Kahkaha Kalesi’nin 20 Yıllık Mahpusu: İsmail Mirza Safevi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 495 – 518, 05.07.2019

Tofiq Nəcəfli

Öz

Ismail Mirza is the second son of the
Safavi ruler Shah Tahmasb I. He had spent his childhood in the palace, had the
opportunity to take up combat training, and learn about science and the good
manners. Strong, stately, proud and brave Ismail distinguished himself for his
keen desire to military service.  He had the opportunity to display his
military valour from his early age, his maneuvering in combat, his brave,
speedy attacks and victories brought him glory of an invincible warrior.
Despite the fact that he spent twenty years of his life in prison in the
Qahqaha Castle, legends about Ismail’s bravery continued to live among the
people.After his father’s death in 1576, he was released from the Qahqaha
Castle by his supporters and was taken to Gazvin and in August of the same year
he was enthroned as the shah under the name of Ismail II. Initiatives of Shah
Ismail II (1576-1577) during his short-term rule to implement the religious
reform in the country did not justify itself and he was killed. The sources of
the time provide us with detailed information about Ismail Mirza’s involvement
in the military-political processes of the period and his valours. In this
article, we have just considered to deal with his childhood years, as well as
the achievements he had gained in the military arena and the reasons for his
imprisonment in the Qahqaha Castle and about twenty years of his life in
prison. 

Anahtar Kelimeler

Shah Tahmasb I, Ismail Mirza, the Qahqaha Castle

Kaynakça

• ASTARABADİ, H. M. H., Tarix-i Sultani, Təshih: İhsan İşraqi, Tehran: İntişarat-ı elmi, 1366.
• AYDOĞMUŞOĞLU, C., Şah II. İsmail devri (1576-1577) siyasi ve dini hadiseleri, The Journal of Academic Social Science Studies, 48, Summer II (2016): 59-67.
• BİTLİSİ, Ş., Şerefname, Osmanlı-İran tarihi, 2. Cilt, Farscadan çeviren Osman Aslan¬oğlu, İstanbul: Nubihar, 2014.
• CELALZADE, M. Ç., Kanuninin tarihçisinden Muhteşem Çağ: Ka¬nuni Sultan Süleyman, Tbakatül Memalik ve Derecatül-Memali, Notlan¬dırarak hazırlayan Ayhan Yılmaz, İstanbul: Kariyer Ya¬yınları, 2010.
• ƏFƏNDİYEV O. Ə., Azər¬baycan Səfəvilər dövləti, Bakı: Şərq-Qərb, 2007.
• ERAVCI, M. H., II. Şah İsmail Döneminde Doğu Anadolu’da Safavi Tehdidi, Türkiye’nin Güvenliği Sempozyumu (Tarihten Günümüze İç ve Dış Tehditler, 17-19 Ekim 2001), 291-302, Ed. Orhan Kılıç, Mehmet Çevik, Elazığ: 2002.
• ƏLİ ƏBDİ BƏY, X. Z., Təkmilətül-əxbar, Fars dilindən tərcümə, müqəddimə və şərhlər Əbülfəz Haşım oğlu Rəhimlinindir, Bakı: Elm, 1996. GHEREGHLOU, K., “Esmail II,” Encyclopædia Iranica, 2016, http://www. iranicaonline. org/articles/esmail-02 (07.02. 2019).
• HİNZ, W., “Schah Esmail II. Ein Beitrag zur Geschichte der Ṣafavī¬den,” Berlin: Mit¬teilungen des Seminars für Orientalische Sprachen an der Friedrich-Wilhelms-Universität zu Berlin, 1933.
• HİNS, V., Şah İsmayıl-i Dovvom-i Səfəvi, çeviren Key¬ka¬vus Cihandari, Tehran: Şirkət-i intişarat-ı elmi və fərhəngi. 1371.
• RUMLU, H., Safevi Şahı II. İsmayıl. Kahkaha Kalesinin 20 Yıllık Mah¬pusu, Tercüme, Mukaddime, Notlar ve Tıp¬kı¬basım Hasan Asa¬di, Şefa¬at¬din Deniz, İstanbul: Bilgi Kültür Sanat, 2018.
• RUMLU, H. B., Əhsənüt-təvarix (Tarixlərin ən yaxşısı), Fars dilin¬dən tərcümə və şərhlər: AMEA-nın müxbir üzvü, tarix elmləri dok¬toru, professor Oqtay Əfəndiyev, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Namiq Musalı, Kasta¬monu: 2017.
• MÜNŞİ, İ. B., Tarix-i aləmara-yi Abbasi (Abbasın dünyanı bəzəyən tarixi), Fars dilindən tərcümənin, ön sözün, şərhlərin və gös¬təri¬ci¬lərin müəl¬lifləri AMEA-nın müxbir üzvü, tarix elmləri doktoru, pro¬fessor Oqtay Əfən¬diyev, tarix elmləri namizədi Namiq Musalı, Bakı: Təhsil, 2009.

