| Tez Künye | Durumu | ||
| Kırım ve Kafkasya matbuatında kadın: Âlem-i Nisvan, Işık ve Molla Nasreddin / Women in Crimea and Caucaus press: Işık, Âlem-i Nisvan and Molla Nasreddin Yazar:ELANUR KÖSE Danışman: PROF. DR. KONURALP ERCİLASUN Yer Bilgisi: Gazi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Genel Türk Tarihi Ana Bilim Dalı / Tarih Bilim Dalı Konu:Gazetecilik = Journalism ; Tarih = History Dizin:Alem-i Nisvan gazetesi = Alem-i Nisvan newspaper ; Işık gazetesi = Işık newspaper ; Kadın hakları = Women rights ; Kadın hareketleri = Women movements ; Kadınlar = Women ; Kafkasya = Caucasus ; Molla Nasreddin = Mullah Nasreddin ; Molla Nasreddin dergisi = Molla Nasreddin magazine ; Türk kadını = Turkish women ; Türkistan = Turkistan | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2021 383 s. | ||
| 1905 İhtilali ile birlikte Çarlık Rusya’sında basın ve yayın hürriyetinin sağlanmasıyla birlikte Rusya Türkleri, fikir ve görüşlerini rahatça ifade edebilecek, tartışabilecek ve birbirleriyle paylaşabilecek ortamı bulmuştur. İhtilal sayesinde basın ve yayın faaliyetlerinin artması, toplumun gelişmesi için önünde büyük engel olan kadın meselesinin gündeme getirilmesini sağlamıştır. Kadınların toplum tarafından ikincil bir statüye sahip olması ve bu sebeple birçok hak ve özgürlüklerden mahrum olmasına karşı Türk Dünyası’na seslenen ilk kadın dergisi Âlem-i Nisvan, Şefika Gaspıralı ve İsmail Gaspıralı tarafından 1905 yılında yayın hayatına Bahçesaray’da Tercüman gazetesinin eki olarak başlamıştır. 1905-1911 yılları arasında yayın hayatına devam eden Âlem-i Nisvan, Rusya Türklerinde kadınlara özel olarak hitap eden ilk süreli yayın olmuştur. Kadınların eğitim alarak toplumu şekillendirebileceğine inanan Âlem-i Nisvan, kendi yaktığı özgürlük meşalesini Bakü’de 1911 yılında yayın hayatına Hatice Alibeyova ve Mustafa Alibeyov tarafından yayın hayatına başlatılan Işık gazetesi ile paylaşmıştır. 1911-1912 yılları arasında kadın ve çocukların talim ve terbiyesine önem veren Işık gazetesi toplumun geleceğini kadınların şekillendireceğine dikkat çekmiştir. Kafkasya’da kadın mücadelesini Işık gazetesiyle birlikte paylaşan Molla Nasreddin, 1906-1931 yılları arasında zaman zaman yayın hayatında kesintiler yaşasa da kadın meselesine mizahi üslubunu yansıttığı karikatürleriyle birlikte destek olarak kadınların özgürlük mücadelesine katkı sağlamıştır. Türk Dünyası’nın ilkleri olan bu yayın organları kadınların İdil-Ural’dan başlayan Rusya Türk kadın hareketi’nin önce Kafkasya’ya ardından Türkistan’a uzanan mücadelesini Batı dünyasında gelişen kadın haklarından bahsederek kadınların sosyo-kültürel değişimi için bir kıvılcım oluşturmuştur. | |||
| After 1905 Russian Revolution had brougt freedom of press and publication in Tsarist Russia, the Russian Turks found an opportunity to express, discuss and share their opinions and views with each other. The rise of press and publication activities thanks to the revolution brought up the issue of women, which is a major obstacle to the development of society. The first women’s magazine Âlem-i Nisvan, which addressed the Turkic World against the argument that women have a secondary status by society and therefore are deprived of many rights and freedom, started publication in 1905 as a supplement to Tercüman newspaper in Bahçesaray by Şefika Gaspıralı and İsmail Gaspıralı. Alem-i Nisvan, which continued publication between 1905 and 1911, was the first periodical to address women among Russian Turks. Believing that women can shape society by getting education, Alem-i Nisvan shared his own torch of freedom with Işık newspaper, which was launched in Baku in 1911 by Hatice Alibeyova and Mustafa Alibeyov. Işık newspaper emphasized the education and training of women and children between 1911-1912 and drew attention to the fact that women will shape the future of society. Sharing the struggle of women in the Caucasus with Işık newspaper, Molla Nasreddin contributed to the struggle for freedom of women by supporting the women’s issue with his comic style cartoons, even though he experienced interruptions in his publishing life from time to time between 1906-1931. These primary media organs of the Turkic World, created a spark for the socio-cultural change of women by mentioning the struggle of the Russian Turkish women’s movement, which started from Idil-Ural, to the Caucasus and then to Turkistan, about women’s rights in the Western world. | |||