| Tez Künye | Durumu | ||
| 19. yüzyılda Mardin Süryanileri / Mardin Syrians in 19th Century Yazar:İBRAHİM ÖZCOŞAR Danışman: DOÇ. DR. AYHAN ÖZTÜRK Yer Bilgisi: Erciyes Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin: | Onaylandı Doktora Türkçe 2006 364 s. | ||
| Hıristiyanlığın en eski temsilcisi olarak kabul edilen Süryaniler, Hıristiyanlık tarihinde hem inançsal hem de kilise teşkilâtlanması açısından önemli rol oynamışlardır. İslam hâkimiyetine kadar yaşadıkları bölgenin siyasi otoritelerince ciddi bir baskıya maruz kalan Süryaniler, İslâm hâkimiyetiyle birlikte, inançlarını rahat yaşama imkânı elde etmişlerdir. Yaşadıkları bölgelerin 16. yüzyılda Osmanlı hâkimiyetine girmesiyle birlikte Süryani Kadimler, Osmanlı Devleti’nde millet sisteminin bir parçası olarak kabul edilmişlerdir. Ancak millet sistemi içinde bağımsız bir millet olarak teşkilâtlandırılmamış, Ermeni Patrikliğine bağlanmışlardır. Bu bağlılığın temel sebebi, Süryani Kadimlerin, devletin merkezi olan İstanbul’da kendilerini temsil edecek temsilcilerinin olmayışıdır. Osmanlı sınırlarında Süryani Kadimlerin ön plana çıktığı şehir Mardin’dir. Bunun en önemli sebebi, Süryani Kadim Patriklik merkezinin Mardin’e 5 km. uzaklıktaki Deyruzzafaran Manastırı olmasıdır. 19. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin giriştiği yenilik hareketleri, Osmanlı sınırlarındaki diğer topluluklar gibi, Süryani Kadimleri de etkilemiştir. Mardin’de idarî anlamda yaşanan değişiklikler ve bu çerçevede oluşturulan yeni meclisli sistemle birlikte Mardin şehir yönetiminde Süryaniler de söz sahibi olmaya başlamışlardır. Osmanlı Devleti’nde Süryanilerin nüfusu hakkında çok kesin bilgiler bulunmamaktadır. Ancak en yoğun oldukları bölge Mardin ve çevresidir. Burada da çoğunluğu oluşturmamaktadırlar. Bununla birlikte, hem Mardin merkez hem de çevresinde yoğun olarak bulunan Süryani manastır ve kiliseleri, patriklik merkezinin yanı sıra, Mardin’in Süryaniler için önemli bir merkez olduğunun göstergesidir. 19. yüzyılda Mardin ve çevresinde Süryanilerin sosyo-ekonomik durumu Mardin’in genel yapısından farklı değildir. Birlikte yaşadıkları toplumlarla belli bir uyum çerçevesinde ilişki kurmuşlardır. Ancak kendi cemaat yapılanmalarına karşı bir tehdit olarak gördükleri Süryani Katoliklerle, 19. yüzyıl boyunca süren, amansız bir çatışma içinde olmuşlardır. iii Süryani Kadimleri bir arada tutan en önemli unsur olan manastır ve kiliseler, aynı zamanda eğitimsel ve kültürel faaliyetlerin de merkezi olmuştur. 19. yüzyılda özellikle Protestan misyonerlerin etkisiyle eğitim alanında bir yenileşme hareketi içine girmişlerse de bunda başarılı olamamışlardır. Bu konuda yaptıkları en önemli yenilik, bölgede ilk matbaayı kurmuş olmalarıdır. 19. yüzyılda Süryani Kadimleri etkileyen unsurlardan biri de, misyon faaliyetleridir. Öncelikle papaya bağlı Katolik misyonerlerce başlatılan misyon çalışmaları, daha sonra ABD ve İngiliz destekli Protestan faaliyetleriyle hız kazanmıştır. Bu çalışmaların Süryaniler açısından sonucu; cemaatin bölünerek güç kaybetmesidir. Anahtar Kelimeler: 19. Yüzyıl, Mardin, Süryaniler, Yakubîler, Millet Sistemi. | |||
| Syrians, who are considered as the oldest representative of Christianity, have played an important role in Christianity history, regarding belief and church organization. Syrians who faced serious pressure by the political authorities of the region until Islam domination, started to live up to their conviction after Islam domination. Orthodox Syrians were considered as a part of national system, after the region they lived was dominated by Ottomans in 16th century. However they were not organized as an independent nation within the national system, they were bound to Armenian Patriarchate. The main reason of this dependence was Orthodox Syrians not having a representative in Istanbul, the capital of the state. The most important city within Ottoman borders, where Orthodox Syrians stood in the forefront, was Mardin. The most important reason of this is Ancient Syrian Patriarchate center being Deyruzzafaran Monastery which is 5 km away from Mardin. The innovative movements performed by Ottoman State in 19th century, effected Orthodox Syrians as well as all the communities within Ottoman borders. Together with administrative changes and new parliamentary system, Syrians started to have a voice in Mardin city management. There is not much certain information about the population of Syrians in Ottoman State. They mostly lived in Mardin and surroundings. However, they are not forming the majority in this region. Therefore, the Syrian monasteries and churches in Mardin and surroundings make the city an important center for Syrians. In 19th century, the socio-economical structure of Syrians in Mardin and surroundings was not different then the general structure of Mardin. They formed harmonic relationships with the other communities. However they considered the Syrian Catholics as a threat to their communal structure and there was a cruel conflict between two communities through 19th century. The monasteries and churches, which were the most important factor that kept the Orthodox Syrians together, were also the centers of educational and cultural activities. Although they initiated an innovative movement in education with the effect of v protestant missionaries, they were not successful. Their most important innovation regarding this issue was, establishing the first printing house in the region. One of the factors that effected Orthodox Syrians in 19th century was mission activities. The mission studies, which were initially performed by catholic missionaries that were bound to Pope, accelerated with Protestant activities supported by U.S.A and England. The result of these studies was the Syrian community being divided and losing power. Key Words:19.th century, Mardin, Syrians, Jacobins, National System | |||