İktisat, Nüfus ve Askerlik Açısından Bolvadin’in 1831 ve 1838 Yılları Nüfus Defterleri Sayımı

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 197 – 219, 30.06.2024

Adnan Doğruyol

Öz

The demographic analysis of the population’s role in production enables a deeper understanding of the period’s economic structure. Therefore, population censuses have been conducted in many countries. The first census considered modern in the Ottoman Empire was conducted in 1831. The population registers created as a result of this census are of great importance to researchers. These registers provide significant information about the demographic, economic, and sociological structure of the period. Population registers of the first half of the 19th century recorded individuals’ physical characteristics, along with the region’s goods, property, animals, land, occupation, income status, and the demographic structure of the population, at the household level.
The population censuses conducted in Bolvadin in 1831/1838 are the main subject of our study. The aim of our article is to establish a relationship between the Ottoman general population census and the Bolvadin population census using regression analysis.

Anahtar Kelimeler

Bolvadin, 1831 Census, 1838 Census, Military Service, Economy

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA)
• BOA. NFS.d 1675 ve BOA. NFS.d 1676
• Araştırma, Eserler ve Makaleler
• Bayar, M. (2004). Bolvadin Tarihi, 2. Cilt.
• Behar, C. (2003). Osmanlı İmparatorluğunun ve Türkiye’nin Nüfusu: 1500-1927, Ankara: Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü.
• Burger, J. R. (2021). Malthus on Population. Encyclopedia of Evolutionary Psychological Science, 4751-4760.
• Can, B. & Avcı, S. (2021). Demografik Geçiş Teorisi Açısından Türkiye'nin Demografik Geçiş Aşamaları ve Nüfuslanma Süreci. Eastern Geographical Review, 26(46), 229-252.
• Çakır, C. (2001). 19.Yüyılda bir Anadolu Şehri Niksar Ekonomi ve Sosyal Yapı, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Çelik, G. (1999). Osmanlı Devleti’nin Nüfus ve İskân Politikası. Divan: Disiplinler arası Çalışmalar Dergisi, (6), 49-110.
• Çimen, A. (2012). Sayım, Kayıt Düzeni ve Teşkilatlanma Açısından Osmanlıda Nüfus Hizmetleri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 183-216.
• Dasgupta, P. (2005). Regarding Optimum Population. Journal of Political Philosophy, 13(4), 414.
• Doğan, A. (2014). Osmanlı Devleti’nde Modern Anlamda Yapılan İlk Nüfus Sayımı Verilerine Göre Antalya Kaleiçi Nüfusu Üzerine Demografik Bir İnceleme. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 4(2), 71-88.
• Dyson, T. (2001). A Partial Theory of World Development: The Neglected Role of The Demographic Transition in The Shaping of Modern Society. International Journal Of Population Geography, 7(2), 67-90.
• Emecen, F. M. (2021). Geç Orta Çağ Anadolu’sunda Bir Selçuklu Kenti Bolvadin’in Tarihi Gelişimi Üzerine Bazı Notlar. Belleten Dergisi, 85(302), 17-28.
• Erol, S. I. (2016). Küresel Bir Sorun Olarak Demografik Dönüşüm: Nedenleri, Etkileri ve Alınması Gereken Önlemler. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, (37), 75-123.
• Galor, O. (2012). The Demographic Transition: Causes and Consequences. Cliometrica, 6(1), 1-28.
• Gencer, F. (2016). İbrahim Paşa'nın Anadolu'yu İstilası (1832-1833). Journal of International Social Research, 9(42), 641-657.
• Golosov, M., Jones, L. E. & Tertilt, M. (2007). Efficiency With Endogenous Population Growth. Econometrica, 75(4), 1039-1071.
• Greaves, H. (2022). Optimum Population Size, İçinde: G. Arrhenius vd. (Ed.), Oxford Handbook of Population Ethics (s. 444-467), Oxford University Press.
• Gülmez, M. (1983). Türkiye’de Çalışma İlişkileri (1936 Öncesi). Ankara: TODAİE.
