Kollektiv. Azərbaycan tarixi üzrə qaynaqlar (1989)

Azərbaycan tarixi üzrə qaynaqlar. Seminar və təcrübə məşğələləri üçün müntəxəbat: dərs vəsaiti. Tərtibçilər: S. S. Əliyarov, F. R. Mahmudov, F. M. Əliyeva, L. L. Həsənova; Redaktor: Q. Ə. Rəhimov. Bakı: Azərbaycan Universiteti nəşriyyatı, 1989, 328 s. ISBN 5802500026

Kitabdakılar

Ön söz … 3

I bölmə. Azərbaycanın qədim tarixi (Miladın IV yüzilinədək)
Mixi yazı parçaları … 9
1. III Salmanasarın Kalhu (Nimrud) şəhərində “Qara xatirə daşı” üzərindəki salnaməsi … 9
2. II Sarqonun “Təntənəli yazısı” … 10
3. Aşşurbanipalın “B” silindrindəki yazısı … 12
4. I Argiştinin salnaməsi … 13
5. II Sardurinin Cənubi Azərbaycanın Qaradağ vilayətində tapılmış kitabəsi … 13
6. II Argiştinin Sərab şəhəri yaxınlığında tapılmış kitabəsi … 14
Antik dövr qaynaqları
7. Strabon. “Coğrafiya” … 14
8. K. Ptolomey. “Coğrafiya dərsliyi” … 23
9. Böyük Plini. “Təbiət tarixi” … 25

II bölmə. Azərbaycan IV-XII yüzillərdə ilkin orta əsr qaynaqları
Kitabı Dədə Qorqud
10. Duxa Qoca oğlı Dəli Domrul boyını bəyan edər, Xanım hey … 29
11. İç Oğuza Taş Oğuz asi olub Beyrək öldügi boyı bəyan edər … 32
12. Fəzlullah Rəşidəddin. “Cami ət-təvarix” … 36
13. Moisey Kağanqatlı. “Aqvan tarixi” … 39
Ərəbdilli qaynaqlar
14. “Übeyd ibn Şəriyyə əl-Cürhuminin əxbarı” … 56
15. Əbu Məhəmməd Əhməd ibn Əsəm əl-Kufi. “Kitab əl-fütuh” … 58
16. Əl-Bələzuri. “Kitab fütuh əl-buldən” … 67
17. Ət-Təbəri. “Tarix ər-rüsul və-l-müluk” … 77
18. Əl-İstəxri. “Kitab məsalik əl-məmalik” … 110
19. Əbu Düləfin ikinci risaləsi … 117
20. Sədrəddin Əli əl-Hüseyni. “Əxbar əd-dövlət əs-Səlcuqiyyə” … 121

