| Tez Künye | Durumu | ||
| İn vitro tekniklerde haploid şeker pancarı (beta vulgaris L.) bitkisinin eldesi ve somatik mutasyonların oluşturulmasında gama radyasyonunun kullanılması / Induction of haploid sugar beet (beta vulgaris L.) by in vitro techniques and induced somatic mutations with gamma radiation Yazar:SEMA ALİKAMANOĞLU Danışman: PROF. DR. ÇİMEN ATAK Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Biyoloji Ana Bilim Dalı / Radyobiyoloji Bilim Dalı Konu:Biyoloji = Biology Dizin:Gama radyasyonu = Gamma radiation ; Haploit bitki = Haploid plant ; Meristem kültürü = Meristem culture ; Mutasyon = Mutation ; Somatik mutasyon = Somatic mutation ; İn vitro = In vitro ; Şeker pancarı = Sugar beet | Onaylandı Doktora Türkçe 1999 98 s. | ||
| ÖZET İn vitro Tekniklerle Haploid Şeker Pancarı {Beta vulgaris L.) Bitkisinin Eldesi ve Somatik M utasy onların Oluşturulmasında Gama Radyasyonunun Kullanılması Son yıllarda biyoteknolojinin hızlı bir gelişme göstermesi bitki doku kültürü tekniklerinin bitki ıslah çalışmalarında kullanılmasını sağlamıştır. İn vitro teknikler, tek basma veya mutagenlerle kombine halde, büyük populasyonlar içerisinde istenilen genotipin seçilmesi ve yüksek kaliteli üretim materyali olarak seçilen genotipin çoğaltılması için bitki ıslatıcılarına yeni olanaklar sağlarlar. Mutasyon ıslah çalışmalarında fiziksel mutagen uygulamaları bir çok yeni varyetelerin ortaya çıkarılmasında imkan vermektedir. Mutasyon çalışmalarında haploid bitkilerin kullanılması genotipde meydana gelen değişmelerin fenotipe yansıması nedeni ile istenilen özelliklere sahip bitkilerin hemen belirlenmesi açısmdan önemlidir. Bu çalışmada, önemli bir sanayi bitkisi olan şeker pancarında in vitro koşullarda haploid bitkiler elde edilmiş ve bu bitkilerde mutasyonları teşvik etmek için gama radyasyonu uygulanmıştır. Şeker pancarının 96-ME-87, 96-M-88, 94, 95 ve E- 145 hatlarına ait döllenmemiş ovüllerinden in vitro koşullarda kurulan kültürlerden sadece E- 145 şeker pancarı hattında bitkiler rejenere olmuştur. Bu rejenere olan bitkilerin % 54.55 i haploiddir. Meristem kültürlerinde yürütülecek radyo biyolojik çalışmalar için E- 145 hattına ait şeker pancarı tohumlarından meristem kültürleri kurulmuştur. Bu kültürler 0, 10, 25, 50, 75 ve 100 Gylik gama radyasyon dozu ile ışmlanmıştır. Işınlanmış meristem kültürlerinden rejenere olan bitkilerin ortalama taze ve kuru ağırlıkları tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre kuru ağırlığı kontrole göre %50 azaltan doz yani GR50 dozu, 56 Gy olarak saptanmıştır. Somatik mutasyonların teşvik edilmesi için optimum ışınlama dozu belirlenmiştir. Bu 20 Gy’lik optimum gama radyasyon dozu ile ışınlanan haploid bitkiler vejetatif olarak çoğaltılmış ve M1V1 – M1V3 generasyonları elde edilmiştir. M1V1 ve M1V3 generasyonlarında köklenme yeteneklerine göre yapılan seleksiyonda 5 haploid bitkiden birinin mutant olduğu tespit edilmiştir. | |||
| SUMMARY Induction of Haploid Sugar Beet (Beta vulgaris L.) by In Vitro Techniques and Induced Somatic Mutations with Gamma Radiation In recent years, the rapid improvement trend of biotechnology provided the usage of the plant tissue culture techniques in plant breeding studies. In vitro techniques, only or combinated with mutagens, give new possibilites to the plant breeders for the multiplication of the genotype which was selected as a high qualified production material and for selection of the genotype which was desired from population. In mutation breeding studies, physical mutagen applications give an apportunity in discovering the new varieties. The usage of the haploid plants in mutation studies is important from the view of quick determination of the plants which possess required specifications for fenotype by the reflection of the changes occurred in genotype. In this study, haploid plants were obtained in vitro conditions at the sugar beet which was very important industrial plant and gamma radiation was applied in the induction of the mutations in these plants. Among the cultures set up at in vitro conditions from unfertilization ovules belonging to 96-ME-87, 96-M-88/94, 95 and E-145 lines of the sugar beet, the plants only regenerated on E-145 sugar beet line. The 54.5 percent of this regenerated plants was haploid. Meristem cultures were set up from the sugar beet seeds belonging to E-145 line for the radiobiological studies to be carried out at meristem cultures. These cultures were irradiated with gamma radiation doses at 0, 10, 25, 50, 75 and 100 Gy. The avarage fresh and dry weight of the regenerated plants from the irradiated meristem cultures were determined. According to these results, GR50 dose, that is, the dose which decreased the dry weight 50 percent in accordance with control was found as 56 Gy. Optimum radiation dose was determined for the induction of the somatic mutations. The haploid plants irradiated with 20 Gy which was optimum gamma radiation doses were multiplied as a vegetative and M1V1-M1V3 generations were obtained. At the selection done in accordance with the root capacities in Mı Vi and Mı V3 generations, it was determined that one of the 5 haploids was mutant. M D£?teffiö?ıaırrtMiflimııyıu MZUCOl | |||