Kahkaha Kalesi'nin 20 Yıllık Mahpusu: İsmail Mirza Safevi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 495 – 518, 05.07.2019

Tofiq Nəcəfli

Öz

İsmail Mirza Azerbaycan Safevi hükmdarlarından Şah I. Tahmasp’ın
ikinci oğlu­dur. O, çocukluk yıllarını Safevi sarayında geçirerek, ilm ve adap tahsili
almakla birlikte savaş kuralları hakkında da bir şehzade olarak eğitim
almıştır. Uzun boylu, mağrur ve cesur olan genç İsmail, cenge meyilli bir şehzâde idi. O, daha genç yaşlarında iken  birçok ceng meydanında iştirak etme fırsatı
bulmuş, özellikle Osmanlılarla yaptığı savaşlarda gösterdiği başarılar ona mağ­lup
e­dilmez komutan ünü kazandırmıştır. Oğlunun bazı haram işlere bulaşmasından
endişelen Şah Tahmasp, onu önce Herat’a, oradan da hayatının tam yirmi yılını
geçireceği ıssız Kahkaha Kalesi’ne sürgün etmiştir. Buna rağmen halk tarafından
sevilen İsmail hakkında çeşitli rivayetlerin söylendiği de
bilinmektedir.Babasının 1576 yılında vefatından sonra Haydar Mirza ile
giriştiği saltanat mücadelesinde Ustaclular hariç tüm Kızılbaş aşiretlerinin desteğini
alan İsmail, böylece şahlığını ilan etmiş oldu. 
Şah II. İsmayıl (1576-1577) adı ile kısa müddetli hakimiyeti döneminde
daha çok dini islahatlar yapması ile akıllarda kalmıştır. Safevi ulamasının
kışkırtmacaları sonuçu bir sui-kast kurbanı olarak öldürülmüştür. Devrin
kaynakları gerek şahzadelik yılları, gerekse de kısa hakimiyet dönemi hakkında
yeterince bilgi vermektedir. Burada onun şehzadeliğinin çocukluk ve gençlik
yılları ile Kahkaha Ka­lesi’nde mahpus kalmasının nedenleri ve kısa hakimiyet
dönemi hakkında devrin kaynakları ışığında müzakereli bilgi verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Şah I. Tahmasp, İsmail Mirza, Kahkaha Kalesi

