CAHEN, Claude

26 Şubat 1909’da Paris’te doğdu. Yüksek öğrenimine Ecole Normale Supérieure’de başladı; 1931 yılında Ecole Nationale des Langues Orientales’in Türkçe-Arapça bölümünden mezun oldu. 1932’de tarih öğretmenliği imtihanını kazanarak Amiens, Rouen ve Paris’te görev yaptı ve araştırma faaliyetlerinde bulundu. 1936-1937 yıllarını Türkiye’de geçirdi. 1940’ta La Syrie du Nord à l’époque des Croisades adlı teziyle doktor unvanını aldı. II. Dünya Savaşı süresince beş yıl tutuklu kaldı. 1945-1959 yıllarında Strasbourg Üniversitesi’nde, daha sonra da kariyerini tamamladığı Sorbonne Üniversitesi’nde (1959-1979) öğretim üyeliği yaptı. 1973’ten itibaren Académie des Inscriptions et Belles-Lettres’in üyesi ve Société Asiatique’in başkanı olan Cahen, Légion d’Honneur nişanı sahibi idi. 18 Kasım 1991 tarihinde Savignysur-Orge’de öldü.

Cahen Ortadoğu’nun Ortaçağ tarihi alanında uzmandı. Belgeleri aslından inceleyebilmek için gerekli olan dilleri iyi bildiğinden vergiler, hukuk ve ticaret hayatı gibi çok geniş bir sahada dikkat çekici araştırmalarda bulundu. Anadolu, Suriye ve Mısır’ın idarî kurumları, ekonomik hayatı ve sosyal yapıları üzerinde derinliğine incelemeler yaptı. Anadolu’nun Selçuklu ve Beylikler devirleriyle ilgili kitap ve makaleler yazdı; İslâm, Batı ve Bizans kaynaklarını mukayese ederek Haçlı seferleri tarihine yeni bir anlayışla yaklaştı.

Eserleri. 1. Leçons d’histoire musulmane: VIII^e-XI^e s. (Paris 1957-61).

2. Mouvements populaires et autonomismes urbains dans l’Asie musulmane du Moyen-Age (Leiden 1959).

3. Preottoman Turkey: A General Survey of the Material and Spiritual Culture and History Circa 1071-1330 (Londres 1968; Osmanlılardan Önce Anadoluda Türkler [trc. Yıldız Moran], İstanbul 1979; gözden geçirilmiş ilâveli Fransızca neşri: La Turquie pré-ottomane, İstanbul-Paris 1988).

4. Islam des origines de but de l’empire ottoman (Paris 1970; İslamiyet. Doğuşundan Osmanlı Devleti’nin Kuruluşuna Kadar [trc. Esat Nermi Erendor], İstanbul 1990).

5. Introduction à l’histoire de l’Orient musulman médiéval (VII-XV^e s.): Méthodologie et éléments de bibliographie (Paris 1982).

6. Orient et Occident au temps des Croisades (Paris 1983).

K. M. Setton tarafından yayımlanan A History of the Crusades (Philadelphia 1958-1961) adlı eserin I ve II. ciltlerindeki Selçuklular’la ilgili bölümleri ve P. M. Holt, A. K. S. Lambton, B. Lewis’in neşrettikleri The Cambridge History of Islam’ın (Cambridge 1970) II. cildindeki ekonomi, toplum ve kurumlarla ilgili bölümü de Cahen yazmıştır. Ayrıca l’Encyclopédie de l’Islam’da ve Revue Historique, Le Moyen Age, Journal Asiatique, Bulletin de l’Institut Français d’Etudes Orientales de Damas, Studia Islamica, Byzantion, Turcica gibi dergilerde çok sayıda makalesi yayımlanmıştır. Makalelerinin büyük bir kısmı Turcobyzantina et Oriens christianus (Londres 1974), Les peuples musulmans dans l’histoire médiévale (Damas 1977) ve Makhzûmiyyat, études sur l’histoire économique et financière de l’Egypte médiévale’de (Leiden 1977) toplanmış, bazıları da Türkçe’ye çevrilmiştir: “XIII. Asır Ortalarında Cezire” (trc. Neşet Çağatay, AÜİFD, II/4 [1953], s. 93-106); “İslâm Kaynaklarına Göre Malazgirt Savaşı” (trc. Zeynep Kerman, TM, 17 [İstanbul 1972], s. 77-100); “Baba İshak, Baba İlyas, Hacı Bektaş ve Diğerleri” (trc. İsmet Kayaoğlu, AÜİFD, XVIII [1972], s. 193-202); “Selçuklu Devri Tarih Yazıcılığı” (trc. İsmet Kayaoğlu – Mehmed Dağ, AÜİF İslâm İlimleri Enstitüsü Dergisi, II/2 [1975], s. 175-198); “Osmanlılardan Önce Anadolu’da Şiilik Problemi” (trc. Sabri Hizmetli, a.e., V [1982], s. 305-319); “İlk Ahiler Hakkında” (trc. Mürsel Öztürk, TTK Belleten, L/197 [1986], s. 591-601); “İslâm ve Haçlılar” (trc. İsmet Kayaoğlu, a.e., LI/200 [1987], s. 1045-1051); “Türklerin Anadolu’ya İlk Girişi” (trc. Yaşar Yücel – Bahaeddin Yediyıldız, a.e., LI/201 [1988], s. 1375-1431).

BİBLİYOGRAFYA

Cl. Cahen, Doğuşundan Osmanlı Devletinin Kuruluşuna Kadar İslamiyet (trc. Esat Nermi Erendor), Ankara 1990, s. 7.

Necîb el-Akīkī, el-Müsteşriḳūn, Kahire 1964, I, 342-346.

“Claude Cahen”, Mesa Newsletter, IV/2, Arizona 1982, s. 7.

J.-C. Garcin, “Sur Claude Cahen”, Revue de monde musulman et de la Méditerranée, sy. 59/60 (1991).