| Tez Künye | Durumu | ||
| 1774 Küçük Kaynarca Antlaşmasından 1812 Bükreş Antlaşmasına kadar Eflak-Boğdan’da Osmanlı-Rus nüfuz mücadelesi / Ottoman-Russian penetration struggle in Wallachia-Moldavia from 1774 Küçük Kaynarca Agreement to 1812 Bucharest Agreement Yazar: Çiğdem Yardımcı Danışman: DR. ÖĞR. ÜYESİ SİNAN YÜKSEL Zonguldak: Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Konu:Tarih = History Dizin:Bükreş Andlaşması 1812 = Bucharest Treaty 1812 ; Eflak = Wallachia ; Küçük Kaynarca Antlaşması = Küçük Kaynarca Trearty ; Moldavya = Moldavia ; Osmanlı Devleti = Ottoman State ; Osmanlı-Rus Savaşı = Ottoman-Russian war ; Rusya = Russia ; Türk-Rus ilişkileri = Turkish-Russian relations | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2021 XI+103 s. | ||
| Eflak ve Boğdan toprakları Kırım Hanlığı’ndan sonra Rusya’yı, Karadeniz ve Balkanlar yönünde durdurmak adına Osmanlı Devleti için büyük önem taşıyordu. Rusya için Eflak ve Boğdan, Balkanlara açılan kapı niteliğindeydi. Ayrıca Eflak ve Boğdan, Osmanlı Devleti’nin başkenti İstanbul’a, geçiş güzergâhındaydı. Bundan dolayı Eflak ve Boğdan’ı ele geçirmek İstanbul’a doğru atılacak ilk adım niteliğindeydi. 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması’yla Rusya, elde ettiği büyük stratejik avantajlarına ek olarak Eflak ve Boğdan’da Rus konsolosluğu açma yetkisine de sahip oldu. Rusya konsoloslar aracılığıyla Eflak ve Boğdan’da nüfuzunu arttırdığı gibi bölgeyle ilgili daha doğru ve düzenli bilgi edindi. 1787-1791 Osmanlı-Rus-Avusturya Savaşlarında Eflak ve Boğdan, Rusya ve Avusturya’nın işgali altına girdi. Eflak ve Boğdan halkının ve Boyarlarının bir kısmı Rusya ve Avusturya ile işbirliği yaptı. Avusturya, Ziştovi Antlaşması’yla Eflak beyliğini Osmanlı Devleti’ne iade etti. Ardından Rusya Yaş Antlaşması’yla Eflak ve Boğdan’dan çekildi. Yaş Antlaşması’yla Rusya, Eflak ve Boğdan’da Osmanlı Devleti’nin etkisini azalttı. Beyliklerde nüfuzunu arttırmayla ilgili önemli kazananımlar elde etti. 1802’de Osmanlı Devleti ile Rusya arasında yapılan bir antlaşmadan sonra Osmanlı Devleti, Eflak ve Boğdan beyliklerinin hakları ve ayrıcalıkları garanti altına alan bir Hattı-ı Şerif yayınladı. Hatt-ı Şerif’le Rusya, Eflak ve Boğdan üzerinde elde ettiği avantajları diplomatik yollarla korudu ve nüfuzunu daha da genişletti. Osmanlı Devleti’nin ise Eflak ve Boğdan üzerindeki etkisi giderek zayıflıyordu. Osmanlı Devleti’nin 1802’de yayınladığı Hattı-ı Şerif’e uymayarak Eflak ve Boğdan beylerini görevden alması, iki devleti tekrar savaş durumuna getirdi. 1806’da Rusya’nın Eflak ve Boğdan’ı işgaliyle başlayan savaşı Ruslar kazandı. İki ülke arasında 1812’de Bükreş Antlaşması imzalandı. Bükreş Antlaşması’yla Boğdan’ın bir parçası olan Besarabya Rusya’ya bırakıldı. Rusya’nın Boğdan ile sınırı daha da arttı. Böylelikle Rusya ileri ki yıllarda Eflak ve Boğdan’ın iç işlerine daha kolay karışabilecek ve nüfuzunu daha da genişletebilecekti. Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Rusya, Eflak ve Boğdan, Küçük Kaynarca Antlaşması, Yaş Antlaşması, Bükreş Antlaşması | |||
| Wallachia and Moldavia territory, after the Crimean Khanate, was of great importance for the Ottoman Empire in order to block the proceeding of Russia to Black sea and Balkan territories. Wallachia and Moldavia was the door opening to Balkans for Russia. In addition, Wallachia and Moldavia was a transfer route to Ottoman’s capital Istanbul. Because of this, seizing Moldavia meant the first step to have control over Istanbul for them. With the Küçük Kaynarca Agreement in 1774, Russia had the authority to acquire Russian consulate in Wallachia and Moldavia as well as the great strategic advantages it had achieved. Russia increased its influence in Wallachia and Moldavia through the consulate and obtained more accurate and regular information about the region. In 1787-1791 Ottoman-Russian-Austrian Wars, Wallachia and Moldavia were occupied by Russia and Austria. Some of Boyars, Wallachia and Moldavia collaborated with Russia and Austria. With the Zishtovi Agreement, Austria returned the Wallachia principality to the Ottoman Empire. Then Russia withdraw from Wallachia and Moldavia with the Yaş Agreement. Also, with the Yaş Agreement, Russia not only weakened the influence of the Ottoman Empire in Wallachia and Moldavia but also made important gains in increasing his influence in the principalities. After a agrement between the Ottoman Empire and Russia in 1802, the Ottoman Empire issued a Hatt-ı Sharif that guaranteed the rights and prilages of the Wallachia and Moldavia principalities. With the Hatt-ı Sharif, Russia protected the advantages he gained over Wallachia and Moldavia through diplomatic means and further expanded his influence. The influence of the Ottoman Empire on Wallachia and Moldavia was gradually weakening. The dismassal of Wallachia and Moldavia lords by the Ottoman Empire in violation of Hatt-ı Sharif published in 1802 brought the two states into a state of war again. The Russians won the war that started with Russia invasion of Wallachia and Moldavia in 1806. The Agreement of Bucharest was signed between the two countries in 1812. Bessarabia, which was a part of Moldavia with the Agreement of Bucharest, was left to Russia. Russia border with Moldavia increased even more. Thus, Russia would be able to intervene in the internal affairs of Wallachia and Moldavia more easily and further expanded its influence in the future. Keywords: Ottoman Empire, Russia, Wallachia and Moldavia, Küçük Kaynarca Agreement, Yaş Agreement, Bucharest Agreement | |||