| Tez Künye | Durumu | ||
| Jakab Harsányi Nagy’nin Colloquia Familiaria Turcico Latina Seu Status Turcicus Loquens adlı eserine göre 17. yüzyıl Türkçesi (Giriş-metin-inceleme-dizin) / According to Jakab Harsányi Nagy’s work Colloquia Familiaria Turcico Latina Seu Status Turcicus Loquens, 17th-century Turkish (Introduction-text-analysis-index) Yazar:MERVE TETİK DERENDELİ Danışman: PROF. DR. SERKAN ŞEN Yer Bilgisi: Ondokuz Mayıs Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Konu:Türk Dili ve Edebiyatı = Turkish Language and Literature Dizin: | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2023 432 s. | ||
| Osmanlı Türkçesi imlasının barındırdığı dildeki değişim ve gelişmeleri, Batılılar tarafından genellikle Latin harfleriyle kaleme alınmış olan çeviri yazılı (transkripsiyon) metinlerden hareketle izleyebilmek mümkündür. Bu çalışmada da erken dönem çeviri yazılı metinlerden biri olan Jakab Harsányi Nagy tarafından yazılmış Colloquia Familiaria Turcico Latina seu Status Turcicus Loquens adlı eserde, 17. yüzyıl Osmanlısında konuşulan Türkçenin özellikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma Giriş, Metin, İnceleme, Sonuç ve Dizin bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, Osmanlı Türkçesinde yazı ve konuşma dili, çeviri yazılı metinler, Batı Rumeli Türkçesinin önemi ve özellikleri ele alınmış; Jakab Harsányi Nagy ve eseri hakkında bilgi verilmiştir. Metin bölümünde, eserde her bölümün başında bulunan Latince açıklamaların ve diyaloglarda konuşan kişilerin isimlerinin Türkçe karşılıkları verilmiş, eserin çeviri yazıya aktarımı yapılmıştır. İnceleme bölümünde eser imla, ses, şekil bakımından incelenmiş; söz varlığı atasözleri, deyimler, ikilemeler ve kalıp ifadeler alt başlıkları altında ele alınmıştır. Sonuç bölümünde eserin kendi içinde dil yapısı bakımından bir tutarlılık sergileyemediği tespit edilmiş, eserde görülen ikili kullanımların hem erken dönem metinlerinden hem de yazarın dil ediniminde bulunduğu çevrelerin farklılığından kaynaklı olabileceği fikrine ulaşılmıştır. Dizin bölümünde ise metinde geçen kelimelerin anlamları ve Latin harfli metindeki yazımları verilmiştir. Anahtar Sözcükler: Colloquia Familiaria Turcico Latina, Çeviri Yazılı metinler, Konuşma dili, 17. yüzyıl. | |||
| It is possible to follow the changes and developments in Ottoman Turkish orthography through transcription texts written by Westerners, usually in Latin script. In hhis study, the characteristics of the Turkish spoken in 17th century Ottoman Empire are tried to be revealed in the Collaquia Familiaria Turcico Latina seu Staus Turcicus Loquens written by Jakab Harsányi Nagy, one of the early transcriptions. The study consists of Introduction, Text, Analysis, Conclusion and Index. In the Introduction, written and spoken language in Ottoman Turkish, written texts in translation, the importance and characteristics of Western Rumelia Turkish, are discussed; information about Jakab Harsányi Nagy and his work is given. In the Text section, the Turkish transliterations of the Latin explanations at the beginning of each chapter and the names of the people speaking in the dialogues are given, and the work is transcribed. In the Analysis section, the text is analyzed in terms of orthograpy, phonetics and morphology, and the vocabulary is analyzed under the subheadings of proverbs, idioms, reduplications and phrases. In the Conclusion section, it was determined that the text does not exhibit consistency in terms of language structure within itself, and it was reached the idea that the dual usages seen in the work may be due to both the early texts and the differences in the environments in which the author acquired the language. The Index section, the meanings of the words in the text and their spelling in Latin script are given. Keywords: Colloquia Familiaria Turcico Latina, Transcription text, Spoken language, 17th century. | |||