JUYNBOLL, Theodorus Willem Johannes

6 Nisan 1802’de Rotterdam’da dünyaya geldi. Rotterdam ve Lahey’deki öğreniminden sonra Leiden Üniversitesi’nde J. H. van der Palm, Hendrik Arent Hamaker ve Hendrik Engelin Weijers gibi hocalardan Doğu dilleri ve hıristiyan ilâhiyatı okudu; aynı bölümde doktora yaptı. 1826 yılında Leiden yakınlarındaki Voochout köyünde papaz olarak görevlendirildi. 1831’de Frise’de bulunan Franeker güzel sanatlar-edebiyat okulunda Doğu dilleri öğretmenliğine, 1841 yılında da Groningue Üniversitesi’nde Doğu dilleri profesörlüğüne tayin edildi. 1845’te Weijers’in yerine Leiden Üniversitesi Doğu Dilleri Kürsüsü’nün başkanlığına getirildi; aynı zamanda Leiden Üniversite Kütüphanesi’nde bulunan bu dillere ait el yazmalarının sorumluluğu da ona verildi. Bunların dışında hükümete Doğu ile ilgili meselelerde danışmanlık ve mütercimlik yapmak, yazışmaları yürütmek ve hükümetin finanse ettiği Doğu eserlerinin yayımını denetlemekle de ilgileniyordu. 1854’te Hollanda kralı tarafından Kraliyet İlimler Akademisi üyeliğine tayin edildi. 1861 yılında öldü.

Eserleri. Juynboll yoğun meşguliyetinin yanı sıra telif, tercüme, neşir faaliyetlerini de aksatmamış, çoğunluğu hıristiyan ilâhiyatı, Kitâb-ı Mukaddes ve İbrânîce hakkında olmak üzere birçok kitap ve makale yayımlamıştır. Eserlerinden İslâmiyat üzerine olanların başlıcaları şunlardır:

1. Lexicon geographicum Cui titulus est Merasıd (I-V, Leiden 1850-1864). Yâkūt’un coğrafya ansiklopedisi Muʿcemü’l-büldân’ın İbn Abdülhak el-Bağdâdî tarafından yapılmış muhtasarı olan Merâṣıdü’l-ıṭṭılâʿın Arapça metnini, giriş, açıklamalar ve indeksini ihtiva etmektedir.

2. Abu’l-Mahāsin Annales (B. F. Matthes ile birlikte; Leiden 1855-1861). On iki cilt olarak yayımlamayı planladığı İbn Tağrîberdî’nin en-Nücûmü’ẓ-ẓâhire adlı tarihinin ilk iki cildidir. Juynboll, eserin neşrinin tamamlanmasından sonra tercümesini yapacağını bildirmişse de bunu gerçekleştirememiştir.

3. Az-Zamak̈s̈arīi Lexicon geographicum (Matthias Salverda de Grave ile birlikte; Lugduni Batavorum [Leiden] 1856; Frankfurt 1994). Zemahşerî’nin Kitâbü’l-Cibâl ve’l-emkine ve’l-miyâh’ının neşridir.

Abraham Willem Theodorus Juynboll (1834-1887). Theodorus Willem Johannes Juynboll’ün oğludur. Babasının yolundan giderek şarkiyatla ilgilendi ve onun ölümünden sonra yaklaşık yirmi yıl Leiden Üniversitesi Doğu Dilleri Kürsüsü’nün başkanlığını yaptı. Birçok eserin tercüme ve neşrini gerçekleştirmiştir. Bunların başlıcaları Ya‘kūbî’nin Kitâbü’l-Büldân’ı (Leiden 1861), Ebû İshak eş-Şîrâzî’nin Kitâbü’t-Tenbîh fî fıḳhi’ş-Şâfiʿiyye’si (Leiden 1879) ve İbnü’l-Ebbâr’ın el-Ḥulletü’s-siyerâ’sının bazı bölümleridir (Münih 1886-1887). Ayrıca ölümünden sonra yayımlanan Leiden Üniversitesi Arapça el yazmaları katalogunun hazırlanmasında katkıları olmuştur.

BİBLİYOGRAFYA

G. Dugat, Histoire des orientalistes, Paris 1870, II, 101-106.

J. Fück, Die Arabischen Studien in Europa, Leipzig 1955, s. 181-182.

Ziriklî, el-Aʿlâm, I, 21; II, 79.

J. Brugman – F. Schröder, Arabic Studies in the Netherlands, Leiden 1979, s. 33-36, 46-47.

Necîb el-Akīkī, el-Müsteşriḳūn, Kahire 1980, II, 306-307, 311.

Bedevî, Mevsûʿatü’l-müsteşriḳīn, s. 440-441.