| Tez Künye | Durumu | ||
| Gaybet inancı ve Şiilik`teki yeri / The faith of ghaybah (occultation) and its role in the Shiism Yazar:CEMİL HAKYEMEZ Danışman: PROF.DR. HASAN ONAT Yer Bilgisi: Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı / İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı Konu:Bibliyografya = Bibliography ; Din = Religion ; Tarih = History Dizin: | Onaylandı Doktora Türkçe 2006 237 s. | ||
| 234ÖZETHakyemez, Cemil, ?Gaybet İnancı ve Şiûlik’teki Yeri? Doktora Tezi, TezDanışmanı; Prof.Dr. Hasan Onat, V-233 s.?Gaybet İnancı ve Şiûlik’teki Yeri? isimli doktora tezimiz, giriş ve üç bölümdenoluşmaktadır. Giriş kısmında, takip ettiğimiz metod ve kullandığımız kaynaklar hakkındabirtakım değerlendirmeler yapılmıştır. Ardından, bu inancın temelini oluşturan ?gaybet?ve ?rec’a? terimleri ile bunların tarihsel süreç içerisinde kazandıkları anlamlar üzerindedurulmuştur.Birinci bölümde, gaybet düşüncesinin tarihi arkaplanı ve Müslümanlar arasındakiilk tezahürleri ele alınmıştır. Burada ilk olarak, gaybet inancının oluşumuna etki eden sosyo-kültürel, dinsel ve efsanevi faktörler incelenmiştir. Ardından Müslümanlar arasındaki ilkgaybet iddiaları gündeme getirilmiştir. Muhammed b. el-Hanefiyye’nin gaybeti iddiaları ilebaşlanılan birinci bölüm, Yahya b. Ömer’in gaybetinin çok yaygın olarak ileri sürüldüğüdönemle sona erdirilmiştir.Şia’da gaybet düşüncesiyle ilgili en önemli gelişme Onbirinci İmam Hasan el-Askerû’nin ölümüyle birlikte yaşanmıştır. Bu konuyu ele aldığımız ikinci bölümde, ilkolarak, Hasan el-Askerû öncesi siyasi durum özetlenmiş ve sonra da onun vefatının ardındanŞia içerisinde ortaya çıkan bölünmelere değinilmiştir. Bu tartışmaların diğer bir boyutunuoluşturan sefirlik (bablık) konusu da detaylı olarak incelenmiştir. İmâmiyye gaybet inancınageçmeden önce de, bu fikrin oluşumunda etkili olan ?Nevbahtû Ailesi? gibi bazı aile veşahıslar üzerinde durulmuştur.Üçüncü ve son bölüm ise, gaybet fikrinin İmâmiyye Şiasıyla birlikte tam bir inançesası haline gelmesine ayrılmıştır. Bu kısımda, ilk olarak, gaybetle ilgili yazılan kitaplarele alınmıştır. Daha sonra ise Onikinci İmam Muhammed Mehdû’nin gaybeti meselesinegirilmiştir. Burada gaybetin sebepleri, süresi, iki gaybet, gaybeti tabiatı, kelâmi temellerive Onikinci İmam’ın mehdûliği gibi konular en ayrıntılarına kadar işlenmiştir. On İki İmamŞiası’nın da ele alındığı bu bölümde, on iki imam, İmâmiyye ve İsnaaşeriyye gibi konu vekavramlar incelenmiştir. Son olarak da, bu düşüncenin Şia üzerinde etkisi ve İmâmiyyeŞiası’nın gelmiş olduğu son durum hakkında birtakım değerlendirmeler yapılmıştır. | |||
| 235ABSTRACTOur thesis named ?The Belief of Ghayba (Occultation) and its Role in Shi?ism? isconsist of three parts. In the introduction part, some evolutions were made on the methodwe followed and on works we used. Then, the terms ?ghayba? and ?raj`at? (resurrection ofthe Prophet?s household) which form the foundation of this belief and meanings they get inthe historical process are dealth with.In the first part, historical backgraund of occultation thought and its firstappearings among the muslims were taken up. Here firstly, socio-cultural, religional andlegendary factors affecting the formatin of occultation belief were investigated. And then,the first occultation allegations among muslims were put on the agenda. And first partwhich is begun with Muhammad b. Al-Hanafiyya?s occultations allocations was endedwith the period in which Yahya b. Umar?s occultation thought is alleged pervasively.In the Shia the most important development concerned with occultation thoughtwas experienced with the death of eleventh imam Hasan al-Askari. In the second part inwhich we dealt with this issue, firstly political situation before Hasan al-Askari wasoutlined and then was touched to the seperations which appeared after his death amongShi?ites. Wikala (agency) issue which forms the other aspect of these discussions wasinvestigated elaborately. Before going through Imamite Shi?ite?s occultation belief, somefamilies and persons who made effect on the formation of this idea like Navbahti Familywere studied.Altough the third part is allocated to occultation idea?s transformation to acomplete faith together with Imamite Shi?ites. In this part firstly, books written onoccultation were investigated. And then, to the Muhammad Mahdi?s occultation issue wascome in. Here, issues such as causes of occultation, its duration, two occultations, thenature of occultation, its theological foundadions and massianism of twelfth imam wereinvestigated very elaborately. In this section where also Twelve Imam Shi?ites wereinvestigated, issues and concepts such as twelve imam, Imamiyyah and Ithna?ashariyyawere dealt with. Finally, some evoluations were made on this thought?s affect on Shi?iteand concerned with the last stuation to which Imamite Shi?ites reached. | |||