| Tez Künye | Durumu | ||
| Edirne’deki hanedan camileri çerçevesinde Üç Şerefeli ve Selimiye: Sembolik bir değerlendirme / Üç Şerefeli and Selimiye within the framework of dynasty mosques in Edirne: A symbolic evaluation Yazar:ERDEM BAYRAM Danışman: PROF. DR. ENGİN BEKSAÇ Yer Bilgisi: Trakya Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı Konu:Mimarlık = Architecture ; Sanat Tarihi = Art History Dizin: | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2023 356 s. | ||
| İnsanoğlu yaşama serüveni boyunca sürekli olarak bir mana arayışına girme çabası içerisinde olmuştur. Bu çaba ilk insandan itibaren özellikle inanç kıstası üzerinden gerçekleşmiş, daha sonra kültürel olgular üzerine gelişme göstermiştir. İnsanlığın gelişimi, onları birlikte yaşayacak düzeye getirmiş ve bu bir arada olma durumundan birçok kültürel ve teolojik unsurlar ortaya çıkmıştır. Biz çalışmamızda insanlığın yaşam serüveni boyunca ortaya çıktığı gerek en ufak topluluğun gerek en büyük uygarlıkların oluşturduğu edinimlerin sembolik anlamlarını incelemeye çalıştık. Semboller duyusal ve gözlemsel olarak toplulukların bir anlamda kendilerini ifade etmelerine yarayan argümanlar olmuştur. İşaret, rumuz, renk, sayı, şekil vb. gibi olgular sembolü oluşturan emareler olmuştur. Tezimizin ilk bölümünde “sembol ve sembolizm kavramları üzerinde yoğunlaştık. Bu kavramların açıklanmasından sonra sembollerin dinsel faktörlerinden bahsederek din ile olan etkileşimini ortaya çıkarmaya çalıştık. Daha sonra sembollerin ve sembolizmin mimari üzerinde olan etkisi ve bu kavramların mimari ile buluştuğunda ortaya çıkan durumların altını çizdik. Sembollerin ve sembolizmin mimari ile olan bağlantısını sosyolojik, teolojik, siyasal, kültürel bir bütünlüğe dayandığını da ayrıca belirttik. Bu tutumlara istinaden de mimari sembolizmi uygarlıklar kıstasında incelemeye çalıştık. Bu bakış açısını hem dünya üzerindeki uygarlıklara hem Anadolu üzerinde ve çevresinde yaşamış toplum ve uygarlıklara indirgedik. Tek tanrı inancı ile ortaya çıkan ve inançsal bütünlüğe dayalı olarak imar edilen dini yapıların da mimari sembolizmini de inceledik. Tek tanrılı dinlerin Roma, Bizans ve Osmanlı gibi uygarlıklarda siyasal saltanat ile olan ilişkisini hepimiz biliyoruz. Dinlerin bu uygarlıkların ilerleyip büyümesinde ve kendi nüfusunu kanalize etmesindeki payları oldukça büyüktür. İlk bölümü bu şekilde geniş bir perspektiften bakmamızın amacı kültür ve uygarlıkların geçmişten günümüze kadar birbirine olan etkisini idrak etmektir. Daha somut bir örnek ile açıklamak gerekirse Mezopotamya uygarlıklarında görülen mimari veya sanatsal bir sembolün Osmanlı ve hatta günümüz mimarisinde bile görmek mümkündür. İlk amacımız sembolü ve sembolizmi açıklamak daha sonra mimari olan somut ve soyut ilişkisine değinmek ve daha sonra kültürlerde ortaya çıkan sonuçların altını çizerek Edirne’deki Hanedan camilerine ilerleyerek bu etkileşimleri değerlendirmek olmuştur. İkinci bölümde Edirne hanedan camilerinde kullanılan her bir mimari unsurun nasıl ve denli bir gelişme gösterdiğini açıklamak adına mimari eserlerde kullanılan plastikleri (kubbe, sütun vb.) tek tek açıkladık. Nasıl kullanıldığının ve mimari sembolizm adına neler çağrıştırdığını vurgulamak adına bu bölüm de açık bir şekilde ilerleme gösterdik. Son bölümde ise Edirne hakkında bilgiler vererek Edirne’de imar edilmiş olan hanedan camilerinin mimari sembolizm açısından değerlendirmesini yaptık. Bu yapıların Edirne’nin imarına kattıkları önem ve anlamın ardında neler olduğunu vurgulamak istedik. Camileri kronolojik bir sırada inceleme yapamadık, çünkü çalışmamızın ana arterini Üç Şerefeli ve Selimiye Camii oluşturmaktadır. Bu sebepten ötürü Yıldırım Bayezid, Eski Camii, Muradiye ve II. Bayezid Cami’ni ayrı bir başlıkta inceledikten sonra Üç Şerefeli ve Selimiye Cami’ni ayrı tuttuk. Yapıların hem ustaları hem banileri imar konusunda halkın ve imparatorluğun manalarını göz önünde bulundurarak hareket etmişlerdir. Bu yapılara sembolik açıdan bakarken yapıların, sosyolojik, kültürel, siyasal ve teolojik olarak etkileşimlerini inceledik. Aslında başlı başına bir ibadet yapısı olan bu alanlar, aynı zamanda bir kamu yapısı ve aynı zamanda bir ev niteliği görebilmektedir. İşte daha bu ve bunun gibi argümanları daha iyi gözle anlamak adına bu konuyu araştırıp seçmek istedik. Anahtar Kelimeler: Edirne Camileri, Mimari Sembolizm, Sembolizm | |||