• Gündüz, M., Kutlar, A., Gündüz, F. & Esgin A. (2005). Nüfus Sorunu Eğitim ve Sosyo-Ekonomik Dönüşüm Bağlamında Türkiye’de Doğurganlık. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Güran, T. (1997). Osmanlı Devleti’nin İlk İstatistik Yıllığı 1897, Tarihi İstatistikler Dizisi, 6, Ankara: Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü.
• Güran, T. (2019). İktisat Tarihi. İstanbul: Der Yayınları.
• Heintz, J. & Folbre, N. (2022). Endogenous Growth, Population Dynamics, and Economic Structure: Long-run Macroeconomics When Demography Matters. Feminist Economics, 28(3), 145-163.
• Ifrah, G. (2000). Rakamların Evrensel Tarihi VII: Hesabın Destanı. Ankara: TÜBİTAK Yayınları.
• Iorga, N. (1948). Osmanlı Tarihi. Cilt: 5, Ankara: A. Ü. Yayını.
• İnalcık, H. (2000). Osmanlı Devleti’nin Ekonomik ve Sosyal Tarihi-I, 1300-1600, (çev. Halil Berktay), İstanbul: Eren Yayınları.
• Jones, C. I. (1997). Population and Ideas: A Theory Of Endogenous Growth. Stanford University Economics Working Paper 97-018
• Karal, E. Z. (1988). Osmanlı Tarihi. V. Cilt, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Karal, E. Z. (2010). Osmanlı İmparatorluğunda İlk Nüfus Sayımı 1831, Ankara: TÜİK.
• Kazgan. G. (1992). İktisadi Düşünce veya Politik İktisadın Evrimi. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Kirk, D. (1996). Demographic Transition Theory. Population Studies, 50(3), 361-387.
• Korotayev, A., Malkov, S. & Musieva, J. (2023). Demography: Toward Optimization of Demographic Processes, İçinde: Reconsidering the Limits to Growth: A Report to the Russian Association of the Club of Rome (s. 97-116), Cham: Springer International Publishing.
• Kuyucuklu, N. (1990). İktisadi Olaylar Tarihi. İstanbul: İ.Ü. SBF Yayınları.
• Kütükoğlu, S. (1974). Osmanlı – İngiliz İktisadi Münasebetleri (1580-1838). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• Lloyd, P. J. (1969). A Growth Model With Population As An Endogenous Variable, Population Studies, 23(3), 463-478.
• MacRae, D. G. (2023). Thomas Malthus, Encyclopedia Britannica, https://www.britannica.com/money/Thomas-Malthus
• Neal, L. & Cameron, R. (2019). Taşdevrinden Günümüze Özlü Dünya İktisat Tarihi. Çeviren: Yaşar Bülbül, Ankara: Orion Yayınevi.
• Nerlove, M. & Raut, L. K. (1997). Growth models with endogenous population: a general framework, İçinde: Handbook of Population and Family Economics, 1, 1117-1174.
• Öztürk, S. (2003). Türkiye'de Temettuat Çalışmaları. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, (1), 287-304.
• Pakalın, M. Z. (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri Sözlüğü. 1. Cilt, İstanbul: MEB Yayınları.
• Pamuk, Ş. (2014). Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayını.
• Pitchford, J. D. (1987). Optimum Population. İçinde: The New Palgrave Dictionary of Economics. London: Palgrave Macmillan.
• Robbins, L. (1927). The Optimum Theory of Population. London Essays in Economics in Honour of Edwin Cannan, London: Routledge.
• Sergün, Ü. (1991), Yeryüzünün Nüfuslanması Sürecinde Gelişme Evreleri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Dergisi, (3), 27-36.
• Valenze, D. (2023). Malthus and the Margins: Rethinking the Paradigm of Limited Resources. İçinde: D. Valenze (Ed.), The Invention of Scarcity: Malthus and the Margins of History (s. 174-196).
• Winch, D. (2013). From Population to Political Economy. İçinde: D. Winch (Ed.). Malthus: A Very Short Introduction, United Kingdom: Oxford University Press.
• Yakar, M. & Yiğit, İ. (2022). Tarihi Nüfus Coğrafyası: XIX. yüzyıl İlk Yarısında Hamid Sancağı Yalvaç Kazasında Nüfusun Yaş Yapısı ve Yaşlanma Düzeyi. Ege Coğrafya Dergisi, 31(2), 233-253.
• Zimmerman, K. F. (1989). Optimum Population: An Introduction, İçinde: Economic Theory of Optimal Population (s. 1-16), Berlin: Heidelberg-Springer.

