İBN EŞTE

Aslen İsfahanlı olup Süyûtî ve Dâvûdî tarafından Levzerî (Lûzerî) nisbesiyle anılmıştır. Zehebî’nin belirttiğine göre İsfahan’da Muhammed b. Ahmed b. Hasan el-Kisâî’den kıraat dersleri aldı. Kitâbü’s-Sebʿa müellifi Ebû Bekir İbn Mücâhid’e talebelik yaptığına göre tahsil için bir müddet Bağdat’ta bulunmuş olmalıdır. Muhammed b. Ya‘kūb el-Muaddel ve Ebû Bekir Muhammed b. Hasan en-Nakkāş gibi âlimler de onun kıraat hocalarındandır. Mısır’a yerleşen İbn Eşte’nin talebeleri arasında Halef b. İbrâhim, Ebü’t-Tayyib İbn Galbûn, Ebü’l-Kāsım İbnü’d-Debbâğ ve Muhammed b. Abdullah el-Müeddib sayılabilir. Ebû Amr ed-Dânî, İbn Eşte’nin sağlam, güvenilir, Arapça’ya vâkıf, mânaya nüfuzu olan, değerli eserler vermiş bir âlim olduğunu söylemiş (Zehebî, Maʿrifetü’l-ḳurrâʾ, II, 617), İbnü’l-Cezerî de onun hakkında “büyük bir üstat, güvenilir bir araştırmacı” ifadesini kullanmıştır. İbn Eşte 27 Şâban 360’ta (25 Haziran 971) Mısır’da vefat etti.

Eserleri. İbn Eşte’nin kaynaklarda zikredilen eserleri şunlardır:

1. Kitâbü’l-Muḥabber. İbnü’l-Cezerî, kıraatle ilgili bu eserin müellifinin geniş ilmini gösteren bir kitap olduğunu belirtir.

2. Kitâbü’l-Müfîd fi’ş-şâẕ.

3. Kitâbü’l-Meṣâḥif. Süyûtî el-İtḳān’ını yazarken bu eserden nakillerde bulunduğunu zikretmektedir (meselâ bk. el-İtḳān, I, 149).

4. Riyâżatü’l-elsine fî iʿrâbi’l-Ḳurʾân ve meʿânîh. Kur’ân-ı Kerîm’in i‘rabı hakkındadır.

5. el-Vaḳf ve’l-ibtidâʾ.

BİBLİYOGRAFYA

İbn Mâkûlâ, el-İkmâl, I, 91 (dipnot 6).

Zehebî, Maʿrifetü’l-ḳurrâʾ (Altıkulaç), II, 617.

a.mlf., Târîḫu’l-İslâm: sene 351-380, s. 220.

Safedî, el-Vâfî, III, 347.

İbnü’l-Cezerî, Ġāyetü’n-Nihâye, II, 184.

İbn Nâsırüddin, Tavżîhü’l-müştebih (nşr. M. Naîm el-Araksûsî), Beyrut 1414/1993, I, 238.

Süyûtî, Buġyetü’l-vuʿât, I, 142.

a.mlf., el-İtḳān, I, 149.

Dâvûdî, Ṭabaḳātü’l-müfessirîn (Ömer), II, 157.

Keşfü’ẓ-ẓunûn, II, 1459.