Kitap Uyarlaması Filmlerde Mekân Tasvirlerinin Tasar Ögeleri Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 24 – 39, 16.07.2024

Gül Şebnem Tutal Demet Aykal

https://doi.org/10.59732/dae.1422838

Öz

Although many studies have been conducted separately on architecture, literature and cinema there are very few studies in which the three disciplines are discussed together. Considering that book adaptation movies have a progressive effect on readers and viewers, it has been seen that this concept has spontaneously created a field of study. In this study, the concept of space, which is in the common interaction area of architecture, literature and cinema, is analyzed through book adaptation movies. The works were selected by purposive sampling method. The selected works are The Great Gatsby in the drama genre, The Da Vinci Code in the thriller genre, Harry Potter Half-Blood Prince in the fantasy genre and Dune: Part One in the genre of science fiction. The books were searched for natural, artificial and mixed locations with detailed descriptions. The elements of light, color, form and texture used by the author in the description were identified and how the director transferred these elements to the movie was determined and tabulated by comparative analysis method.The data obtained were analyzed separately according to movie genres, location types and the use of elements and presented graphically. When the analyzed spaces were evaluated in terms of the use of elements, it was seen that “The Da Vinci Code” was the work in which the author and director showed the most parallelism in the narration of space.

Anahtar Kelimeler

space, literary adaptations, architecture in cinema, architecture in literature

Kaynakça

• Altan, İ. (1993). Mimarlıkta Mekân Kavramı. Psikoloji Çalışmaları, 19 (0), 75-88.
• Aslan, F., Aslan, E., & Atik, A. (2015). İç Mekânda Algı. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 5 (11), 139-151.
• Atay, A. (2022). Sinemada Edebiyat Uyarlamaları: “Dvoynık ve The Double Örneği”. İletişim Çalışmaları Dergisi, 8 (2), 131-155.
• Brown, D. (2019). Da Vinci Şifresi (81. baskı). (Çev. P. D. İncek). İstanbul: Altın Kitaplar.
• Çam, A. (2016). Sinemasal Mekânlar ve Sinemasal Mekânların Çözümlenmesi. sinecine, 7(2), 7-37.
• Fettahoğlu, E., & Erbay, M. (2022). Görsel Medyada Gelecek
• Öngörüsünün Mekânsal Temsili: Black Mirror Örneği. Akdeniz Sanat, 16 (29), 11-33. https://doi.org/10.48069/akdenizsanat.998183
• Fitzgerald, F. S. (2022). Muhteşem Gatsby (18. baskı). (Çev. F. Kahya). İstanbul: Türkiye İş Bankası.
• Göler, S. (2009). Biçim, Renk, Malzeme, Doku ve Işığın Mekân Algısına Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
• Hasol, D. (2019). Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü (16. baskı). İstanbul: Yem.
• Herbert, F. (2021). Dune (19. baskı). (Çev. D. Körpe). İstanbul: İthaki.
• Howard, R. (Yönetmen). (2006). Da Vinci Şifresi [Film]. Columbia Pictures.
• IMDb (2023a). Erişim Adresi: https://www.imdb.com/title/tt0382625/?ref_=nv_sr_srsg_3_tt_6_nm_2_q_da%2520vi . Erişim Tarihi 12.10.2023.
• IMDb (2023b). Erişim Adresi: https://www.imdb.com/title/tt0417741/?ref_=nv_sr_srsg_0_tt_8_nm_0_q_Harry%2520potter%2520ve%2520melez . Erişim Tarihi 12.10.2023.
• IMDb (2023c). Erişim Adresi: https://www.imdb.com/title/tt1343092/mediaviewer/rm2643435776/?ref_=tt_ov_i. Erişim Tarihi 12.10.2023.
• IMDb (2023d). Erişim Adresi: https://www.imdb.com/title/tt1160419/?ref_=nv_sr_srsg_0_tt_8_nm_0_q_Dune . Erişim Tarihi 12.10.2023.
• Kitapyurdu (2023a). Erişim Adresi: https://www.kitapyurdu.com/kitap/da-vinci-sifresi/55871.html . Erişim Tarihi 12.10.2023.
• Kitapyurdu (2023b). Erişim Adresi https://www.kitapyurdu.com/kitap/muhtesem-gatsby-cep-boy/268450.html&filter_name=muhtesem+gatsby Erişim Tarihi 12.10.2023.
• Kitapyurdu (2023c). Erişim Adresi: https://www.kitapyurdu.com/kitap/dune/375312.html&filter_name=dune Erişim Tarihi 12.10.2023.
• Köseoğlu, E., & Durna, K. (2023). Mehmet Rauf’un Eylül Romanında Mekâna Dair Duygusal Betimlemeler Yoluyla Tematik Bir Analiz. Yedi Aralık Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 49-59.
• Luhrmann, B. (Yönetmen). (2013). Muhteşem Gatsby [Film]. Warner Bros.
• Nane, P. (2021). Deneyim ve Anlatı Odağında Mekâna Yeniden Bakmak: Perec ve Butor’un Yazınında Mekânın Temsil Biçimleri. Tasarım+Kuram, 17(33), 163- 175.
• Özdoğlar, E., & Kavut, İsmail E. (2022). The Relationship Between Interior Architecture And Science Fiction: An Analysis Study on The ‘‘Passengers’’ Movie. 8gen-ART, 2(1), 67–81. https://doi.org/10.53463/8genart.202200162
• Özen, A. (2006). Mimari Sanal Gerçeklik Ortamlarında Algı Psikolojisi. Bilgi Teknolojileri Kongresi IV. Akademik Bilişim. http://ab.org.tr/ab06/bildiri/81.doc
• Rowling, J.K. (2005). Harry Potter ve Melez Prens (1. baskı). (Çev. S. Okyay, K. Kutlu). İstanbul: Yapı Kredi.
• Sevin, B. (2018). Edebiyat, Sinema, Mekân Arasındaki Geçişgenlik Üzerine Bir Araştırma: Steampunk ve Siberpunk’un Farklı Tasarım Sahalarındaki İzdüşümleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
• Şengül, M. B. (2010). Romanda Mekân Kavramı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(11).
• Simurg Kitabevi (2023). Erişim Adresi: https://www.simurgkitabevi.com/harry-potter-ve-melez-prens-6-kitap-2013 . Erişim Tarihi 12.10.2023.
• TDK (2022). Erişim Adresi: https://sozluk.gov.tr/ Türk Dil Kurumu. Erişim Tarihi 13.12.2022.
• Tükel, G. (2010). Edebi Eserlerde Betimlenmiş Mimari Mekanların Sinemada Temsili (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Tümer, G. (1982). Mimarlık-edebiyat ilişkileri üzerine bir deneme: Aragon'un" Le Paysan de Paris"(Paris köylüsü) adlı yapıtı üzerine bir örnekleme. (1. baskı). İzmir: Matbaa Kavram.
• Villeneuve, D. (Yönetmen). (2021). Dune: Çöl Gezgeni [Film]. Warner Bros.
• Yalçın, Ç., & Özdoğlar, E. (2023). Dune Filmlerinin Mimari Açıdan Analizi. Social Science Development Journal, 8(36), 221-236.
• Yates, D. (Yönetmen). (2009). Harry Potter ve Melez Prens [Film]. Warner Bros.

