîka (İstanbul 1319). Bandırmalızâde’nin kaynaklarda ayrıca Mecmau’l-beyân, Kavâidü’l-Kur’ân, Tercüme-i İhlâs-ı Şerîf, Gençlere Eimme-i İsnâ Aşere, Menkıbe-i Evliyâ-i İstanbul, Yâdigâr-ı Tuhfetü’l-Furkān, Yâdigâr-ı Cihân Meslekü’l-ihvân, Hadîkatü’l-esâmî, Hasâisü İhlâs-ı Şerîf, Menâbiu’l-hikem fî vasfı Nebiyyi ekrem adlı eserlerinin bulunduğu kaydedilmektedir.

BİBLİYOGRAFYA
Sadık Albayrak, Son Devir Osmanlı Uleması, İstanbul 1996, V, 93; M. Nermi Haskan, Yüzyıllar Boyunca Üsküdar, İstanbul 2003, I, 124; Ramazan Muslu, Osmanlı Toplumunda Tasavvuf (18. Yüzyıl), İstanbul 2004, s. 469; Selami Şimşek, “Son Dönem Celvetî Şeyhlerinden Bandırmalızâde Ahmed Münib Efendi’nin Hayatı, Eserleri ve Mecmûa-yı Tekâyâ’sı”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, sy. 21, Konya 2007, s. 135-172; Mehmet Ünal, “Celvetî Tarikatında Çocuk Hukuku ile İlgili Bir Risâle: Hukûk-ı Veled”, Tarih Okulu, VII/19 (2014), s. 423-442; “Bandırmalı Tekkesi ve Câmii”, İst.A, IV, 2102; M. Baha Tanman – Hasan Kâmil Yılmaz, “Bandırmalızâde Tekkesi”, DİA, V, 54-55.