Kırım Harbi Esnasında Osmanlı-İran Münasebetleri (Dr. İbrahim Caner Türk)

Kırım Harbi Esnasında Osmanlı-İran Münasebetleri Dr. İbrahim Caner Türk ARI SANAT YAYINEVİ
Eser konusunu; Kırım Harbi sırasındaki Osmanlı-İran münasebetleri, Osmanlı Devleti’ne karşı imzalanan Rus-İran Gizli Antlaşması oluşturmaktadır.

1853-1856 Kırım Harbi ve ardından imzalanan Paris Antlaşması, 1815 Viyana Kongresi’nden sonra dünya devletler dengesinin yeniden şekillendiği bir dönüm noktasıdır. Rusya tarafından bozulan devletler arası denge yeniden kurulmuştur. Bu sürecin Avrupa cephesi üzerine yapılmış birçok çalışma bulunmasına rağmen doğu ve Ortadoğu tarafı ihmal edilmiştir. Bu çalışmada Kırım Harbi’nden Paris Antlaşması’na kadar geçen süreçteki Osmanlı-İran ilişkileri doğrultusunda bölge dengelerindeki değişmeler aktarılmaktadır.

XV. yüzyılda başlayan Osmanlı-İran mücadelesi çeşitli safhalarda mezhep ayrılığı, Osmanlı ilerleyişini durdurmak isteyen Avrupalıların İran’ı kışkırtması, sınırdaki aşiretlerin anlaşmazlığa neden olması gibi sebeplerin yanında XIX. yüzyılın başlarında Rusya ve İngiltere gibi devletlerin bölgeye müdahaleleriyle hariçte meydana gelen siyasi mücadeleler de bu iki devleti içine almıştır.

Kırım Harbi ve ardından da İngiltere harbi sonunda İran XIX. yüzyıl başlarında kaybetmeye başladığı büyük devlet olma özelliğini iyice yitirerek tamamen Rusya’nın himayesine girmiştir.