Belîğî dîvânçesi [Bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük]

Tez KünyeDurumu
Belîğî dîvânçesi [Bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük] / Belîğî dîvânçesi [Concordance and functional dictionary]
Yazar:EMİNE GÜLEÇ
Danışman: DR. ÖĞR. ÜYESİ YELİZ YASAK PERAN
Yer Bilgisi: Kırklareli Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Konu:Türk Dili ve Edebiyatı = Turkish Language and Literature
Dizin:
Onaylandı
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
1032 s.
Klâsik Türk Edebiyatı bilmeyenin uzaktan baktığı sözlükle dahi olsa anlaması ve anlamlandırılması zor olan bir alandır. Tarihi çok eskiye dayanan yüzyıllardır hüküm sürmüş bu edebiyat, doğal olarak içinde birçok kültürel birikimin, dilin yapısından kaynaklanan değişimin, toplumun duyuş düşünüş gücünün vs. etkilerini bünyesinde barındırır. Bu değerli hazineyi gün yüzüne çıkarmak, bugünü anlamak önce geçmişi anlamlandırmaktan geçer. Bu amaçla başlayan TEBDİZ projesi elektronik ortamda eserlerin bağlamlı sözlüğünü hazırlamak ve nihayetinde ortak bir kelime havuzu oluşturularak Türk dilinin tarihsel ve tanıklı bir sözlüğünü oluşturmayı hedeflemektedir. Bu bağlamda teknolojinin sözlük çalışmalarında kullanımı edebiyat için önemli bir gelişmedir. Bu çalışmada 16. yy’da yaşamış ve hakkında çok fazla bilgi bulunmayan Belîğî’nin Divançesi bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük bakımından ele alınmıştır. Çalışmada 95 gazel, 1 kıta, 1 kaside, 4 tahmis, 1 muhammes ve 17 müfred matla metin içindeki bağlamı dikkate alınarak anlamlandırılmış böylece şâirin dil ve üslûbu ve dönemin söz varlığı ortaya konulmuştur. Yunus KAPLAN’ın “Belîğî ve Divânçesi” adlı makalesi ilgili tezin esas kaynağını oluşturmaktadır.
Classical Turkish Literature is a field that is difficult to understand and make sense of even with the dictionary that a person who does not know from afar. This literature, which has ruled for centuries with a long history, naturally contains the effects of many cultural accumulations, changes arising from the structure of the language, and the perceptive power of society. Unearthing this precious treasure and understanding the present requires first making sense of the past. The TEBDİZ project, which started for this purpose, aims to prepare a contextual dictionary of the works in electronic environment and finally to create a historical and witnessed dictionary of the Turkish language by creating a common word pool. In this context, the use of technology in dictionary studies is an important development for literature. In this study, the Divan of Belîğî, who lived in the 16th century and did not have much information about him, is discussed in terms of contextual index and functional dictionary. In the study, 95 ghazals, 1 verse, 1 ode, 4 tahmis, 1 muhammes and 17 mufred mats were made meaningful considering the context in the text, thus the language and style of the poet and the vocabulary of the period were revealed. Yunus KAPLAN’s article ” Belîğî and Divançe” constitutes the main source of the related thesis.

Download: Click here