KESTELÎ

Künyesi Muslihuddin Mustafa b. Muhammed Kestelî’dir. Mevlâ Kastallânî diye de bilinir. Doğum yeriyle ilgili farklı görüşler ileri sürülür. Franz Babinger, Kestelî’nin Bursa’nın Kestel ilçesinde doğduğunu söylerse de Osmanlı dönemiyle ilgili kaynaklara göre Aydın’ın Nazilli ilçesine bağlı Kestel köyünde dünyaya gelmiştir (Osmanlı Müellifleri, II, 3). İlk öğrenimini Aydın’da gördükten sonra Bursa’ya giderek Çelebi Sultan Mehmed Medresesi müderrisi olan Hızır Bey’den İslâmî ilimleri okudu. Hızır Bey’in yetiştirdiği öğrencilerden Hocazâde ve Hayâlî gibi müderris yardımcılarından yararlandı. Tahsilini tamamlayıp hocasının kızıyla evlenen Kestelî, Mudurnu ve bugün Batı Trakya sınırları içinde kalan Dimetoka’da müderrislik yaptı. Ardından Sahn-ı Semân’a müderris olarak tayin edildi. Kestelî, medreselerdeki bütün dersleri okutabilecek bir âlim kabul edilir ve doğru bildiğini söylemekten geri durmayan biri olarak tanınırdı (Taşköprizâde, s. 142-147; Gazzî, I, 306). Müderrisliğinin yanı sıra Bursa, Edirne ve İstanbul’da kadılık yapan Kestelî, Fâtih Sultan Mehmed tarafından saltanatının son yıllarında kazaskerlik görevine getirildi. Bir süre sonra kazaskerlik makamı ikiye çıkarılınca Rumeli kazaskerliğine tayin edildi. II. Bayezid tahta geçtiğinde Kestelî’yi Rumeli kazaskerliğinden azletti ve kendisine 120 dirhem maaş bağladı. Kestelî İstanbul’da vefat etti ve Ebû Eyyûb el-Ensârî’nin kabri civarında bulunan Meyyit Kuyusu’na defnedildi.

Eserleri. 1. Ḥâşiye ʿalâ Şerḥi’l-ʿAḳāʾid. Teftâzânî’ye ait eserin hâşiyesi olup günümüze kadar İslâm dünyasında başvurulan akaid kitapları arasında yer almıştır. Çeşitli yazma nüshaları bulunan eserin (Süleymaniye Ktp., Lâleli, nr. 2175; Amasya İl Halk Ktp., nr. 1021) birçok baskısı yapılmıştır (İstanbul 1308, 1315).

2. Risâletü’l-ʿaḳāʾid (Amasya İl Halk Ktp., nr. 578).

3. Ḥâşiye ʿalâ Ḥâşiyeti’l-ʿAḳāʾidi’l-ʿAḍudiyye (Osmanlı Müellifleri, II, 3).

4. Risâle fî işkâlâti Şerḥi’l-Mevâḳıf (Ecvibe ʿan muġlaḳāti’s-sebʿa). Cürcânî’nin eserinde mevcut anlaşılması zor yedi konuyu açıklayan küçük bir risâledir (Süleymaniye Ktp., Karaçelebizâde Hüsâmeddin, nr. 330; Lâleli, nr. 3030). Bu risâleye müellifinin yanı sıra İbnü’l-Hatîb Muhammed de bir şerh yazmıştır (Keşfü’ẓ-ẓunûn, I, 871).

5. Tefsîr-i Sûre-i Yâsîn (Tire İlçe Halk Ktp., Necip Paşa, nr. 74).

6. Risâle fî ciheti’l-ḳıble (Süleymaniye Ktp., Ayasofya, nr. 2350).

7. Ḥâşiye ʿalâ mebâḥis̱i’l-ḥüsn ve’l-ḳubḥ fi’t-Tavżîḥ. Sadrüşşerîa’ya ait et-Tavżîḥ’e Teftâzânî tarafından yazılan et-Telvîḥ adlı hâşiyenin bir bölümünün hâşiyesidir (Beyazıt Devlet Ktp., Veliyyüddin Efendi, nr. 2122).

8. et-Taʿlîḳ ʿale’l-muḳaddemâti’l-erbaʿa mine’t-Telvîḥ (Ḥâşiye ʿale’l-muḳaddimâti’l-erbaʿa). Bir önceki eserin dört mukaddimesi üzerine bir hâşiyedir (Süleymaniye Ktp., Fâtih, nr. 1305; Şehid Ali Paşa, nr. 2844).

BİBLİYOGRAFYA

Taşköprizâde, eş-Şeḳāʾiḳ, s. 142-147.

Gazzî, el-Kevâkibü’s-sâʾire, I, 306-307.

Keşfü’ẓ-ẓunûn, I, 859, 871.

İbnü’l-İmâd, Şeẕerât (Arnaût), X, 18-19.

Osmanlı Müellifleri, II, 3.

Brockelmann, GAL, I, 427.

Hediyyetü’l-ʿârifîn, II, 433.

Uzunçarşılı, İlmiye Teşkilâtı, s. 151.

Franz Babinger, “Ḳasṭallānī”, EI² (İng.), IV, 737.

Machiel Kiel, “Dimetoka”, DİA, IX, 305.