| Tez Künye | Durumu | ||
| Selçuklu sultanlarının tahta çıkış yöntemleri / The ways that the seljuk sultans take reign of the country Yazar:GÖKHAN TÜZÜN Danışman: PROF.DR. SALİM KOCA Yer Bilgisi: Gazi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Ortaçağ Tarihi Ana Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin: | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2006 92 s. | ||
| Büyük Selçuklu Devleti ve onun devamı niteliğinde olan Türkiye Selçuklu Devleti de eski Türk hakimiyet anlayısını devam ettirmistir. Hükümdarlığın ilahi menseli olduğu düsüncesine dayanan bu hakimiyet anlayısına göre tanrı tarafından verilen siyasi iktidar ve idare kabiliyeti kan vasıtasıyla hanedan üyelerine intikal ettiğinden çoğu zaman hanedan üyeleri arasında taht mücadeleleri yasanmıs ve bu mücadeleler de Selçuklu Sultanlarının tahta çıkıs yöntemlerini belirlemistir. Bu yöntemlerden ilki Devlet kurucusu olarak tahta çıkmaktır. Devletin kurulusundan sonra hanedan üyeleri arasında taht mücadeleleri farklı yöntemlerinde ortaya çıkmasına neden olmustur. Bu yöntemlerin ikincisi de hanedan üyeleri arasında kuvvet ve mücadele yolu ile rakiplerin bertaraf edilmesi seklinde ortaya çıkmıstır. Devletin siyasi kriz dönemine girdiği bu dönemlerin yasanmaması için alınan tedbir üçüncü tahta çıkıs yöntemini belirlemistir. Buna göre mevcut sultan daha hayatta iken sehzadelerden birini veliaht tayin etmek suretiyle tahta çıkararak karısıklıkları önlemeye çalısmıstır. Ancak bu yöntemin hem Türk tarihinde hem de Selçuklu tarihinde basarıyla uygulanamadığını görmekteyiz. Tabii bu durumlarda ortaya çıkan siyasi krizlerin önlenebilmesi ve sultanın belirlenmesi için hanedan içerisinden devlet adamlarının ve komutanların seçim ve tercihi ile tahta çıkarılan üyelerinde olduğu görülmektedir. Bu uygulamada Selçuklu Sultanlarının tahta çıkıs yöntemlerinden bir diğeri olarak karsımıza çıkmaktadır. Bahsi geçen tahta çıkıs yöntemlerinin dısında bulunduğu bölgedeki lider pozisyonda olan komsu devletlerin yardımı ile tahta çıkıldığı ve hakimiyetin devam ettirildiğini gördüğümüz örneklerde bulunmaktadır. Devletin siyasi gücünü derinden sarsıldığı dönemlerde de Selçuklu sultanlarının metbu hükümdarın fermanı ve onayı ile tahta çıkarak hakimiyetlerini devam ettirmeye çalıstıklarını görmekteyiz. Sonuç olarak eski Türk devletlerinde görülen ve Selçuklularda da devam edilen taht veraset hukuku hiçbir zaman kurallara bağlanamamıstır. Bunun tabi sonucu olarak da hanedan üyeleri arasında taht mücadeleleri kaçınılmaz ve adeta mesru bir vaka olarak sık sık tekrarlanmaktaydı. Bu mücadelelerde Selçuklu sultanlarının tahta çıkıslarında birden fazla tahta çıkıs yönteminin ortaya çıkmasına neden olmustur. | |||
| Great Selçuklu Empire and its continiued existance Turkey Selçuklu Empire had continiued the old undershanding of Turkish sovereignity. According to this sovereignity which was believed to be a divine power given bg god; transmission of political goveenvent and ability of administration to the members of the dynastic by blood, created a big struggle for the sovereign?s throne between them at mast of the time and this struggle determined the methods of the ruler?s getting up to the throne. First one of these methods is to get to the sovereign?s throne as the founder of the stade. After the foundation of the state, struggle between the members for the throne has caused the development of different kinds of methods. Second method has appeared by defeating the rivals with the contestation depending on the power between the members. The precaution taken when the state got into political crises defined the third method. According to this, although he is alive, the existing ruler makes one of the princes get up to the sovereign?s throne in ocder to prement the chaos in the state. On the other hond, in the history of Turkey and Selçuklu Empire, we can not manag that this method has performed successfully. In this situation, inorder to prevent the crises and determine the new ruler, it is seen that, by the preferances of statesman and the commenders, one of the members would have been able to get to the throne. This apptication has come accross as the 4 th method that the ruler is to be chosen. Except these methods, we see some other exauples such as getting up to the throne by the help and the support of a ruler of a neighbour state . We can also see that when the state is in a huge political crises, Selçuklu pulers could get up to the throne and continiued their sovereignity As a result, the code of inheritance of throne which was seen in Seçuklu and the old Turkish governuents could have never been legislated. As a natural result of this, inevitable throne struggles between the members repeated itself as a legitimate airamustance. This struggle has caused more than one method to get up to the throne between the rulers. | |||