Fındıkta Çeşit Değiştirme Üzerine Farklı Aşı Zaman ve Yöntemlerinin Etkileri

Yıl 2024, Cilt: 53 Sayı: Özel Sayı 1, 23 – 28, 16.07.2024

Aslı Gül Gökhan Ayar Aslı Erdoğdu Ümit Serdar Burak Akyüz

https://doi.org/10.53471/bahce.1481786

Öz

While change cultivar is done by grafting in most fruit species, in hazelnuts, orchard renewal is done for this purpose, not grafting. This study aimed to determine the effects of different grafting times and methods on cultivar change in hazelnuts. The study was conducted in 2021-2023 in an orchard in the Salıpazarı district of Samsun. In the study, the ‘Palaz’ cultivar was used as rootstock, and the ‘Çakıldak’ and ‘Yomrali’ cultivars were used as scion woods. Grafting was carried out in 2021, starting from April 5, in three periods with 15 days intervals, with three methods (whip, wedge, chip budding). In order to determine the effects of different grafting times and methods on cultivar change, graft success (sprouting rate), survival rate of graft shoot, graft shoot development and starting to fruit bearing characteristics were examined. In the study, there was no statistical difference between grafting times in terms of ratios of graft sprouting and survival of graft sprouts. Grafting success (sprouting rate) was determined as 95,4% in the whip grafting, 95,5% in the wedge grafting and 51,7% in the chip budding. In the years following grafting, rapid shoot development and fruit formation began. More vigour plant development and early fruiting were determined in the ‘Yomrali’ cultivar compared to the ‘Çakıldak’. For cultivar change in hazelnut, the scion shoots should be taken in January, when the buds are at complete rest, and the grafting should be done from the beginning of April to mid-May using wedge or whip grafting methods.

Anahtar Kelimeler

Hazelnut, grafting, cultivar change, whip grafting, cleft grafting

Kaynakça

• FAOSTAT 2023. Dünya fındık üretim miktarı. http://www.fao.org/faostat/en/#data/qc (Erişim Tarihi: Haziran 2023).
• TTSM 2023. Meyve ve asma çeşit listesi. https:// www.tarimorman.gov.tr/bugem/ttsm/sayfalar/detay.aspx?sayfaid=87 (Erişim: Haziran 2023).
• DOKAP 2021. Ekonomik ömrünü tamamlamış fındık plantasyonlarının rehabilitasyon ve kalitesinin geliştirilmesi projesi. Sonuç Raporu.
• Akyüz, B., A. Öztürk, Ü. Serdar 2016. The effects of cutting times of the rootstock’s top and rootstock’s stem thickness on graft success in walnut for top working graft. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 31(2):179-182.
• Er, E., B. Akyüz, A. Öztürk, Ü. Serdar 2017. Cevizde çeşit değiştirme: Kabukaltı aşısı. Bahçe 46(2):307-312.
• Kömür, Y.K., M. Sütyemez 2017. Exploring the use of cleft grafting as a top working method to change old walnut (Juglans regia L.) cultivars. Bahçe 46(2):299-306.
• Akyüz, B., A. Öztürk, E. Er, Ü. Serdar 2018. The effect of grafting periods on graft success in top working of walnut. International Journal of Scientific and Tech. Research 4(9):183-186.
• Paci, M., A. Tani 1981. A preliminary report on chestnut (Castanea sativa Mill.) experiments, grafting tests, Italy. Italia Forestale e Montana.
• Caraffini, B. 1988. Old chestnut coppice can be rejuvenated by grafting. Horticultural Abstract 58.
• Kopuzoğlu, N. 1988. Bazı önemli fındık çeşitlerinin aşı ile çoğaltılması üzerine bir araştırma, (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun, 68s.
• Balta, F. 1990. Fındığın aşı ile çoğaltılması ve aşı kaynaşmasının anatomik ve histolojik olarak incelenmesi üzerine araştırmalar (Doktora Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van, 172s.
• Achim, G., P. Parnia 1997. Investigations of different methods of propagation for hazelnut in Romania. Acta Horticulturae 445:449-458.
• Achim, G., I. Godeanu, A. Baiciu 2001. Research on clonal propagation of hazelnut in Valcea-Romania. Acta Horticulturae 556:281-286.
• Şenyurt, M. 2017. Corylus colurna L. anacına bazı fındık çeşitlerinin aşılana bilirliğinin incelenmesi (Doktora Tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bolu, 93s.
• Ninic-Todorovic, J., Ognjanov, V., Keserovic, Z., Cerovic, S., Bijelic, S., Cukanovic, J., Kurjakov, A., Cabilovski, R. 2012. Turkish hazel (Corylus colurna L.) offspring variability as a foundation for grafting rootstock production. Bulgarian Journal of Agricultural Science 18(6):883-888.
• Cerović, S., J. Ninić-Todorović, B. Gološin, V. Ognjanov, S. Bijelić 2009. Grafting methods in nursery productıon of hazelnut grafted on Corylus colurna L. Acta Horticulturae 845:279-282.
• Nikolova, M. 2007. Experimental results on variety-rootstock interaction in filbert culture, Notulae Botanicae Horti. Agrobotanici Cluj-Napoca 35(2):82-87.
• Karakaya, O. 2021. Fatsa’da yetiştirilen palaz ve çakıldak fındık çeşitlerinde klon seleksiyonu (Doktora tezi). YÖK Tez Merkezinden Edinilmiştir (675090).

