Ermeni-Azerbaycanlı milli düşmanlığında Rus iskan politikasının rolü

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 19 – 31, 25.06.2023
Ulviyya İbrahimova

Abstact

After the year 1828. Although the Russian state created an Armenian region (province) to replace the khanates of Irevan and Nakhchivan, but soon had to cancel it. In general, a new resettlement policy was implemented in Northern Azerbaijan to force Turks to leave their homes in large cities and villages. The failure of the Russian national policy created an opportunity for the revival of the Azerbaijani state. The Armenian armed forces were led by the Dashnaksutyun’s party. However, the Azerbaijani Turks also responded properly and formed irregular self-defense groups. The idea of the Turkish national awakening created a common struggle for the freedom of all Russian Turks (Turks in Russia). The national policy of Russian Empire at the beginning of the XX century was repeated by the Soviet Union in 1988-1990. After the years, but it failed again. Although the population of Karabakh was expelled from their homeland, Armenians who settled in other regions of Azerbaijan, especially Baku, were also forced to leave these places. Although Russia tried to settle Armenians into Azerbaijan territories at three stages, but the desired result could not be reached. However our territories were divided and disintegrated from time to time, yet they could not kill our freedom (liberty), Turkish identity, national honor and our civilization. In conclusion, Russian dictatorship was one factors that led to rise national consciousness in Northern Azerbaijan and to establish an independent state

Keywords

National politics, Azerbaijani Turks, Russia, Northern Azerbaijan, party “Difai”, resettlement policy, Armenian immigration

Özet

1828 yılından sonra, Rus devleti İrevan ve Nahçıvan hanlıklarının yerine bir Ermeni vilayeti oluştursa da kısa süre sonra iptal etmek zorunda kaldı. Genel olarak, Türkleri büyük şehir ve köylerde evlerini terk etmeye zorlamak için Kuzey Azerbaycan’da yeni iskan politikası uygulandı. Rusya ulusal politikasının başarısızlığı, Azerbaycan devletinin yeniden canlanması için bir fırsat yarattı. Ermeni silahlı kuvvetleri Taşnaksutyun’un partisi tarafından yönetiliyordu. Ancak Azerbaycan Türkleri de düzgün bir karşılık vererek düzensiz meşru müdafaa grupları oluşturdular. Türk milli uyanışı fikri, tüm Rusya Türklerinin özgürlüğü için ortak bir mücadele yarattı. Rusya İmparatorluğu’nun XX. yüzyılın başlarında ulusal siyaseti yıllar geçtikten sonra Sovyetler Birliği tarafından 1988-1990’lı yıllarda tekrar yapıldı, ancak yine başarısız oldu. Karabağ’ın nüfusu yurtlarından atılmış olsa da, Azerbaycan’ın diğer bölgelerine, özellikle Bakü’ye yerleşen Ermeniler de bu yerleri terk etmek zorunda kalmışlardır. Rusya, Ermenileri 3 aşamada Azerbaycan topraklarına yerleştirmeye çalışmışsa da istenilen sonuca ulaşılamamıştır. Topraklarımız zaman zaman bölünüp parçalansa da hürriyetimizi, Türk kimliğimizi, milli onurumuzu ve medeniyetimizi öldüremediler. Sonuçta, Rus diktatörlüğü, Kuzey Azerbaycan’da ulusal bilincin uyanmasına ve bağımsız bir devletin kurulmasına yol açan faktörlerden biri oldu.

Anahtar Kelimeler

ulusal siyaset, Azerbaycan Türkleri, Rusiya, Ermeniler, Kuzey Azerbaycan

Sources / Kaynakça

• Afyoncu, E. (2005). Sorularla Osmanlı imparatorluğu. IV. Yeditepe Yayınevi.
• Djabbarov, F., & Knyaz, M.A. (2017). Nakaşidze: orqanizator armyano-azerbaydjanskoy rezni 1905 qş İli jertva klevetı?. Proceedings of the Institute of Georgian History of the Ivane Javakhishvili Tbilisi State University. XII, 340-351.
• Əziz, B. (2008). Xocalı soyqırımı:səbəbləri, həyata keçirilmə üsulları və nəticələri. Azərnəşr.
• Gözəlova, N., & Əmirov, E. (2021). 1905-1906-cı illərdə erməni-Azərbaycanlı münaqişəsi “Nyu-York Tayms” qəzetinin səhifələrində. Elm nəşriyyatı.
• Mahmudov, Y., & Şükürov, K. (2005). Qarabağ: real tarix, faktlar, sənədlər. Təhsil nəşriyyatı.
• Mahmudov, Y., & Şükürov, K. (2009). Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər və diplomatiya tarixi.
• Dövlətlərarası müqavilələr və digər xarici siyasət aktları 1639-1828. I. C. Regionların İnkişafı İctimai Birliyi. Materialı mejdunarodnoy nauçno-praktiçeskoy konferensii “Qeopolitiçeskiye interesı Rossii na Kavkaze: opıt realizasii i problemı. (2009). Derbent, filial DQPU v Derbente, 488.
• Nəvvab, Mir, M. (1993). 1905-1906-cı illərdə erməni-müsəlman davası. Azərbaycan nəşriyyatı.
• Qafarov, V. (2011). Türkiyə-Rusiya münasibətində Azərbaycan məsələsi (1917-1922). Azərnəşr.
• Svyatoçovski, T. (2000). Rusiya və Azərbaycan. Sərhədyanı bölgə keçid dövründə (ingiliscədən tərcümə L.Mircəfərova, B.Hacıyev). Xəzər Universiteti nəşriyyatı.
• Şavrov, N. N. (1990). Novaya uqroza russkomu delu v Zakavkazye: predstoyaşaya rasprodaja Muqani inorodsam. Elm nəşriyyatı.
• Şükürov, K. (2004). Azərbaycan tarixi II hissə, ən qədim zamanlardan bizim günlərədək: dövrlər, hadisələr, sinxronlaşdırılmış cədvəllər. Bakı Universiteti nəşriyyatı.
• Vaqif, A. (2017). Bakıda Azərbaycan xalqına qarşı 1918-ci il Mart soyqırımı. Elm nəşriyyatı.
• Zeynaloğlu, C. (1992). Müxtəsər Azərbaycan tarixi, Azərbaycan Dövlət Kitab Palatası.

Ayrıntılar

Kaynak Göster

Download or read online: Click here