Erkin Ekrem. Çin kaynaklarına göre eski Türk kavimleri (M.Ö. 2146-318). Yüksek lisans tezi (1995)

Erkin Ekrem. Çin kaynaklarına göre eski Türk kavimleri (M.Ö. 2146-318). Yüksek lisans tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1995, X+116 [+4] s.

Özet

Bilindiği gibi Türk tarihinin ne zaman başladığı hakkında çeşitli yorumlar vardır. Bazı araştırmacılar kazı buluntularına, bazı araştırmacılar islam kaynaklarına dayanarak, bazıları tarih sürecinde göçebe insanlara ait olan kültürleri, bazıları ise Türk dili konusunu araştırarak Türk tarihinin çok uzak zamanlara dayandığını, tarihin başlangıcından bu yana Türklerin yaşadıklarını iddia etmişlerdir. Bu iddialar daha çok teoride kaldığı için, araştırmacıların Türk toplulukları hakkında somut belgelere dayanan ciddi çalışmalar yapmaları gerekmektedir. Bu, eski Türk tarihinde büyük bir boşluğu dolduracaktır.

Yapılan araştırmalar, Hun İmparatorluğunun Türk tarihinin ilk siyasal oluşumu olduğunu gösterir. Hunlar, sağlıklı bir devlet yapısı ve mükemmel bir askeri tüzüğe sahip güçlü bir imparatorluk halinde karşımıza çıkmaktadır. Fakat Hunlardan önceki Türk kavimleri hakkındaki çalışmaların yeterli olmayışı, bizi şu noktalar hakkında düşünmeye sevketmektedir:

1. Hunlardan önce Türk kavimleri var mıydı?
2. Hunlar’ dan önceki Türk kavimleri diğer topluluklar ile ne derecede ilişkiler vardı?
3. Hunlar’dan önceki Türk kavimlerinin yaşayışları nasıldı?

Hunlardan önceki Türk kavimleri hakkında, gerek eski Yunan ve Roma kaynaklarında, gerekse eski Çin ve Hint kaynaklarında çok az belge bulunmaktadır. Bu konuda ilk olarak eski Grek tarihçi Herodotus’un “Tarih” adlı eserinde -bazı tarihçiler tarafından eski Türkler olduğu tahmin edilen- Sakalar hakkında bilgi bulunmaktadır. Ardından Çin’in Han Sülalesinin (M.Ö. 206 – M.S. 23) tarihçisi Si-ma-ch’ien, yazdığı “Shih-chi” (Tarihi Hatıralar) adlı eserinde Hunlar hakkında özel bir bölüm açarak Hunlarla ilgili bilgi verirken, Hunlardan önceki Türk kavimleri hakkında çok az bilgi vermiştir. Dolayısıyla “Çin kaynaklarına göre eski Türk kavimleri” adlı bu çalışmamızda, esas olarak Çin’in en eski kaynak kitapları olan felsefe, fal, şiir, tıp gibi kitapları ve arkeolojik buluntuları olan Bambu yazılan, Tunç yazıları gibi eserlerden faydalanarak inceleme yapılmıştır. Ayrıca son zamanlardaki arkeolojik buluntuları ve bu konu ile ilgili araştırma sonuçlarını da değerlendirerek Hunlardan önceki Türk kavimlerinin siyasi, ekonomik ve kültürel özelliklerini ortaya çıkarmaya çalıştık.

Elde edilen kaynaklara dayanırsak ilk proto Türk kavmi M.Ö. 2146 senesinde tarih sahnesine çıkmıştır. Yine eski Çin kaynaklarına göre, Hunlar’ın ilk ortaya çıkışı M.Ö. 318 yılındadır. Dolayısıyla bu çalışmamızda sadece M.Ö. 2146-318 yılları arasındaki eski Türk kavimlerini değerlendirmeye çalıştık.

Çalışmamızın sonunda Çin kaynaklarına dayanarak yaklaşık ikibin yıl içinde, binlerce değişik kavim ve boyların arasında, başta Ch’üan-yi kavmi olmak üzere, sırasıyla Kui-fan, Kung-fang, T’u-fang, Hung-yi, Hsün-yü, Ch’üan-jung, Junglar ve Tiler gibi proto Türk kavimlerini tespit etmeye çalıştık. Ayrıca, Çin topraklarında kurulan Hsia, Shang ve Chou gibi ilk üç sülalenin üçüncüsü, yani Chou sülalesinin hanedan soyunun menşeinin proto Türkler olduğunu da ispat etmeye çalıştık.

Summary

There are various interpretations about the first phases (and the beginning) of the Turkish history. Some researchers by using some archeologic outcomes, some researchers by using linguistic and cultural surveys about normadic cultures have suggested that Turkish history has very deep roots. Some other researchers, by using mythological and islamic sources have suggested that Turks have existed from the very beginning of human history. Simply because of this reason, all these suggestions are based on theories rather than material sources; field studies and primary literature reviews are waiting for the studies by the new researches. This fact shows us that there is an important scientific gap on the field of ancient Turkish history. Previous research show that the Khunic Empire is the first state in Turkish history.

Khuns existed with a very healthy state structure and excellent military organization. On the otherhand, because there are not enough researchs made about Turkish history before Khuns, we should think about the following points;

1. Were there Turkish tribes before Khuns?
2. What kind of relations (and up to which grade) were there between Turkish tribes before Khuns and other tribes?
3. How these Turkish tribes before Khuns were living?

There are very few materials about Turkish tribes before Khuns in all old Greek, Roman, Chinese and Indian resources. The first information was given in Greek Historian Herodatus’s “History”, which was about Schitians who were considered as an old Turkish tribe. Followingly; Chinese historian of Khun dynasty (206 B.C. – 23 A.D.). Si-ma-ch’ien; in his book “Shih-chi” (Historcal memories) gives detailed information abolut Khuns in a special unit but gives very little information about Turkish history before Khuns. As a result, in this study of “Old Turkish Tribes According to Chinese Sources”, we have used the oldest Chinese sources about philosophy, astrology, poetry, medicine and the oldest archeologic findings such as bamboo writings, bronze tablets, etc. We have also tried to analyse economic and cultural situations of Turkish tribes before Khuns, by using the result of latest archeologic findings.

Should we believe the first proto-Turk tribe was existed in 2146 B.C. According to oldest and latest Chinese sources, Khuns first existed in history in the year 318 B.C. Because of these reasons, we tried to analyse Turkish tribes existed between 2146-318 B.C.

As a result of this study, we have found many Turkish tribes among thousands of other tribes such as proto Turk tribes of Kui-fan, Kung-fang, T’u-fang, Hung-yi, Hsün-yü, Ch’üan-jung, Jungs and Ti(s). Also, we have tried to prove that the Chou dynasty, which was one of the main dynasty in Chinese mainland in addition to the Hsia and Shang dynasties; had Turkish roots.