DÜRRE bint EBÛ LEHEB

Dürre hayatı boyunca Hz. Peygamber’e düşmanlık eden, kendisi ve karısı aleyhinde müstakil bir sûre inen bir kimsenin kızı olmasına rağmen İslâmiyet’i daha Mekke devrinde kabul etti. Hâris b. Âmir ile evlendi ve ondan Ukbe, Velîd ve Ebû Müslim adlı üç oğlu oldu. Kocası Bedir’de kâfir olarak öldürülünce Medine’ye hicret etti. Daha sonra Dihye b. Halîfe el-Kelbî ve Üsâme b. Zeyd, bazı kaynaklara göre ise Üsâme’nin babası Zeyd b. Hârise ile evlendi. Hz. Peygamber’e biat eden kadınlar arasında yer alan Dürre Medine’ye hicret edince Râfi‘ b. Muallâ ez-Zürakī’nin evinde misafir kaldı. Bazı kadınların, hakkında Tebbet sûresi nâzil olan bir adamın kızı olduğu için onu kınadıklarını ve hicretinin makbul olmayacağını söyleyerek kendisini devamlı şekilde rahatsız ettiklerini Hz. Peygamber’e haber verdi. Buna üzülen Resûl-i Ekrem bir öğle vakti halkı toplayıp, “Ey insanlar! Sizin nesebiniz var da benim yok mu? Dürre benim amcamın kızıdır. Onun hakkında hiç kimse hayırdan başka bir şey söylemesin!” ve, “Diriler ölen yakınları yüzünden rahatsız edilmezler” diyerek onları ikaz etti. Bazı kaynaklarda bu kıssanın kahramanı Sübey‘a bint Ebû Leheb adıyla zikredilmektedir. İbn Hacer bu durumu açıklarken Dürre’nin iki adı bulunabileceği gibi bu adlardan birinin onun lakabı sayılabileceğini veya Sübey‘a’nın Ebû Leheb’in diğer bir kızı olabileceğini söylemektedir.

Şair olduğu bilinen Dürre Hz. Peygamber ile Hz. Âişe’den üç hadis rivayet etmiştir. Ahmed b. Hanbel ve Taberânî, onun Hz. Peygamber’den rivayet ettiği belirtilen, “İnsanların en hayırlısı kimdir?” sorusuna Hz. Peygamber’in, “Allah’tan en çok sakınan, daima iyiliği emreden, kötülükten sakındıran ve akrabalık bağını korumakta titizlik gösteren kimsedir” meâlindeki bir hadisini kaydetmişlerdir.

BİBLİYOGRAFYA

Müsned, VI, 68, 431-432.

Taberânî, el-Muʿcemü’l-kebîr (nşr. Hamdi Abdülmecîd es-Selefî), Bağdad 1978-83, XXIV, 257-259.

Heysemî, Mecmaʿu’z-zevâʾid, IX, 257-258.

İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, III, 45; VIII, 50.

İbn Habîb, el-Muḥabber, s. 65, 406, 450-451.

İbn Abdülber, el-İstîʿâb, IV, 297-298.

İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ġābe, Kahire 1284, V, 449-450.

Zehebî, Aʿlâmü’n-nübelâʾ, II, 275.

Safedî, el-Vâfî, XIV, 10.

İbn Hacer, el-İṣâbe, IV, 297-298, 324.

Kāmûsü’l-a‘lâm, III, 2152.

Kehhâle, Aʿlâmü’n-nisâʾ, I, 409-410.

Ziriklî, el-Aʿlâm, II, 338.

el-Ḳāmûsü’l-İslâmî, II, 362.