| Tez Künye | Durumu | ||
| Anadolu’daki Moğol vali ve komutanları / Mongolian governors and commanders in Anatolia Yazar:BÜŞRA BAĞCI Danışman: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA AKKUŞ Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Konu:Tarih = History Dizin:Anadolu = Anatolia ; Askeri yönetim = Military management ; Komutan = Commender ; Moğollar = Mongoşs ; Orta Çağ = Middle Ages ; Valiler = Governors ; İdari yapı = Administrative structure | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2019 XIII+162 s. | ||
| Ortaçağ’ın önemli devletlerinden biri olan Moğollar, kısa sürede geniş coğrafyalara yayılarak birçok devlet ve milleti hâkimiyetleri altına almışlardır. Moğollar, hâkimiyetleri altına aldıkları milletlerin tarihlerinde önemli bir rol oynamış ve birçok devletin yıkılmasına sebep olmuşlardır. Moğollar’ın saldırılarına maruz kalan devletlerden biri de Anadolu Selçuklu Devletidir. Harzemşahlar devletinin yıkılması ile Moğollar’a komşu olan Selçuklular, içte ve dışta güvenlik önlemleri almışlardır. Fakat bütün bu önlemlere rağmen Anadolu Selçuklu Devletinin zayıfladığı dönemde Moğol istilaları başlamıştır. 1243 Kösedağ savaşı ile Anadolu Selçuklu Devleti mağlup olmuş ve Moğolların hâkimiyeti altına girmiştir. Bu süreçten sonra ülke Moğol vali ve komutanlar tarafından yönetilmeye başlamıştır. Anadolu Selçuklu Devleti Moğol tahakkümü altına girmesiyle birlikte, İlhanlılar tarafından Anadolu’ya birçok komutan, vali ve vergi memurları gönderilmiştir. Moğollar tarafından Anadolu’ya gönderilen komutan ve valiler bulundukları bölgede Moğollar’a muhalif gruplarla mücadele ederek, İlhanlı hâkimiyetini kurmuşlardır. Bu amaçla da Moğol karşıtı birçok kişiyi katletmişler, şehir ve bölgeleri yağmalayıp yaşanılmaz hale getirmişlerdir. Anadolu’daki bazı emîrler menfaatleri doğrultusunda komutanlarla ya da valiler ile işbirliği içerisine girmişler, Moğol hanları ile görüşmelerde bulunmuşlardır. Anadolu’da bulunan komutan ve valiler bazı dönemlerde Selçuklu devletinde görev yapan sultanları azledip, istedikleri kişileri hükümdar yapmışlardır. Hazırlamış olduğumuz çalışmamızda; öncelikle Anadolu’nun istilasında görev alan Moğol komutanları; Çurmagon Noyan, Elçigiday Noyan, Baycu Noyan, Yasavur Noyan, Hoca Noyan, Engürek Noyan gibi önemli Moğol Noyanların faaliyetlerine yer verilmiştir. Akabinde ise İlhanlı devletinin kurulmasıyla birlikte Hülâgû Han, Abaka Han, Ahmed Teküder, Argun Han, Geyhatu Han döneminde Anadolu’ya gönderilen veya burada görev yapan komutan, vali ve vergi memurları anlatılmaya çalışılmıştır. Son bölümde ise Gâzân Han, Olcaytu Han, Ebû Said Han dönemlerinde görev yapan komutan, vali ve vergi memurlarının Anadolu’daki faaliyetleri incelenmiştir. Sonrasında ise Timurtaş Noyan’ın Mısır kaçması sonucu, Anadolu’da görev yapan Şeyh Hasan ve Eretna hakkında bilgiler verilmiştir. Bu görevlilerin Anadolu’daki sosyal, siyasi, dini, ekonomik alandaki uygulamaları, zulümleri, katliamları ve yağmaları ayrıntılı bir şekilde ifade edilmiştir. Moğol hâkimiyeti döneminde yaşanılan bu durumun Anadolu Selçuklu devleti üzerindeki etkileri aktarılmıştır. Anahtar Kelimeler: Anadolu Selçuklu Devleti, Moğollar, İlhanlılar, Vali, Komutan, Hâkimiyet. | |||
| ABSTRACT Mongolians, one of the important states of the Middle ages, have spread to large geographies in a short time and have dominated many States and nationality. The Mongols played an important role in the dates of the nations under their dominions and caused the destruction of many governments. One of the states exposed to the attacks of the Mongols is the Seljuk State of Anatolia. The Seljuks, neighboring the Mongols with the destruction of the state of Khorezm took security measures inside and outside. But despite all these measures, the Mongol invasions began in the period when the Anaotolian Seljuk State weaked. 1243 the Anatolian Seljuk State was defeated by the Battle of Kösedağ and entered under the Dominion of the Mongols. After this process, the country began to be ruled by the Mongol governors and commanders. With the introduction of the Anatolian Seljuk State under the Mongol throne, many commanders, governors and taxpayers were sent by Ilkhanids to Anatolia. The commanders and governors sent by the Mongol to Anatolia have established the dominance of the Ilkhanid by combating the Mongol in their region. To this end, they slaughtered a lot of anti-Mongolian people, plundering and pillaging cities and territories and making them uninhabitable. Some of the orders in Anatolia have entered into cooperation with the commanders or the governers in line with their interests, they have made talks with Mongol Khans. In Anatolia, the commanders and governers in some periods, the sultans who served in the Seljuk state, they made the ruler of the people they wanted. In our work we have Prepared; First the Mongolian commanders who served in the invasion of Anatolia; The activities of prominent Mongolian Noians such as Çurmagun Noyan, Elçigiday Noyan, Baycu Noyan, Yasavur Noyan, Hoca Noyan, Engürek Noyan were included. Subsequently, with the establishment of the Ilkhanid state Hülâgû Khan, Abaka Khan, Ahmed Teküder, Argun Khan, Geyhatu Khan during the period sent to Anatolia or served here, the commander, governor and tax officials tried to explain. In the last chapter Gâzân Khan, Olcaytu Khan, the commander, governor and tax officials who served during the periods of Abu Said Khan examined the activities in Anatolia. Afterwards, after Timurtaş Noyan fled to Egypt, information about Şeyh Hasan and Eretna who served in Anatolia was given. The social, political, religious, economic practices, atrocies, massacres and rains of these officials in Anatolia have been thoroughly expressed. The effects of this situation on the Anatolian Seljuk state have been transferred during the period of Mongolian domination. Keywords: Anatolian Seljuk State, Mongols, Ilkhanids, Governor, Commander, Dominion. | |||