Kitap Uyarlaması Filmlerde Mekân Tasvirlerinin Tasar Ögeleri Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 24 – 39, 16.07.2024

Gül Şebnem Tutal Demet Aykal

https://doi.org/10.59732/dae.1422838

Öz

Mimarlık, edebiyat ve sinema alanlarında ayrı ayrı birçok çalışma yapılmış olsa da üç disiplinin beraber ele alındığı çalışma sayısı oldukça azdır. Kitap uyarlaması filmlerin okur ve izleyici üzerinde aşamalı bir etki yarattığı düşünüldüğünde bu kavramın kendiliğinden bir çalışma alanı yarattığı görülmüştür. Bu çalışmada mimarlık, edebiyat ve sinemanın ortak etkileşim alanında bulunan mekân kavramı kitap uyarlaması filmler üzerinden incelenmiştir. Eserler seçilirken amaçlı örneklem yöntemi kullanılmıştır. Seçilen eserler dram türündeki Muhteşem Gatsby, gerilim türündeki Da Vinci Şifresi, fantastik türdeki Harry Potter Melez Prens ve bilim kurgu türündeki Dune: Çöl Gezegeni’dir. Kitaplarda detaylı tasvirleri olan, doğal, yapay ve karma mekanlar aranmıştır. Yazarın tasvirde kullandığı ışık, renk, biçim, doku ögeleri tespit edilip yönetmenin bu ögeleri filme nasıl aktardığı karşılaştırmalı analiz yöntemiyle belirlenip tablolaştırılmıştır. Elde edilen veriler film türlerine, mekân türlerine ve öge kullanımına göre analiz edilip grafik halinde sunulmuştur. İncelenen mekanlar tasar ögelerinin kullanımı üzerinden değerlendirildiğinde, yazar ve yönetmenin mekân anlatımında en çok paralellik gösterdiği eserin Da Vinci Şifresi olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

