Ağa Câfer Paşa Camii adıyla da anılan yapı, Kıbrıs Beylerbeyi Câfer Paşa tarafından XVI. yüzyıl sonunda yaptırılmıştır. 1008 Muharreminde (Ağustos 1599) düzenlenen vakfiyesinde camiye Kıbrıs’ta pek çok çiftlik, bahçe, tarla, zeytinlik, ev, ambar, ahır vb.nin vakfedildiği belirtilir. Vakfiyeden, ayrıca Konya’daki mevlevîhâneye de büyük ölçüde pay ayrılmış olduğu görülmektedir. 1974’ten önce EOKA tedhiş örgütünün elinde bulunan cami, Kıbrıs Barış Harekâtı’ndan sonra kurulan bir dernek, kısmen de Vakıflar ve Din İşleri Dairesi’nin yardımlarıyla tamir görerek (Eylül 1974-Temmuz 1975) ibadete açılmıştır.
Câfer Paşa Camii, Kıbrıs’ın Türk devrinde yapılmış belli başlı bütün camiler gibi dikdörtgen biçiminde enine uzanan bir mekândan ibarettir. İki sütuna dayanan üç kemerli bir son cemaat yerini takip eden harimi, kıble duvarı istikametinde atılmış kemerlere oturan bir çatı ile örtülmüştür. Yine Kıbrıs camilerinin çoğunda görüldüğü gibi sol tarafta bir bölüm duvarla bölünerek esas mekândan ayrılmıştır. Son cemaat yerine bitişik olan minare kesme taştan inşa edilmiş olup basit bir çıkmaya oturan şerefesiyle sade bir mimariye sahiptir.
Câfer Paşa’nın bu camiden başka Magosa’da bir su yolu ile çeşme vakfettiği bilinmektedir. Ayrıca Magosa Kalesi içindeki bir hamam da (Kertikli Hamam) onun evkafındandır.
BİBLİYOGRAFYA
İsmet Konur, Kıbrıs Türkleri, İstanbul 1938, s. 98, 101.
Halil Fikret Alasya, Kıbrıs Tarihi ve Kıbrıs’ta Türk Eserleri, Ankara 1964, s. 190-192.
Oktay Aslanapa, Kıbrıs’ta Türk Eserleri, İstanbul 1975, s. 23, 24.
M. Kâmil Dürüst, Kıbrıs Rehberi, İstanbul 1983, s. 95.
Mustafa Haşim Altan, Belgelerle Kıbrıs Türk Vakıflar Tarihi (1571-1974), Girne 1986, I, 15-25, 168, 238, 239, 471, 519; II, 1347, nr. 540.
Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1992 yılında İstanbul’da basılan 6. cildinde, 554-555 numaralı sayfalarda yer almıştır.