HARÂM b. MİLHÂN

Nesebi Neccâroğulları’na dayanmaktadır. Babasının asıl adı Mâlik olup annesi de yine Neccâroğulları’ndan Mâlik b. Adî’nin kızı Müleyke’dir. Ümmü Harâm ile Enes b. Mâlik’in annesi Ümmü Süleym onun kardeşleridir.

Ensardan olan Harâm b. Milhân Bedir ve Uhud gazvelerine katıldı. 4. yılın Safer ayında (Temmuz 625) Âmir b. Sa‘saa kabilesi reisi Ebû Berâ Âmir b. Mâlik’in isteği üzerine Hz. Peygamber, çoğu ensara mensup ehl-i Suffe’den yetmiş kadar sahâbîyi adı geçen kabile halkına İslâmiyet’i öğretmekle görevlendirdi. Yola çıkan sahâbîler Bi’rimaûne’ye varınca bir mağarada konakladılar. Başkanları olan Münzir b. Amr el-Hazrecî, Harâm b. Milhân ile iki arkadaşını Resûl-i Ekrem’in mektubunu Âmir b. Sa‘saa kabilesinin reisine götürmekle vazifelendirdi. Harâm b. Milhân ile arkadaşları Kâ‘b b. Zeyd ve Münzir b. Muhammed b. Ukbe el-Hazrecî yolda, baştan beri İslâmiyet’e ve Hz. Peygamber’e karşı kin besleyen ve Ebû Berâ’nın yeğeni olan Âmir b. Tufeyl’in emrindeki birkaç kişi ile karşılaştılar. Harâm, onların niyetini bilmediği için arkadaşlarına kendisinden ayrı durmalarını, eman verirlerse yaklaşmalarını, eğer kendisini öldürürlerse dönüp arkadaşlarına haber vermelerini söyledi. Âmir’e de Resûl-i Ekrem’in elçileri olduklarını bildirerek ondan eman istedi. Ancak Âmir adamlarından birine işaret edip onu arkasından mızrakla öldürttü.

Diğer bir rivayete göre ise Hz. Peygamber’den kabilesine İslâmiyet’i öğretecek bir heyet göndermesini isteyen Ebû Berâ’nın öldüğüne dair bir şâyia çıkmıştı. Bu sebeple olmalıdır ki Harâm b. Milhân, Resûlullah’ın mektubunu Âmir b. Tufeyl’e verdi ve yanındakileri İslâm’a davet etti. Âmir, Resûl-i Ekrem’in mektubunu açıp okumadığı gibi konuşmakta olan Harâm’ı mızrakla öldürttü veya kendisi öldürdü (bk. Bİ’RİMAÛNE).

Harâm b. Milhân, mızrağın açtığı yaradan fışkıran kana ellerini bulayıp yüzüne ve başına sürerek, “Kâbe’nin rabbine yemin ederim ki ben kazandım” diye bağırdı (Buhârî, “Cihâd”, 9, “Meġāzî”, 28; Müslim, “İmâre”, 147). Harâm’ın kardeşi Süleym de Bi’rimaûne’de şehid düştü. Ölü zannedilerek bırakılan arkadaşı Kâ‘b b. Zeyd ise yaralı olarak dağa kaçıp canını kurtardı.

BİBLİYOGRAFYA

Buhârî, “Cihâd”, 9, “Meġāzî”, 28.

Müslim, “İmâre”, 147.

Vâkıdî, el-Meġāzî, I, 347-348, 353.

İbn Hişâm, es-Sîre², III, 184-185.

İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, II, 52; III, 514-515.

İbn Abdülber, el-İstîʿâb, I, 352-353.

İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-ġābe, I, 473-474; II, 448.

İbn Hacer, el-İṣâbe, I, 319; II, 74.

Tecrid Tercemesi, III, 242-243; VIII, 264, 268.

Köksal, İslâm Tarihi (Medine), IV, 39-40.

el-Ḳāmûsü’l-İslâmî, II, 60.