István Vásáry. Kumanlar ve Tatarlar (2007)

István Vásáry. Kumanlar ve Tatarlar: Osmanlı öncesi Balkanlar’da doğulu askerler (1185-1365). Çeviren: Ali Cevat Akkoyunlu; Seri: Yapı Kredi yayınları – 2576, Tarih – 37. İstanbul: Yapı Kredi yayınları, 2007, 231 s. ISNB 9789750813108

İçindekiler

Önsöz … 9

Birinci Bölüm: Giriş … 15
Kaynaklar Hakkında … 15
Kumanlar ve Tatarlar … 18

İkinci Bölüm: Kumanlar ve İkinci Bulgar İmparatorluğu … 27
Önceki Gelişmeler ve Kurtuluş Hareketinin Ortaya Çıkışı … 27
1185 Yılından Önce Bulgarlar, Kumanlar ve Ulahlar … 31
İkinci Bulgar İmparatorluğu Kaynaklarında Etnik İsimler ve Etnik Gerçeklikler … 36
12. ve 13. Yüzyıllarda Bulgaristan, Ulahya ve Kumanya … 40
Asen Hanedanının Kökenleri ve Olası Kuman Bağları … 46
Peter ve Asen, İsaakos ve Aleksios Angelos’a Karşı: Kuman-Eflâk-Bulgar İttifakının Bizans’a Karşı Savaşının İlk Aşaması, 1186-1197 … 54
Kaloyan ve Kumanları Bizans’a ve Latinlere Karşı … 59
Bulgaristan’ın Canlandırılmasında Kumanların Rolü … 66

Üçüncü Bölüm: Tatar İstilasından Önce Balkanlar’da Kumanlar, 1241 … 69
Boril’in Hükümdarlığı (1207-1218) Sırasında Kumanlar … 69
İvan Asen Döneminde 1237 Yılına Kadar Kumanlar … 73
Bulgar ve Latin İmparatorluğu Topraklarına İki Kuman Göç Dalgası, 1237, 1241 … 75
İoannes Batatzes ve II. Theodoros’un Hizmetinde Kumanlar, 1241-1256 … 78

Dördüncü Bölüm: Tatarların Balkanlar’da İlk Etki Dönemi, 1242-1282 … 81
Balkanlar’da Tatar Fetihleri … 81
Prens Nogay … 83
Tatarlar Trakya’da II. İzzeddin Keykâvus’u Kurtarıyor, 1264 … 84
Nogay’ın Bizanslı Bir Prensesle Evliliği, 1272 … 90
Bulgar Taht Çekişmelerinde Tatarların Rolü, 1277-1280 … 91
Tatarlar Tesalya Sebastokratoru İoannes’i Cezalandırmaya Çağırılıyor, 1282 … 95

Beşinci Bölüm: Balkanlar’da Tatar Etkisinin En Güçlü Dönemi, 1280-1301 … 97
Gregoriy Terter (1280-1291) ve Nogay … 97
Nogay’ın Ulusunun Bağımsızlığı … 99
Çeke’nin Han Olarak Yükselişi … 102
Bulgaristan’da Çeke ve Teodor Svetoslav … 105
Nogaycıların Kesin Kayboluşu … 108

Altıncı Bölüm: Sırbistan Sahnesinde Kuman ve Tatarlar … 111
Gacko’da Kumanlar, 1276 … 111
Ziça’da Kumanlar … 112
Drim’de Tatarlar, 1282 … 113
Kuman ve Tatarlar Branicˇevo’daki Savaşlarda, 1284 … 114
Şişman’ın Tatarları Vidin’de Sırplara Karşı, 1290-1300 … 119
Stefan Urosˇ Tatarların Rehinesi … 119
Tatar ve Yas Birlikleri Athos Dağı’nda, 1307-1311 … 120
Tatar ve Yas Birlikleri Milutin’in Hizmetinde, 1311-1314 … 121
Velbuzˇd Savaşında Tatarlar ve Yaslar, 1330 … 122

Yedinci Bölüm: Tatar İstilasından Sonra Bizans Hizmetindeki Kumanlar, 1241-1333 … 125
II. Theodoros, VIII. Mihail ve II. Andronikos’un Savaşlarında Kumanlar … 125
Kumanlar ve İki İmparator Andronikos’un Taht Mücadelesi, 1320-1328 … 129
Kuman Kökenli Bir Bizans Maceracısı: Sirgiannes … 130

Sekizinci Bölüm: Tatarların Bulgaristan ve Bizans’ta Sahneden Çekilmesi, 1320-1354 Tatar Akınları, 1320-1321 … 133
Tatarların 1323 Akınları ve Yeni Bir Yarı-Kuman Bulgar Çarı … 134
Bulgar ve Bizans Gelişmelerinde Tatarlar, 1328-1333 … 138
Tatarların Bizans’ta Son Görünüşleri, 1337-1341 … 142

Dokuzuncu Bölüm: Kumanya’da İki Rumen Prensliğinin Doğuşu, 1330-1364 … 145
Kumanya’dan Tartaria Üzerinden Eflâk ve Moldavya’ya … 148
1242’den Sonra Kumanya ve Severin … 154
Besarab ve Eflâk’ın Kuruluşu, 1330 … 158
Moldavya Tatar ve Macar Himayesini Reddediyor, 1359-1364 … 165
Tuna ve Dinyester Deltalarındaki Kentlerde Tatar Denetimi … 170

Sonuç … 175
Kısaltmalar … 185
Bibliography … 201
Dizin … 219

István Vásáry Budapeşte’de, Loránd Eötvös Üniversitesi’nde Türk ve Orta Asya Araştırmaları profesörüdür. Daha önceki (Macarca) yayınları arasında Altın Orda (Kossuth, 1986) ve Moğol Dönemi Öncesi İç Asya Tarihi (1993; 2’nci baskı, Balassi, 2003) adlı kitapları vardır. Vásáry 1991-1995 arasında Ankara, 1999-2003 döneminde de Tahran Büyükelçiliği yapmıştır.