İktisat, Nüfus ve Askerlik Açısından Bolvadin’in 1831 ve 1838 Yılları Nüfus Defterleri Sayımı

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 197 – 219, 30.06.2024

Adnan Doğruyol

Öz

Nüfusun üretimdeki rolünün demografik analizi, dönemin ekonomik yapısının daha derinlemesine anlaşılmasına olanak sağlar. Bundan dolayı pek çok ülkede nüfus sayımları yapılmıştır. Osmanlı Devleti’nde modern olarak kabul edilen ilk nüfus sayımı 1831 yılında gerçekleştirilmiştir. Bu sayımın sonucunda oluşturulan nüfus defterleri, araştırmacılar açısından büyük bir öneme sahiptir. Bu defterler, döneminin demografik, ekonomik ve sosyolojik yapısı hakkında önemli bilgiler sunmaktadır. XIX. yüzyılın ilk yarısında hazırlanan dönemin nüfus defterlerine kişilerin fiziksel özellikleri, bölgenin mal, mülk, hayvan, arazi, meslek ve gelir durumu ile birlikte nüfusun demografik yapısı ile çalıştıkları alanları hane ölçeğinde kaydedilmiştir.
1831/1838 yıllarında yapılan Bolvadin nüfus sayımları çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır. Makalenin amacı Osmanlı genel nüfus sayımı ile Bolvadin nüfus sayımı arasında regresyon yöntemiyle ilişki kurmaktır.
1831/1838 yıllarında yapılan Bolvadin nüfus sayımları çalışmamızın ana konusu olmaktadır. Makalemizin amacı Osmanlı genel nüfus sayımı ile Bolvadin nüfus sayımı arasında regresyon yöntemiyle ilişki kurmaktır.

