II. Dünya Savaşı’nın henüz bitmediği, ülkenin ekonomik ve sosyal alanda ciddi sıkıntılar geçirdiği dönemde millî ve dinî duyguları beslemek için yayın hayatına atılan derginin ilk sayısının (Ağustos 1944) tanıtma yazısında gayesi, “Ülkemiz ve milletimiz için en hayırlı, refah ve saadet ülküsüne bütün gönül birliği ile ulaşmak, devlete saygı, Cumhuriyet’e bağlılık ve kanuna itaat fikirlerini kökleştirmek, millî dilek ve millî kültüre hizmet etmek” şeklinde ortaya konulmuştur. Logosunda “ilim, ahlâk ve içtimaiyat dergisi” ifadesiyle takdim edilen dergi, sınırlı oranda bir ilmî seviye taşımakla birlikte genel halk kitlesine hitap eden niteliği daha belirgindir.
Sahibi ve yazı işleri müdürü Yusuf Ziya Yörükân olan dergide Mustafa Rahmi Balaban, Erol Yaltkaya, Tahir Harimi Balcıoğlu, Zakir Kadiri Ugan, İsmail Hakkı Milaslı, Ali Kemali Aksüt gibi şahısların yazıları da yer almakta ise de Yörükân’ın ağırlığı açık bir şekilde görülmektedir. Yazdığı birçok eserden başka Mihrab ve Millî Mecmua dergilerinde hitap ettiği kitleye ülkenin o günkü şartlarında ahlâk ve mefkûre aşılayan Yörükân Kutlu Bilgi’yi de aynı amaçla evinde kendisi hazırlamış, derginin bazı işlerinde çocuklarından da yararlanmıştır (Anadolu’da Alevîler ve Tahtacılar, neşredenin girişi, s. 15-16).
Derginin “Kutlu Bilgi” veya Yörükân’ın imzasıyla “Konuşma” başlığını taşıyan ilk yazıları ilim ve din, aile terbiyesi, İslâm’ın mahiyeti gibi konulara ayrılmıştır. İkinci sırada, sayılar arasında bazı farklılıklar bulunmakla birlikte “ahlâk” sayfası yer alır ve burada ahlâkî vazifeler, İslâm ahlâkının kökleri ve temel ahlâkî prensipler gibi konular ele alınmıştır. Dergide ayrıca Türk Hava Kurumu ve Çocuk Esirgeme Kurumu’nu tanıtan ve destekleyen makalelere, Türk ve İslâm tarihi konularında basit sayılabilecek yazılara, yer yer Batılı yazarlardan tercümelere, sınırlı olarak da felsefe, kelâm problemleriyle ilgili küçük çaplı makalelerle iddialı olmaktan uzak hikâye ve didaktik şiirlere yer verilmiştir.
Her biri otuz iki sayfadan oluşan ve sayfa numaraları teselsül eden (288 sayfa) dergi kayıtlardan anlaşıldığına göre dokuz sayı çıkmış, son sayısında (Mayıs 1945) herhangi bir açıklama yapılmadan yayım hayatına son verilmiştir. Kutlu Bilgi, Türkiye’de dinî dergilerin bulunmadığı bir dönemde dinî ve kültürel hayat hakkında verdiği bazı ip uçları bakımından önemlidir.
BİBLİYOGRAFYA
“Konuşma”, Kutlu Bilgi, sy. 1, Ankara 1944, s. 2-4.
Yusuf Ziya Yörükân, Anadolu’da Alevîler ve Tahtacılar (haz. Turhan Yörükân), Ankara 1998, neşredenin girişi, s. 15-19.
Yaşar Kutluay, “Yusuf Ziya Yörükân’ın Makaleleri”, AÜİFD, III/1-2 (1954), s. 94.
Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 2002 yılında Ankara’da basılan 26. cildinde, 492 numaralı sayfada yer almıştır.