Fındıkta Çeşit Değiştirme Üzerine Farklı Aşı Zaman ve Yöntemlerinin Etkileri

Yıl 2024, Cilt: 53 Sayı: Özel Sayı 1, 23 – 28, 16.07.2024

Aslı Gül Gökhan Ayar Aslı Erdoğdu Ümit Serdar Burak Akyüz

https://doi.org/10.53471/bahce.1481786

Öz

Çoğu meyve türünde çeşit değiştirme işlemi aşıyla gerçekleştirilirken, fındıkta bu amaçla aşılama değil, bahçe yenilemesi yapılmaktadır. Bu çalışmada fındıkta farklı aşı zaman ve yöntemlerinin çeşit değiştirme üzerine etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma 2021-2023 yıllarında Samsun’un Salıpazarı ilçesinde yürütülmüştür. Çalışmada ‘Palaz’ çeşidi anaç, ‘Çakıldak’ ve ‘Yomrali’ çeşitleri ise kalem olarak kullanılmıştır. Aşılama işlemi 2021 yılında 5 Nisan’dan başlayarak 15 gün arayla 3 dönemde, 3 aşı yöntemi (yarma, dilcikli, yongalı göz) ile yapılmıştır. Farklı aşı zaman ve yöntemlerinin çeşit değiştirme üzerine etkilerinin belirlenmesi amacıyla aşı başarısı (sürme oranı), aşı sürgünü yaşama oranı, aşı sürgünü gelişimi ve verime başlama özellikleri incelenmiştir. Araştırmada aşı sürme ve yaşama oranı bakımından aşı zamanları arasında istatistiksel farklılık bulunmamıştır. Aşı başarısı (sürme oranı) dilcikli aşıda %95,4, yarma aşıda %95,5 ve yongalı göz aşısında %51,7 olarak tespit edilmiştir. Aşılamayı takip eden yıllarda hızlı bir sürgün gelişimi ve meyve oluşumu başlamıştır. ‘Yomrali’ çeşidinde ‘Çakıldak’ çeşidine göre daha kuvvetli bitki gelişimi ve erken meyveye yatma saptanmıştır. Araştırma sonucunda, fındıkta çeşit değiştirme için aşı kalemlerinin tomurcukların tam dinlenmede olduğu Ocak ayında alınması, aşılama işleminin yarma veya dilcikli aşı yöntemleri ile Nisan başından başlanarak Mayıs ortasına kadar yapılması tavsiye edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çeşit değiştirme, dilcikli aşı, fındık, aşılama, yarma aşı