mekân, edebi uyarlamalar, sinemada mimarlık, edebiyatta mimarlık

Kaynakça

• Altan, İ. (1993). Mimarlıkta Mekân Kavramı. Psikoloji Çalışmaları, 19 (0), 75-88.
• Aslan, F., Aslan, E., & Atik, A. (2015). İç Mekânda Algı. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 5 (11), 139-151.
• Atay, A. (2022). Sinemada Edebiyat Uyarlamaları: “Dvoynık ve The Double Örneği”. İletişim Çalışmaları Dergisi, 8 (2), 131-155.
• Brown, D. (2019). Da Vinci Şifresi (81. baskı). (Çev. P. D. İncek). İstanbul: Altın Kitaplar.
• Çam, A. (2016). Sinemasal Mekânlar ve Sinemasal Mekânların Çözümlenmesi. sinecine, 7(2), 7-37.
• Fettahoğlu, E., & Erbay, M. (2022). Görsel Medyada Gelecek
• Öngörüsünün Mekânsal Temsili: Black Mirror Örneği. Akdeniz Sanat, 16 (29), 11-33. https://doi.org/10.48069/akdenizsanat.998183
• Fitzgerald, F. S. (2022). Muhteşem Gatsby (18. baskı). (Çev. F. Kahya). İstanbul: Türkiye İş Bankası.
• Göler, S. (2009). Biçim, Renk, Malzeme, Doku ve Işığın Mekân Algısına Etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
• Hasol, D. (2019). Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü (16. baskı). İstanbul: Yem.
• Herbert, F. (2021). Dune (19. baskı). (Çev. D. Körpe). İstanbul: İthaki.
• Howard, R. (Yönetmen). (2006). Da Vinci Şifresi [Film]. Columbia Pictures.
• IMDb (2023a). Erişim Adresi: https://www.imdb.com/title/tt0382625/?ref_=nv_sr_srsg_3_tt_6_nm_2_q_da%2520vi . Erişim Tarihi 12.10.2023.
• IMDb (2023b). Erişim Adresi: https://www.imdb.com/title/tt0417741/?ref_=nv_sr_srsg_0_tt_8_nm_0_q_Harry%2520potter%2520ve%2520melez . Erişim Tarihi 12.10.2023.
• IMDb (2023c). Erişim Adresi: https://www.imdb.com/title/tt1343092/mediaviewer/rm2643435776/?ref_=tt_ov_i. Erişim Tarihi 12.10.2023.
• IMDb (2023d). Erişim Adresi: https://www.imdb.com/title/tt1160419/?ref_=nv_sr_srsg_0_tt_8_nm_0_q_Dune . Erişim Tarihi 12.10.2023.
• Kitapyurdu (2023a). Erişim Adresi: https://www.kitapyurdu.com/kitap/da-vinci-sifresi/55871.html . Erişim Tarihi 12.10.2023.
• Kitapyurdu (2023b). Erişim Adresi https://www.kitapyurdu.com/kitap/muhtesem-gatsby-cep-boy/268450.html&filter_name=muhtesem+gatsby Erişim Tarihi 12.10.2023.
• Kitapyurdu (2023c). Erişim Adresi: https://www.kitapyurdu.com/kitap/dune/375312.html&filter_name=dune Erişim Tarihi 12.10.2023.
• Köseoğlu, E., & Durna, K. (2023). Mehmet Rauf’un Eylül Romanında Mekâna Dair Duygusal Betimlemeler Yoluyla Tematik Bir Analiz. Yedi Aralık Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 49-59.
• Luhrmann, B. (Yönetmen). (2013). Muhteşem Gatsby [Film]. Warner Bros.
• Nane, P. (2021). Deneyim ve Anlatı Odağında Mekâna Yeniden Bakmak: Perec ve Butor’un Yazınında Mekânın Temsil Biçimleri. Tasarım+Kuram, 17(33), 163- 175.
• Özdoğlar, E., & Kavut, İsmail E. (2022). The Relationship Between Interior Architecture And Science Fiction: An Analysis Study on The ‘‘Passengers’’ Movie. 8gen-ART, 2(1), 67–81. https://doi.org/10.53463/8genart.202200162
• Özen, A. (2006). Mimari Sanal Gerçeklik Ortamlarında Algı Psikolojisi. Bilgi Teknolojileri Kongresi IV. Akademik Bilişim. http://ab.org.tr/ab06/bildiri/81.doc
• Rowling, J.K. (2005). Harry Potter ve Melez Prens (1. baskı). (Çev. S. Okyay, K. Kutlu). İstanbul: Yapı Kredi.
• Sevin, B. (2018). Edebiyat, Sinema, Mekân Arasındaki Geçişgenlik Üzerine Bir Araştırma: Steampunk ve Siberpunk’un Farklı Tasarım Sahalarındaki İzdüşümleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
• Şengül, M. B. (2010). Romanda Mekân Kavramı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(11).
• Simurg Kitabevi (2023). Erişim Adresi: https://www.simurgkitabevi.com/harry-potter-ve-melez-prens-6-kitap-2013 . Erişim Tarihi 12.10.2023.
• TDK (2022). Erişim Adresi: https://sozluk.gov.tr/ Türk Dil Kurumu. Erişim Tarihi 13.12.2022.
• Tükel, G. (2010). Edebi Eserlerde Betimlenmiş Mimari Mekanların Sinemada Temsili (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Tümer, G. (1982). Mimarlık-edebiyat ilişkileri üzerine bir deneme: Aragon'un" Le Paysan de Paris"(Paris köylüsü) adlı yapıtı üzerine bir örnekleme. (1. baskı). İzmir: Matbaa Kavram.
• Villeneuve, D. (Yönetmen). (2021). Dune: Çöl Gezgeni [Film]. Warner Bros.
• Yalçın, Ç., & Özdoğlar, E. (2023). Dune Filmlerinin Mimari Açıdan Analizi. Social Science Development Journal, 8(36), 221-236.
• Yates, D. (Yönetmen). (2009). Harry Potter ve Melez Prens [Film]. Warner Bros.

Toplam 34 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Kaynak Göster

Download or read online: Click here