KUNTER, Halim Baki

(1900-1971)

Araştırmacı-yazar.

Müellif:

İstanbul’da doğdu. Evkaf Nâzırı Abdülhalim Efendi’nin torunudur. İlk tahsilinden sonra Halkalı’daki Ziraat Mektebi’ni bitirdi. I. Dünya Harbi ve İstanbul’un işgali sırasında Anadolu’ya geçti; İstiklâl Mücadelesi’ne katıldı, Kuvâ-yi Milliye ve Müdâfaa-yi Hukuk teşkilâtlarında çalıştı. Cumhuriyet’in kuruluşunun ardından Ankara’da kaldı. Yeni açılan Hukuk Mektebi’ne girdi ve buradan mezun oldu. Başvekâlet bünyesindeki Neşriyat Dairesi’nde memur olarak çalıştı (1927-1933), buradan Vakıflar İdaresi’ne geçti, vakıflarla ilgili önemli görevlerde bulundu. 1936-1937’de İzmir Vakıflar Müdürlüğü Teftiş Heyeti reisliği ve merkez büro şefliği gibi görevler yaptı. Bu sırada vakfiyeler yanında tarihî binalar, kitâbeler, bunların sanat özellikleri üzerine araştırmalarda bulundu. Ayrıca spor tarihiyle ilgilendi. Geleneksel Türk sporunun en önemli kolu olan okçuluğa özel bir yer ayırdı. Bu çalışmaları dolayısıyla Türk Tarih Kurumu’na muhabir üye seçildi. Ankara’da siyasî çevreler içine girmeyen Kunter halkevlerinin teşkilâtlanmasında yer aldı. Arkitekt dergisinde yazıları çıktı, Ülkü dergisinde çalıştı. 1960 yılında gerçekleştirilen askerî darbenin ardından halkevi hareketi 1962’de yeniden canlandırıldığında genel merkezde önemli idarî sorumluluklar üstlendi. Daha sonra buradan ayrıldı ve 1965’teki emekliliğine kadar Vakıflar İdaresi’nde çalışmalarını sürdürdü. Selâmet adlı bir dergi için girişimde bulunduysa da başarılı ve etkili olamadı. Son görevi bir yayın ajansında danışmanlıktı. Kazasker Mustafa İzzet hattı bir mushafın basılmasıyla uğraştığı sırada 5 Nisan 1971’de öldü.

Eserleri: Eski Türk Sporları Üzerine Araştırmalar (İstanbul 1938); Türk Vakıfları ve Vakfiyeleri Üzerine Mücmel Bir Etüd (İstanbul 1939); Fatih Câmii ve Bizans Sarnıcı (Ali Sami Ülgen ile birlikte, İstanbul 1939; daha önce Vakıflar Dergisi’nde makale olarak neşredilmiştir: “Fatih Camii”, I [1938], s. 91-101, ek 70 fotoğraf ve plan); Yunus Emre, Bilgiler-Belgeler (Eskişehir 1966). Kunter’in ayrıca Vakıflar Dergisi’nde birçok makalesi yayımlanmıştır: “Türk Vakıfları ve Vakfiyeleri Üzerine Mücmel Bir Etüd” (sy. 1 [1938], s. 103-129, ek 78 adet fotoğraf); “Kitabelerimiz” (sy. 2 [1942], s. 431-456, ek 127 isim [bir adet Hacıbektaş’ta, on beş adet Kırşehir, iki adet Ankara, yirmi beş adet Bursa’da, iki adet Büyükçekmece Köprüsü, bir adet Ödemiş’te, dört adet İstanbul’da mevcut kitâbelerin neşri, tercümesi, tahlili]); “Türk Vakıflarının Milliyetçilik Cephesi” (sy. 3 [1956], s. 1-11); “Emîr Sultan Vakıfları ve Fâtih’in Emîr Sultan Vakfiyesi” (sy. 4 [1958], s. 39-63, ek otuz üç sayfa vakfiye, yedi resim); “Fatih Devri Sonlarında İstanbul Mahalleleri, Şehrin İskân ve Nüfusu” (sy. 4 [1958], s. 245-248 [Ekrem Hakkı Ayverdi’nin eseri üzerinedir]); “Tarsus’taki Türkistan Zaviyelerinin Vakfiyeleri” (sy. 6 [1965], s. 31-50, ek sekiz adet fotoğraf). Bunların dışındaki önemli yazıları: “Atıcılar Kanunnamesi” (Tarih Vesikaları, sy. 10 [1942], s. 253-274); “Fatih’in İstanbul’da İlk Eseri” (Ülkü, II. Seri, III/25 [1942], s. 12-15), “Okmeydanı’nın Eski Teşkilâtı” (Ülkü, II. Seri, III/29 [1942], s. 12-14); “Okmeydanı’ndaki Eski ve Yeni Çalışmalar” (Ülkü, II. Seri, III/31 [1943], s. 12-16); “Türk Spor Mimarisine Dair” (Güzel Sanatlar, sy. 5, İstanbul 1944, s. 148-159).

BİBLİYOGRAFYA :

Ünsal Yücel, Türk Okçuluğu (ed. Dursun Ayan), Ankara 1999, s. V, VI; Sadun Tanju, Adnan Saygun’larda Çay Sohbetleri, İstanbul 2012, s. 70, 73, 95, 96; Güler Çankayalı, “Halim Baki Kunter”, TK, sy. 103 (1971), s. 73-74 (641-642).

Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 2019 yılında Ankara’da basılan (gözden geçirilmiş 3. basım) EK-2. cildinde, 91-92 numaralı sayfalarda yer almıştır.