Ebû Abdillâh Muhammed b. Selâm b. el-Ferec el-Bîkendî (ö. 225/839)
Buhara yakınlarında âlimlerinin çokluğuyla meşhur bir yerleşim merkezi olan Bîkend’e nisbetle anılır. 160 (777) yılında doğdu. İlim tahsili için seyahatler yaptı. Abdullah b. Mübârek, Süfyân b. Uyeyne, Ebû Bekir b. Ayyâş vb. 400 kadar âlimden hadis yazdı ve rivayet etti. Semâ yoluyla olmasa da İmam Mâlik’ten de rivayette bulundu. Hadis ilminde hâfız ve sika olup “Buhara muhaddisi” diye anılırdı. Kendisinden Buhârî, Ebû Muhammed ed-Dârimî ve Ubeydullah b. Vâsıl gibi âlimler rivayette bulundular.
40.000 dinar ilim tahsili için, bir o kadar da neşri uğruna harcayacak derecede zengin olan Bîkendî hep ilimle meşgul olmuştur. Horasan yöresinin ilim hazinesi kabul edilen Bîkendî’nin çeşitli alanlarda birçok eseri bulunduğu kaynaklarda zikredilmiş ise de bunların hiçbiri günümüze ulaşmamıştır.
Ezberinde 5000 hadis bulunduğu rivayet edilen Bîkendî, 7 Safer 225’te (18 Aralık 839) vefat etmiştir. İbn Hacer Buhârî’ye atfederek bu tarihi Safer 227 (Aralık 841) olarak vermekte ise de Buhârî’nin bizzat kendisi 7 Safer 225 tarihini zikretmektedir.
BİBLİYOGRAFYA
Buhârî, et-Târîḫu’l-kebîr, I, 110.
İbn Hibbân, es̱-S̱iḳāt, IX, 75.
Sem‘ânî, el-Ensâb (Bârûdî), I, 434.
Yâkūt, Muʿcemü’l-büldân, I, 533.
Zehebî, Teẕkiretü’l-ḥuffâẓ, II, 422.
a.mlf., Aʿlâmü’n-nübelâʾ, X, 628.
a.mlf., el-ʿİber, I, 310.
Safedî, el-Vâfî, III, 115.
İbn Hacer, Tehẕîbü’t-Tehẕîb, IX, 212-213.
Ziriklî, el-Aʿlâm, VII, 16.
Kehhâle, Muʿcemü’l-müʾellifîn, X, 42.