| Mankind has always been in an effort to search for a meaning throughout the adventure of life. This effort has been realized especially on the criterion of belief since the first human, and then it developed on cultural phenomena. The development of humanity brought them to the level of coexistence, and many cultural and theological elements emerged from this coexistence. In our study, we tried to examine the symbolic meanings of the achievements created by both the smallest community and the largest civilizations that humanity emerged during its life adventure. Symbols have been the arguments for the communities to express themselves in a sense as sensory and observational. Sign, nickname, color, number, shape, etc. Facts such as these have been the signs that formed the symbol. In the first part of our thesis, we focused on the concepts of “symbol and symbolism. After explaining these concepts, we tried to reveal the interaction with religion by talking about the religious factors of symbols. Then, we underlined the effects of symbols and symbolism on architecture and the situations that arise when these concepts meet with architecture. We also stated that the connection of symbols and symbolism with architecture is based on a sociological, theological, political and cultural integrity. Based on these attitudes, we tried to examine architectural symbolism in terms of civilizations. We have reduced this point of view to both the civilizations in the world and the societies and civilizations that lived in and around Anatolia. We also examined the architectural symbolism of religious buildings that emerged with the belief in one god and were built based on religious integrity. We all know the relationship of monotheistic religions with the political reign in civilizations such as Roman, Byzantine and Ottoman. Religions played a large part in the progress and growth of these civilizations and in channeling their own population. The purpose of looking at the first part from a broad perspective in this way is to understand the impact of cultures and civilizations on each other from past to present. To explain with a more concrete example, it is possible to see an architectural or artistic symbol seen in Mesopotamian civilizations in Ottoman and even today’s architecture. Our first aim was to explain the symbol and symbolism, then to touch on the relationship between the concrete and the architectural, and then to evaluate these interactions by emphasizing the results that emerged in the cultures, moving on to the Dynasty mosques in Edirne. In the second part, we explained the plastics used in architectural works (dome, column, etc.) one by one in order to explain how and how each architectural element used in Edirne dynasty mosques developed. We have made clear progress in this section to emphasize how it is used and what it connotes for architectural symbolism. In the last part, we gave information about Edirne and evaluated the dynasty mosques built in Edirne in terms of architectural symbolism. We wanted to emphasize what lies behind the importance and meaning these buildings add to Edirne’s reconstruction. We could not examine the mosques in chronological order, because Üç Şerefeli and Selimiye Mosque constitute the main artery of our study. For this reason, Yıldırım Bayezid, Old Mosque, Muradiye and II. After examining the Bayezid Mosque under a separate heading, we kept the Üç Şerefeli and Selimiye Mosques separately. Both the masters and the benefactors of the buildings acted by considering the meanings of the people and the empire in terms of zoning. While looking at these structures from a symbolic point of view, we examined the sociological, cultural, political and theological interactions of the structures. These areas, which are actually a place of worship in their own right, can be seen as a public structure and a house at the same time. In order to better understand these and similar arguments, we wanted to research and select this topic. | |||