Biray Tugay. Aydın vilayeti’nde sürgün: Tanzimat’tan Cumhuriyet’e. Doktora tezi (2013)

Tez KünyeDurumu
Aydın vilayeti’nde sürgün: Tanzimat’tan Cumhuriyet’e / Exile in the province of Aydin :From Tanzimat to Republic
Yazar:BİRAY TUGAY
Danışman: PROF. DR. SABRİ SÜRGEVİL
Yer Bilgisi: Ege Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı
Konu:Tarih = History
Dizin:Ceza hukuku = Criminal law ; Osmanlı hukuku = Ottoman law ; Sürgün = Exile
Onaylandı
Doktora
Türkçe
2013
407 s.
Tanzimat Döneminde ceza kanunları ve mahkemeler Batı hukuku esas alınarak düzenlenmiştir. Bu yeni düzen, eskiye nazaran cezaların kapsamını ve tayinini daha belirgin bir hale getirmiştir. 1858 Ceza Kanununda bir kimsenin bulunduğu yerden bir başka yere gönderilerek müebbed veya muvakkat ikamet ettirilmesi olarak tanımlanan sürgün cezası siyasi suçlar başta olmak üzere, zimmete para geçirme, rüşvet, mahkeme kararlarına müdahale etme, rica ve iltimasla mahkeme hükmü verme, mal ve mülkü zapt etme, halkı ücretsiz angarya işlerde çalıştırma, asker toplama maddesi aleyhinde bulunma ve benzeri suçlarda tatbik edilmiştir. İdari ve yargı görevleri bulunan taşra meclislerinde ve kaza müdürlüklerinde görev alan Batı Anadolu’nun yerel eşrafının yanısıra, vilayet dahilindeki tuzla memurları, gümrük memurları, sandık eminleri ve tahsildarların karıştıkları zimmete para geçirme ve rüşvet davaları sürgün mahkumiyetiyle sonuçlanmıştır. İdari olarak verilen sürgün kararları ise genellikle siyasi nedenlere dayanmıştır. Aydın Vilayeti’nin kalabendlik merkezleri olarak bilinen adaların yer aldığı Cezayir Bahr-ı Sefid Vilayeti’ne yakınlığı nedeniyle, adalara gönderilen mahkumlar bazen ceza süreleri içinde bazen de ceza sürelerini ikmal ettikten sonra bu vilayete nakledilmişlerdir. 19. yüzyıl sonlarında Aydın Vilayeti’nin merkezi İzmir bilhassa İstanbul’dan uzaklaştırılması gerekli görülen kişilerin, kendilerine tahsis edilen maaşlarla istihdam edildikleri bir yer haline gelmiştir. Sürgün yerinin havasına ve suyuna uyum sağlayamamanın neticesinde gelen hastalıklar ve geride kalan perişan aileler gibi nedenler hususi afları getirirken, siyasi mahkumların da dahil olduğu sürgünler için genel af İkinci Meşrutiyet’in ilanıyla gelmiştir.
The penal code and the court system were reorganized on the basis of western jurisprudence during the Reforms Period (Tanzimat). In comparison to the previous, this new order has brought more clarification to the scope of penalties and their assignment. In the 1858 Penal Code, led primarily by temporary or exile for life sentences due to political offences, has been applied in embezzlement, corruption, interference with court decisons, nepotism in judicial processes, illegal posession of property, unpaid or forced labour, objection to military mobilization articles, and other similar offences. In addition to Western Anatolian local gentries in positons of responsibility at administrative and judicial, local councils and directorates, officials of saltworks, customs and duties, store custodians and the tax collectors related legal provincial cases involving embezzlement and corruption have resulted in exile convictions. Administrative exile repostings have generally been the result of decisions based on political reasons. Due to proximity of Aydın Province to the Algiers Maritime Provincial islands known as remote exile centers (kalabendlik), the prisoners sent to these locations have on occasion been transferred to this province either during or upon completion of their sentences. By the end of 19th century, the Province of Aydın has become a place of settlement with salary allotment to persons whose distancing were deemed necessary from the provincial capital İzmir, but in particular from İstanbul. Diseases caused by exile conditions and the severe effects on convict families left behind did permit individual pardons but the general amnesty for exiles including political convicts arrived only with the declaration of Second Constitutional Monarchism.

Download: Click here