Kaynakça

• ASTARABADİ, H. M. H., Tarix-i Sultani, Təshih: İhsan İşraqi, Tehran: İntişarat-ı elmi, 1366.
• AYDOĞMUŞOĞLU, C., Şah II. İsmail devri (1576-1577) siyasi ve dini hadiseleri, The Journal of Academic Social Science Studies, 48, Summer II (2016): 59-67.
• BİTLİSİ, Ş., Şerefname, Osmanlı-İran tarihi, 2. Cilt, Farscadan çeviren Osman Aslan¬oğlu, İstanbul: Nubihar, 2014.
• CELALZADE, M. Ç., Kanuninin tarihçisinden Muhteşem Çağ: Ka¬nuni Sultan Süleyman, Tbakatül Memalik ve Derecatül-Memali, Notlan¬dırarak hazırlayan Ayhan Yılmaz, İstanbul: Kariyer Ya¬yınları, 2010.
• ƏFƏNDİYEV O. Ə., Azər¬baycan Səfəvilər dövləti, Bakı: Şərq-Qərb, 2007.
• ERAVCI, M. H., II. Şah İsmail Döneminde Doğu Anadolu’da Safavi Tehdidi, Türkiye’nin Güvenliği Sempozyumu (Tarihten Günümüze İç ve Dış Tehditler, 17-19 Ekim 2001), 291-302, Ed. Orhan Kılıç, Mehmet Çevik, Elazığ: 2002.
• ƏLİ ƏBDİ BƏY, X. Z., Təkmilətül-əxbar, Fars dilindən tərcümə, müqəddimə və şərhlər Əbülfəz Haşım oğlu Rəhimlinindir, Bakı: Elm, 1996. GHEREGHLOU, K., “Esmail II,” Encyclopædia Iranica, 2016, http://www. iranicaonline. org/articles/esmail-02 (07.02. 2019).
• HİNZ, W., “Schah Esmail II. Ein Beitrag zur Geschichte der Ṣafavī¬den,” Berlin: Mit¬teilungen des Seminars für Orientalische Sprachen an der Friedrich-Wilhelms-Universität zu Berlin, 1933.
• HİNS, V., Şah İsmayıl-i Dovvom-i Səfəvi, çeviren Key¬ka¬vus Cihandari, Tehran: Şirkət-i intişarat-ı elmi və fərhəngi. 1371.
• RUMLU, H., Safevi Şahı II. İsmayıl. Kahkaha Kalesinin 20 Yıllık Mah¬pusu, Tercüme, Mukaddime, Notlar ve Tıp¬kı¬basım Hasan Asa¬di, Şefa¬at¬din Deniz, İstanbul: Bilgi Kültür Sanat, 2018.
• RUMLU, H. B., Əhsənüt-təvarix (Tarixlərin ən yaxşısı), Fars dilin¬dən tərcümə və şərhlər: AMEA-nın müxbir üzvü, tarix elmləri dok¬toru, professor Oqtay Əfəndiyev, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Namiq Musalı, Kasta¬monu: 2017.
• MÜNŞİ, İ. B., Tarix-i aləmara-yi Abbasi (Abbasın dünyanı bəzəyən tarixi), Fars dilindən tərcümənin, ön sözün, şərhlərin və gös¬təri¬ci¬lərin müəl¬lifləri AMEA-nın müxbir üzvü, tarix elmləri doktoru, pro¬fessor Oqtay Əfən¬diyev, tarix elmləri namizədi Namiq Musalı, Bakı: Təhsil, 2009.

20-Летний Узник Крепости Кахкаха: Исмаил Мирза Сафави

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 495 – 518, 05.07.2019

Tofiq Nəcəfli

Öz

Исмаил Мирза – второй сын сефевидского правителя шаха Тахмасиба I. Свое детство он провел во дворце и имел возможность осваивать боевое
мастерство, обучаться наукам и
получить хорошее воспитание. Будучи
крепкого телосложения, гордым и
отважным, он отличался также воинственностью. Уже в
молодом возрасте у него была возможность проявить свое боевое
мастерство, а применяемые им в бою тактические маневры, смелость, умение
наносить быстрый удар и одержанные победы принесли ему славу непобедимого воина. И даже несмотря на проведенные
20 лет в заточении в
крепости Кахкаха легенды о геройстве Исмаила продолжали ходить из уст в уста.После смерти его отца в 1576 году он
был освобожден из кре­пости
Кахкаха своими сторонниками, привезен в Газвин и в том же году провозглашен
шахом под именем шаха Исмаила II. Инициатива
проведения религиозной реформы, предпринятая шахом Исмаилом
II
(1576-1577) в течение
своего короткого правления, осталась неза­вер­шенной
– в результате заговора он был убит. Источники того периода дают подробную
информацию об участии Исмаила Мирзы в военно-политических
процессах этого периода. В данной
статье мы
осветили детские годы его
жизни, боевые заслуги,
причины зак­лю­чения
в крепость и 20-и летний период жизни в заточении.

