Furkan Akçeşme. Karahanlı Türkçesinin söz varlığı.Yüksek lisans tezi (2019)

Furkan Akçeşme. Karahanlı Türkçesinin söz varlığı. Yüksek lisans tezi. Kırıkkale: T.C. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019, XVII+974 s.

Özet

Çalışmamızda Türk dilinin tarihî dönemlerinden biri olan Karahanlı Tükçesi döneminin söz varlığının konulara ayrılarak (tematik) ortaya konulması amaçlanmıştır.

Tezin kapsamını Karahanlı dönemine ait Dîvanu Lugâti’t-Türk, Kutadgu Bilig, Atebetü’l-Hakayık, Dîvân-ı Hikmet ve Kur’an Tercümesi oluşturmaktadır.

Tez, üç bölümden meydana gelmiştir.

Tezin ilk bölümünü oluşturan Giriş kısmında Karahanlı Devletinin tarihine ve bu dönemde yazılmış eserlere kısaca değinilmiştir.

Çalışmamızın temelini teşkil eden ikinci bölüm Söz varlığıdır. Bu bölümde Karahanlı Devletiʼnin söz varlığı tematik olarak ortaya konulmuştur. Bu bölümde tematik sınıflandırma yapılırken Hatice Şirinʼin baskısı 2016 yılında yapılan “Eski Türk Yazıtları Söz Varlığı İncelemesi” adlı eserindeki tasnif yöntemi kullanılmıştır. Bu tasnife göre söz varlığı, 1. Özel Ad Bilgisi ve Dilbilgisi Ögeleri, 2. Konularına Göre Adlar, 3. Konularına Göre Fiiller olmak üzere üç ana başlıkta incelenmiş daha sonra bu başlıklar alt başlıklara ayrılmıştır.

Tezin son bölümü olan Sonuç kısmında ise elde edilen verilerden hareketle bir değerlendirme yapılmıştır.

Abstract

This study aims to thematically present the vocabulary of Karakhanid Turkish, an era of Turkish language history.

Concerning the Karakhanid age, Divanu Lugati’t-Türk, Kutadgu Bilig, Atabetü’l-Hakayık, Divan-ı Hikmet and Translation of Kur’an form the comprehension of the thesis.

Thesis consists of three parts.

Karakhanid state history and pieces written in this age were briefly mentioned in introduction which forms the first part of the thesis.

Vocabulary, constitutes the second part which is the fundemental of this study. Karakhanid State’s vocabulary thematically put forth in this section. Hatice Şirin’s 2016 press “Eski Türk Yazıtları Söz Varlığı İncelemesi” (Analysis of Old Turkish Inscription Vocabulary) classification method was used for thematic classification. According to this classification; 1.Proper noun infirmation and Grammar elements, 2.Nouns by topic, 3.Verbs by topic, are the three main titles which vocabulary was examined along with various subtitles.

Conclusion, the last part of the thesis consists an evaluation based on gathered data.