İnşa tarihi kesin olarak bilinmeyen Bayraktar Camii’ne Şehid Alemdar Camii de denildiğine göre, Kıbrıs’ın fethi sırasında (9 Eylül 1570) Lefkoşe Kalesi’nde Costanza tabyasına ilk bayrağı dikerken şehid düşen alemdar veya bayraktarın hâtırasını yaşatmak için yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Şehid alemdarın kabri veya makamı da bu küçük caminin hemen yanındadır. Bayraktar Camii kapısı üstündeki manzum çok uzun kitâbesinden anlaşıldığına göre Sultan II. Mahmud devrinde 1236’da (1820-21) Kaptan Abdullah Paşa tarafından önemli ölçüde tamir ve ihya ettirilmiştir. Tamiri yaptıranın 1234 Ramazanında (Temmuz 1819) kaptan-ı deryâ olan Abdullah Paşa olduğu tahmin edilmektedir. Yüksek bir tabya üstünde inşa edilen cami 1962 ve 1963 yıllarında Rumlar tarafından geniş ölçüde tahrip edilerek minaresi de yıktırılmıştır. Ayrıca içinde şehid bayraktarın sandukası ile bir de sancak bulunan türbesi bomba konularak tahrip edilmiştir.
Bayraktar Camii mimarisi itibariyle önemli bir özelliğe sahip değildir. Kare biçiminde olan binanın giriş tarafındaki köşe bölünerek küçük bir türbe haline getirilmiştir. Bu türbeden itibaren kıble duvarına kadar cami hariminin sol tarafı ziyaret yeri olduğu söylenen bir duvarla bölünmüştür. Türbe duvarına bitişik olarak da kısa gövdeli bir minare yapılmıştır. Cami girişinin önünde üç sivri kemerli bir son cemaat yeri vardır. Binanın üstü çift meyilli, kiremit kaplı bir çatı ile örtülüdür. Son cemaat yerinin ise öne meyilli yine kiremitli bir çatısı bulunur.
İçerideki mihrap binanın tam ekseninde olmayıp solda bulunduğuna göre yandaki ziyaretçiler bölümünün aslında cami mekânına ait olduğuna ve sonradan bölündüğüne ihtimal verilmektedir. Yan duvarlar Kıbrıs’ın gotik kiliselerinde olduğu gibi destekleme payandalarına sahiptir. Bu da binaya Türk mimarisine aykırı düşen bir görünüm verir.
BİBLİYOGRAFYA
İsmet Konur, Kıbrıs Türkleri, İstanbul 1938, s. 97.
Halil Fikret Alasya, Kıbrıs Tarihi ve Kıbrıs’ta Türk Eserleri, Ankara 1964, s. 175-178.
Oktay Aslanapa, Kıbrıs’ta Türk Eserleri, İstanbul 1975, s. 6-7.
Semavi Eyice, “Kıbrıs’ın Tarihi ve Türk Eserleri”, TTOK Belleteni, sy. 44 (1974), s. 13.
Fikret Çuhadaroğlu, “Kıbrıs Camileri”, Rölöve ve Restorasyon Dergisi, II, Ankara 1975, s. 3, rs. 6-8, çz. 3.
Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1992 yılında İstanbul’da basılan 5. cildinde, 255-256 numaralı sayfalarda yer almıştır.