Anahtar Kelimeler

шах Тахмасиб I, Исмаил Мирза, крепость

Kaynakça

• ASTARABADİ, H. M. H., Tarix-i Sultani, Təshih: İhsan İşraqi, Tehran: İntişarat-ı elmi, 1366.
• AYDOĞMUŞOĞLU, C., Şah II. İsmail devri (1576-1577) siyasi ve dini hadiseleri, The Journal of Academic Social Science Studies, 48, Summer II (2016): 59-67.
• BİTLİSİ, Ş., Şerefname, Osmanlı-İran tarihi, 2. Cilt, Farscadan çeviren Osman Aslan¬oğlu, İstanbul: Nubihar, 2014.
• CELALZADE, M. Ç., Kanuninin tarihçisinden Muhteşem Çağ: Ka¬nuni Sultan Süleyman, Tbakatül Memalik ve Derecatül-Memali, Notlan¬dırarak hazırlayan Ayhan Yılmaz, İstanbul: Kariyer Ya¬yınları, 2010.
• ƏFƏNDİYEV O. Ə., Azər¬baycan Səfəvilər dövləti, Bakı: Şərq-Qərb, 2007.
• ERAVCI, M. H., II. Şah İsmail Döneminde Doğu Anadolu’da Safavi Tehdidi, Türkiye’nin Güvenliği Sempozyumu (Tarihten Günümüze İç ve Dış Tehditler, 17-19 Ekim 2001), 291-302, Ed. Orhan Kılıç, Mehmet Çevik, Elazığ: 2002.
• ƏLİ ƏBDİ BƏY, X. Z., Təkmilətül-əxbar, Fars dilindən tərcümə, müqəddimə və şərhlər Əbülfəz Haşım oğlu Rəhimlinindir, Bakı: Elm, 1996. GHEREGHLOU, K., “Esmail II,” Encyclopædia Iranica, 2016, http://www. iranicaonline. org/articles/esmail-02 (07.02. 2019).
• HİNZ, W., “Schah Esmail II. Ein Beitrag zur Geschichte der Ṣafavī¬den,” Berlin: Mit¬teilungen des Seminars für Orientalische Sprachen an der Friedrich-Wilhelms-Universität zu Berlin, 1933.
• HİNS, V., Şah İsmayıl-i Dovvom-i Səfəvi, çeviren Key¬ka¬vus Cihandari, Tehran: Şirkət-i intişarat-ı elmi və fərhəngi. 1371.
• RUMLU, H., Safevi Şahı II. İsmayıl. Kahkaha Kalesinin 20 Yıllık Mah¬pusu, Tercüme, Mukaddime, Notlar ve Tıp¬kı¬basım Hasan Asa¬di, Şefa¬at¬din Deniz, İstanbul: Bilgi Kültür Sanat, 2018.
• RUMLU, H. B., Əhsənüt-təvarix (Tarixlərin ən yaxşısı), Fars dilin¬dən tərcümə və şərhlər: AMEA-nın müxbir üzvü, tarix elmləri dok¬toru, professor Oqtay Əfəndiyev, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Namiq Musalı, Kasta¬monu: 2017.
• MÜNŞİ, İ. B., Tarix-i aləmara-yi Abbasi (Abbasın dünyanı bəzəyən tarixi), Fars dilindən tərcümənin, ön sözün, şərhlərin və gös¬təri¬ci¬lərin müəl¬lifləri AMEA-nın müxbir üzvü, tarix elmləri doktoru, pro¬fessor Oqtay Əfən¬diyev, tarix elmləri namizədi Namiq Musalı, Bakı: Təhsil, 2009.

Toplam 12 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Kaynak Göster

Download or read online: Click here