III bölmə. Azərbaycan XIII-XVIII yüzillərdə
Monqol basqınları çağı və sonrakı dövrün qaynaqları … 137
21. İbn əl-Əsir. “Əl-kamil fi-t-tarix” … 137
22. Gəncəli Kirakos. “Ermənistan tarixi” … 161
23. Yaqut əl-Həməvi. “Mucəm əl-buldən” … 164
24. Həmdullah Qəzvini. “Nüzhətül-Qulub” əsəri … 169
25. Rəşidəddinin oğlu Şihabəddinə məktubu … 176
26. Kastiliya (İspaniya) elçisi Klavixonun gündəliyi … 177
27. Əbd ər-Rəşid əl-Bakuvi. “Kitab təlxis əl-əsər və əcaib əl-malik əl-qəhhar” … 179
28. Venesiya elçisi Ambroco Kontarini. “Yol gündəliyi” … 182
Səfəvilər dövlətində Azərbaycan dilinin dövlətlərarası yazışmada və fərmanlarda işləndiyini göstərən qaynaqlar … 184
29. I Şah İsmayılın Musa Durğut oğluna fərmanı … 186
30. Cahanşahın nəvəsinin I Sultan Səlimə ərizəsi … 187
31. II Şah Abbasın Şirvan bəylərbəyi Hacı Məniçöhr xana hicri 1070 (1659/60)-ci ildə məktubu … 188
32. Sultan Süleyman Qanuninin I Şah Təhmasibə məktubu … 188
33. Zeynalabidin Əli Əbdi bəyin “Təkmilatül əxbar” əsərinin yazılması haqda I Təhmasibin fərmanı … 190
34. Zeynalabidin Əli Əbdi bəy. “Təkmilatül əxbar” … 191
35. Şah İsmayıl Xətai. “Divan”dan bir qəsidə … 194
Orta əsr Azərbaycan tarixinə dair farsdilli qaynaqlar … 197
36. Ənbəd kəndinin soyurğal verilməsi haqqında Uzun Həsənin hökmü … 197
37. I Şah İsmayılın Dizmar vilayətində ruhanilərin vergilərdən azad edilməsi haqqında hökmü … 199
38. I Şah İsmayılın Təbrizdə Xanəhməd bağının bağışlanması haqqında hökmü … 200
39. I Şah Təhmasibin Zığ kəndinin Bibiheybət məqbərəsinə vəqf olunmasını təsdiq edən fərmanı … 201
40. Şəki ölkəsinin sədrliyi vəzifəsi haqqında I Şah Təhmasibin fərmanı … 202
41. Bibiheybət məqbərəsinin mütəvəlliliyi vəzifəsi haqqında Şah I Təhmasibin fərmanı … 204
42. Bakı limanına nazir təyin olunmasını haqqında fərman … 205
43. Kiş, Nuxu və Şəkərənd kəndlərinin tiul verilməsi haqqında Şirvan bəylərbəyi Xosrov xanın hökmü … 206
44. Şəki ölkəsi kətxudalarının şikayəti ilə bağlı olaraq II Şah Abbasın fərmanı … 207
45. Şəki ölkəsinin hakiminə II Şah Abbasın göndərdiyi fərman … 208
46. Şəki məliyi Səfiqulunun şikayəti üzrə II Şah Abbasın fərmanı … 209
47. Şəki qışlaqları haqqında Şah Səfinin fərmanı … 211
48. Şirvandakı siyasi hadisələr haqqında Şah Sultan Hüseynin fərmanı … 212
49. Şəki ölkəsinin məlikliyi vəzifəsi haqqında Nadir şahın fərmanı … 213
50. Bibiheybət məqbərəsinin gəlirinə yiyələnmək uğrunda gedən münaqişəyə dair … 214
Avropa, Rusiya, Yaxın və Orta Şərq müəlliflərinin yazıları … 216
51. Antoni Cenkinson. “Gündəlik” … 216
52. Adam Oleari. “Moskoviya və Moskoviyadan keçməklə İrana, oradan da geriyə səyahətin təsviri” … 223
53. Evliya Çələbi. “Səyahətnamə” … 230
54. Yan Streys. “Səyahət” … 238
55. Təbrizli Arakel. “Tarixlər kitabı” … 242
56. Elçi Volınskinin Şamaxı xanının görüşünə gəlməsi haqqında yaddaş … 248
Azərbaycan tarixçilik irsindən … 255
57. Mirzə Adıgözəl bəy. “Qarabağnamə” … 255
58. Mirzə Camal Cavanşir Qarabaği. “Qarabağ tarixi” … 263
59. Kərim Ağa Fateh. “Şəki xanlarının müxtəsər tarixi” … 268

IV bölmə. XIX yüzilin sənədləri
60. Kürəkçay müqaviləsi (“Andlı öhdəlik”) … 271
61. Türkmənçay müqaviləsi … 277
62. A. S. Qriboyedov, P. D. Zavelski. “Rusiya-Zaqafqaziya şirkətinin yaradılması haqqında qeydlər” … 286
63. 13 iyul 1830-cu il qanunu (“Əlahəzrət buyruğu”) … 300
Rusiyanın Qafqaz arxasındakı əyalətlərinin statistika, etnoqrafiya, topoqrafiya və maliyyə baxımından təsviri .. 302
64. Yelizavetpol dairəsi … 303
65. Şirvan əyaləti (Azərbaycan dili haqqında) … 305
66. A. A. Bakıxanov. “İzahat” (1837-ci il Quba üsyanı haqqında) … 305
67. 6 dekabr 1846-cı il torpaq qanunu … 309
68. 14 may 1870-ci il kəndli “Əsasnamə”si … 313