Ermeni Soykırımı – Hayatta Kalan Görgü Tanıklarının Anlattıkları (Verjine Svazlian)

Ermeni Soykırımı Hayatta Kalan Görgü Tanıklarının Anlattıkları Verjine Svazlian BELGE YAYINLARI
Bu araştırmada yer alan 700 tanıklık ve müzik dahil sözel tarih kaynakları, 55 yılı aşkın bir süre boyunca kelimesi kelimesine, parça parça yazıya dökülerek, ses ve görüntü kaydı yapılarak derlendi. 1955 yılında, Yerevan Haçatur Abovyan Pedagoji Enstitüsü’nde öğrenci olan Verjine, başlangıçta Batı Ermenisi olmanın dürtüsüyle ve kendi şahsî inisyatifiyle başlattığı bu çalışmayı, 1960 yılından itibaren Ermenistan Bilimler Akademisi Arkeoloji ve Etnografya Enstitüsü’nün şemsiyesi altında sürdürdü.
Ermenistan dışında ayrıca farklı ülkelere yaptığı kısa süreli şahsi seyahatlerin yanı sıra, uluslararası konferanslara katılım vesilesiyle bulunduğu New York, San Fransisco (1979), Atina (1984) Los Angeles (1990), İstanbul’da (1996, 1997) kayıt tutma şansına sahip oldu. İstanbul’da farklı nitelikte halk söylenceleri [Verine Svazlian, İstanbul Ermenileri Folkloru, Ermenice, 2000 Yerevan] yanı sıra, yerel Surp Pırgiç Ermeni Hastahanesi yaşlılar evinde 40 civarı tanıklığı da yazıya döktü. 1999 yılında, Paris Doğu Dilleri Enstitüsü’ndeki anıları da derlemesine aldı. Los Angeles ‘Ararat’ Yaşlılar Evini ziyaret etti ve Deir-es-Zor, Ras-ül-Ayn ve Rakka çöllerinde yaşayan Arap-Bedevi görgü tanıklılarını da çalışmasına kattı. Ayncar (Lübnan), Halep, Kesab ve Deir-es-Zor’da (Suriye) konuşmalar yaptı. Kahire ‘Aytsemnik’ Kadınlar Birliği ‘Karapet Ağa Apikyan Ermeni Yaşlılar Evi’ni ziyaret etti ve yaşayan son görgü tanıklarının hatıralarını da kayda aldı. Sevgili Verjine iyi ki varsın. Sana sonsuz teşekkür borçluyuz.
Ragıp Zarakolu