BELHÎ, Ebû Ali

Ebû Ali el-Belhî diye meşhurdur. İbrâhim b. Yûsuf, Kuteybe b. Saîd, Hediyye b. Abdülvehhâb, Ali b. Hucr gibi Belh ve Merv bölgesi muhaddislerinden hadis tahsil etti. Kendi bölgesinde ilmini yaydıktan sonra ileri yaşlarında Nîşâbur’a geçti, oradan da Bağdat’a gitti. İbn Kāni‘, Ebû Bekir eş-Şâfiî ve Ciâbî gibi muhaddisler ondan hadis rivayet ettiler.

Zehebî’nin belirttiğine göre (Teẕkiretü’l-ḥuffâẓ, II, 690), senedinde Ebû Ali el-Belhî’nin de bulunduğu hadisler İbn Kāni‘in Muʿcem’inde ve Temmâm b. Muhammed er-Râzî’nin Fevâʾid’inde yer almıştır (bk. Sezgin, I, 188, 220).

Hatîb el-Bağdâdî tarafından övülen Ebû Ali el-Belhî, İslâm dünyasını ve özellikle Bağdat hilâfet merkezini tehdit altında tutan Şiî İsmâiliyye mezhebinin siyasî temsilcileri durumundaki Karmatîler tarafından 295 (908) yılı sonlarında Belh’te şehid edildi. Bu tarih 294 olarak da zikredilmektedir.

Telif ettiği Kitâbü’l-ʿİlel ve Kitâbü’t-Târîḫ adlı iki eseri hakkında bilgi bulunmamaktadır.

BİBLİYOGRAFYA

Hatîb, Târîḫu Baġdâd, X, 93-94.

İbnü’l-Cevzî, el-Muntaẓam, VI, 79.

Zehebî, Teẕkiretü’l-ḥuffâẓ, II, 690.

a.mlf., Aʿlâmü’n-nübelâʾ, XIII, 529-530.

İbnü’l-İmâd, Şeẕerât, II, 219.

Sezgin, GAS, I, 188, 220.

Kays Âl-i Kays, el-Îrâniyyûn ve’l-edebü’l-ʿArabî, Tahran 1984, II/1, s. 308-309.

H. Schützinger, “Balḵī, Abū ʿAlī ʿAbd-Allāh”, EIr., III, 598.