Anahtar Kelimeler

Bolvadin, 1831 Nüfus Sayımı, 1838 Nüfus Sayımı, Askerlik, İktisat

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BOA)
• BOA. NFS.d 1675 ve BOA. NFS.d 1676
• Araştırma, Eserler ve Makaleler
• Bayar, M. (2004). Bolvadin Tarihi, 2. Cilt.
• Behar, C. (2003). Osmanlı İmparatorluğunun ve Türkiye’nin Nüfusu: 1500-1927, Ankara: Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü.
• Burger, J. R. (2021). Malthus on Population. Encyclopedia of Evolutionary Psychological Science, 4751-4760.
• Can, B. & Avcı, S. (2021). Demografik Geçiş Teorisi Açısından Türkiye'nin Demografik Geçiş Aşamaları ve Nüfuslanma Süreci. Eastern Geographical Review, 26(46), 229-252.
• Çakır, C. (2001). 19.Yüyılda bir Anadolu Şehri Niksar Ekonomi ve Sosyal Yapı, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Çelik, G. (1999). Osmanlı Devleti’nin Nüfus ve İskân Politikası. Divan: Disiplinler arası Çalışmalar Dergisi, (6), 49-110.
• Çimen, A. (2012). Sayım, Kayıt Düzeni ve Teşkilatlanma Açısından Osmanlıda Nüfus Hizmetleri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 183-216.
• Dasgupta, P. (2005). Regarding Optimum Population. Journal of Political Philosophy, 13(4), 414.
• Doğan, A. (2014). Osmanlı Devleti’nde Modern Anlamda Yapılan İlk Nüfus Sayımı Verilerine Göre Antalya Kaleiçi Nüfusu Üzerine Demografik Bir İnceleme. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 4(2), 71-88.
• Dyson, T. (2001). A Partial Theory of World Development: The Neglected Role of The Demographic Transition in The Shaping of Modern Society. International Journal Of Population Geography, 7(2), 67-90.
• Emecen, F. M. (2021). Geç Orta Çağ Anadolu’sunda Bir Selçuklu Kenti Bolvadin’in Tarihi Gelişimi Üzerine Bazı Notlar. Belleten Dergisi, 85(302), 17-28.
• Erol, S. I. (2016). Küresel Bir Sorun Olarak Demografik Dönüşüm: Nedenleri, Etkileri ve Alınması Gereken Önlemler. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, (37), 75-123.
• Galor, O. (2012). The Demographic Transition: Causes and Consequences. Cliometrica, 6(1), 1-28.
• Gencer, F. (2016). İbrahim Paşa'nın Anadolu'yu İstilası (1832-1833). Journal of International Social Research, 9(42), 641-657.
• Golosov, M., Jones, L. E. & Tertilt, M. (2007). Efficiency With Endogenous Population Growth. Econometrica, 75(4), 1039-1071.
• Greaves, H. (2022). Optimum Population Size, İçinde: G. Arrhenius vd. (Ed.), Oxford Handbook of Population Ethics (s. 444-467), Oxford University Press.
• Gülmez, M. (1983). Türkiye’de Çalışma İlişkileri (1936 Öncesi). Ankara: TODAİE.
• Gündüz, M., Kutlar, A., Gündüz, F. & Esgin A. (2005). Nüfus Sorunu Eğitim ve Sosyo-Ekonomik Dönüşüm Bağlamında Türkiye’de Doğurganlık. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Güran, T. (1997). Osmanlı Devleti’nin İlk İstatistik Yıllığı 1897, Tarihi İstatistikler Dizisi, 6, Ankara: Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü.
• Güran, T. (2019). İktisat Tarihi. İstanbul: Der Yayınları.
• Heintz, J. & Folbre, N. (2022). Endogenous Growth, Population Dynamics, and Economic Structure: Long-run Macroeconomics When Demography Matters. Feminist Economics, 28(3), 145-163.
• Ifrah, G. (2000). Rakamların Evrensel Tarihi VII: Hesabın Destanı. Ankara: TÜBİTAK Yayınları.
• Iorga, N. (1948). Osmanlı Tarihi. Cilt: 5, Ankara: A. Ü. Yayını.
• İnalcık, H. (2000). Osmanlı Devleti’nin Ekonomik ve Sosyal Tarihi-I, 1300-1600, (çev. Halil Berktay), İstanbul: Eren Yayınları.
• Jones, C. I. (1997). Population and Ideas: A Theory Of Endogenous Growth. Stanford University Economics Working Paper 97-018
• Karal, E. Z. (1988). Osmanlı Tarihi. V. Cilt, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Karal, E. Z. (2010). Osmanlı İmparatorluğunda İlk Nüfus Sayımı 1831, Ankara: TÜİK.
• Kazgan. G. (1992). İktisadi Düşünce veya Politik İktisadın Evrimi. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Kirk, D. (1996). Demographic Transition Theory. Population Studies, 50(3), 361-387.
• Korotayev, A., Malkov, S. & Musieva, J. (2023). Demography: Toward Optimization of Demographic Processes, İçinde: Reconsidering the Limits to Growth: A Report to the Russian Association of the Club of Rome (s. 97-116), Cham: Springer International Publishing.
• Kuyucuklu, N. (1990). İktisadi Olaylar Tarihi. İstanbul: İ.Ü. SBF Yayınları.
• Kütükoğlu, S. (1974). Osmanlı – İngiliz İktisadi Münasebetleri (1580-1838). Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• Lloyd, P. J. (1969). A Growth Model With Population As An Endogenous Variable, Population Studies, 23(3), 463-478.
• MacRae, D. G. (2023). Thomas Malthus, Encyclopedia Britannica, https://www.britannica.com/money/Thomas-Malthus
• Neal, L. & Cameron, R. (2019). Taşdevrinden Günümüze Özlü Dünya İktisat Tarihi. Çeviren: Yaşar Bülbül, Ankara: Orion Yayınevi.
• Nerlove, M. & Raut, L. K. (1997). Growth models with endogenous population: a general framework, İçinde: Handbook of Population and Family Economics, 1, 1117-1174.
• Öztürk, S. (2003). Türkiye'de Temettuat Çalışmaları. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, (1), 287-304.
• Pakalın, M. Z. (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri Sözlüğü. 1. Cilt, İstanbul: MEB Yayınları.
• Pamuk, Ş. (2014). Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayını.
• Pitchford, J. D. (1987). Optimum Population. İçinde: The New Palgrave Dictionary of Economics. London: Palgrave Macmillan.
• Robbins, L. (1927). The Optimum Theory of Population. London Essays in Economics in Honour of Edwin Cannan, London: Routledge.
• Sergün, Ü. (1991), Yeryüzünün Nüfuslanması Sürecinde Gelişme Evreleri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Dergisi, (3), 27-36.
• Valenze, D. (2023). Malthus and the Margins: Rethinking the Paradigm of Limited Resources. İçinde: D. Valenze (Ed.), The Invention of Scarcity: Malthus and the Margins of History (s. 174-196).
• Winch, D. (2013). From Population to Political Economy. İçinde: D. Winch (Ed.). Malthus: A Very Short Introduction, United Kingdom: Oxford University Press.
• Yakar, M. & Yiğit, İ. (2022). Tarihi Nüfus Coğrafyası: XIX. yüzyıl İlk Yarısında Hamid Sancağı Yalvaç Kazasında Nüfusun Yaş Yapısı ve Yaşlanma Düzeyi. Ege Coğrafya Dergisi, 31(2), 233-253.
• Zimmerman, K. F. (1989). Optimum Population: An Introduction, İçinde: Economic Theory of Optimal Population (s. 1-16), Berlin: Heidelberg-Springer.

Toplam 49 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Kaynak Göster

Download or read online: Click here