Kaynakça

• FAOSTAT 2023. Dünya fındık üretim miktarı. http://www.fao.org/faostat/en/#data/qc (Erişim Tarihi: Haziran 2023).
• TTSM 2023. Meyve ve asma çeşit listesi. https:// www.tarimorman.gov.tr/bugem/ttsm/sayfalar/detay.aspx?sayfaid=87 (Erişim: Haziran 2023).
• DOKAP 2021. Ekonomik ömrünü tamamlamış fındık plantasyonlarının rehabilitasyon ve kalitesinin geliştirilmesi projesi. Sonuç Raporu.
• Akyüz, B., A. Öztürk, Ü. Serdar 2016. The effects of cutting times of the rootstock’s top and rootstock’s stem thickness on graft success in walnut for top working graft. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 31(2):179-182.
• Er, E., B. Akyüz, A. Öztürk, Ü. Serdar 2017. Cevizde çeşit değiştirme: Kabukaltı aşısı. Bahçe 46(2):307-312.
• Kömür, Y.K., M. Sütyemez 2017. Exploring the use of cleft grafting as a top working method to change old walnut (Juglans regia L.) cultivars. Bahçe 46(2):299-306.
• Akyüz, B., A. Öztürk, E. Er, Ü. Serdar 2018. The effect of grafting periods on graft success in top working of walnut. International Journal of Scientific and Tech. Research 4(9):183-186.
• Paci, M., A. Tani 1981. A preliminary report on chestnut (Castanea sativa Mill.) experiments, grafting tests, Italy. Italia Forestale e Montana.
• Caraffini, B. 1988. Old chestnut coppice can be rejuvenated by grafting. Horticultural Abstract 58.
• Kopuzoğlu, N. 1988. Bazı önemli fındık çeşitlerinin aşı ile çoğaltılması üzerine bir araştırma, (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun, 68s.
• Balta, F. 1990. Fındığın aşı ile çoğaltılması ve aşı kaynaşmasının anatomik ve histolojik olarak incelenmesi üzerine araştırmalar (Doktora Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van, 172s.
• Achim, G., P. Parnia 1997. Investigations of different methods of propagation for hazelnut in Romania. Acta Horticulturae 445:449-458.
• Achim, G., I. Godeanu, A. Baiciu 2001. Research on clonal propagation of hazelnut in Valcea-Romania. Acta Horticulturae 556:281-286.
• Şenyurt, M. 2017. Corylus colurna L. anacına bazı fındık çeşitlerinin aşılana bilirliğinin incelenmesi (Doktora Tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bolu, 93s.
• Ninic-Todorovic, J., Ognjanov, V., Keserovic, Z., Cerovic, S., Bijelic, S., Cukanovic, J., Kurjakov, A., Cabilovski, R. 2012. Turkish hazel (Corylus colurna L.) offspring variability as a foundation for grafting rootstock production. Bulgarian Journal of Agricultural Science 18(6):883-888.
• Cerović, S., J. Ninić-Todorović, B. Gološin, V. Ognjanov, S. Bijelić 2009. Grafting methods in nursery productıon of hazelnut grafted on Corylus colurna L. Acta Horticulturae 845:279-282.
• Nikolova, M. 2007. Experimental results on variety-rootstock interaction in filbert culture, Notulae Botanicae Horti. Agrobotanici Cluj-Napoca 35(2):82-87.
• Karakaya, O. 2021. Fatsa’da yetiştirilen palaz ve çakıldak fındık çeşitlerinde klon seleksiyonu (Doktora tezi). YÖK Tez Merkezinden Edinilmiştir (675090).

Toplam 18 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Kaynak Göster

Download or read online: Click here