İsmail Gaspıralı ve XX. Yüzyılın Başlarında Türkistan (Temaslar – İlişkiler – Tesir) (Zaynabidin Abdiraşidov)

İsmail Gaspıralı ve XX. Yüzyılın Başlarında Türkistan (Temaslar – İlişkiler – Tesir) Zaynabidin Abdiraşidov SELENGE YAYINLARI
19. yüzyılın sonunda, Türkistan toplumunun derununda yeni bir reform fikri usulca olgunlaştı. Cedidçilik adıyla anılan bu fikir, bölgenin sosyopolitik konumunda son derece etkin bir rol oynadı. Cedidçilik hareketinin düşünsel temellerini inşa eden kişi, Rus İmparatorluğu topraklarında yaşayan Kırım Türkü İsmail Gaspıralı’ydı. Bu kitabın yazarının da belirttiği üzere Gaspıralı, Türkistan Cedidçileri için bir “öğretmen ve ilham kaynağıydı”. Cedidçilik hareketi, onun faaliyetleri neticesinde 20. yüzyılın başlarında Buhara ve Hive Hanlıklarıyla Rus işgali altındaki Türkistan topraklarına nüfuz etti ve bölge halklarının Türklük bilincine eşsiz katkılar sağladı.
Zaynabidin Abdiraşidov tarafından kaleme alınan ve Hatice Kerimoğlu tarafından Rusça aslından çevrilen, İsmail Gaspıralı ve XX. Yüzyılın Başlarında Türkistan (Temaslar – İlişkiler – Tesir) başlıklı bu kitap, İsmail Gaspralı’nın fikirlerini Rus idaresinde nasıl geliştirdiğini, görüşlerinin Türk aydınları arasında olgunlaşma sürecini, Türkistan’daki eğitim meselesini ve Cedidçilerin bu meseleye getirdikleri reformu merkezine almaktadır. Bu minvalde hem İsmail Gaspıralı’ya hem de Türkistan’daki Cedidçilik hareketine yeni bir soluk getirecek çalışma, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında, Rus ve Hanlık yönetimleri ile Türkistan aydınlarının Gaspıralı’ya yönelik tutumlarını kapsamlı ve nesnel bir şekilde incelemektedir.