İttihat ve Terakki Cemiyetinin Irak Misyonu (1908-1914) (Dr. Ramazan Sonat)

İttihat ve Terakki Cemiyetinin Irak Misyonu (1908-1914) Dr. Ramazan Sonat BERİKAN YAYINEVİ
Son dönem Osmanlı tarihine damga vuran ve geçmişten günümüze tartışmaların odağında bulunan bir yapının yani bilindik şekliyle İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Arap coğrafyasındaki varlığını açığa çıkarmak maksadıyla kaleme alınmıştır. Bu düzlemde çalışma okuyucuyu, Arap coğrafyasını temsilen Musul, Bağdat ve Basra vilayetlerinden müteşekkil olan Irak coğrafyasına bir serüvene çıkararak cemiyetin bu alandaki örgütlenme biçimini, siyasî, askerî ve ekonomik algoritmasını, basın-yayın faaliyetlerini, eğitim-öğretim tasavvurunu vb. yaklaşımlarını okuyucuya tanıtmayı arzu etmiştir. Şüphesiz çalışmada bütün bu hususların yerine getirilebilmesi için ana kaynaklara şöyle ki Osmanlı arşiv vesikalarına müracaat edilmiş ve böylece sahih bilgiler çerçevesinde bir metin inşası yoluna gidilmiştir. Lakin çalışmanın sadece bu yönüyle Ranke ekolü eksenine gireceği düşünülerek çalışmanın içerisine çok fazla telif ve tetkik eser ilave edilmiş ve böylece ortaya bir bileşim çıkarılmak istenmiştir.
Arşiv vesikaları ve telif ve tetkik eserlerin haricinde çalışmada gerekli görülen yerlere son dönemde sayıları ciddi anlamda artan matbuat mahiyetli çalışmalardan ilaveler yapılmıştır. Özellikle bu tarz çalışmaların içerisinde, Babanzade İsmail Hakkı Bey gibi Irak coğrafyasının tanınmış ve değerli simalarının yazılarının yer alması onlara yönelinmesini ve onlara ehemmiyet atfedilmesini sağlamıştır. Hakikaten bu tarz kişiler hem bir dönemin anlamlandırılabilmesi hem de bölge çalışmalarının kabuk değiştirmesine varlıklarıyla dahi katkı sağlamayı başarabilmişlerdir.