Lia Gobadze. Kral I. Solomon döneminde (1752-1784) İmereti Krallığı’nın Osmanlı Devleti ile ilişkiler. Yüksek lisans tezi (2022)

Lia Gobadze. Kral I. Solomon döneminde (1752-1784) İmereti Krallığı’nın Osmanlı Devleti ile ilişkiler. Yüksek lisans tezi. Bursa: Bursa Uludağ Ünversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022, XII+334 s.

Özet

Kafkasya coğrafyasında meydana gelen önemli olaylar arasında 18. yüzyılın Gürcistan – Osmanlı ilişkileri ön plana çıkmaktadır. Söz konusu araştırmada ele alınacak bölge, Osmanlı kaynaklarında hanlık⁄meliklik şeklinde idare edildiği söylenen ve yabancı literatürde İmereti Krallığı adıyla kaydedilen bölgedir.

Çalışmanın amacı, 18. yüzyılın ikinci yarısında Gürcistan ve Osmanlı Devleti arasındaki siyasi ilişkilerin tespit edilmesidir. Bu çalışmada, İmereti Kralı Ι. Solomon’un Osmanlı Devleti’ne karşı olan isyanları ve bu isyanlardan diğer Gürcü krallıklarının ve bizzat Osmanlı Devletinin nasıl etkilendiği ortaya konulacaktır. Ayrıca bu isyanların nedenleri ve sonuçları da çalışmanın konusunu oluşturacaktır.

Çalışmamızda, 18. yüzyılın ikinci yarısını kapsayan dönemde, İmereti Kralı V. Aleksandre’nin ölümünden sonra, 1752 yılında oğlu Ι. Solomon’un İmereti tahtına çıkması ve Osmanlı Devleti ile iplerin kopuşu, Batı Gürcistan’da 1768’e kadar yaşanan istikrarsız süreç, Solomon’un nafile ittifak arayışları ve görevden azli ve bu olaylar üzerindeki Osmanlı Devleti’nin etkileri ortaya konulacaktır. Çünkü, Ι. Solomon Osmanlı Devleti ile bazı problemler yaşadığı için 1766’de görevine son verilmiştir. Osmanlı Devleti tarafından, 1768’e kadar geçen sürede Solomon’u cezalandırmak için bölgeye birkaç defa yapılan askerî seferler ve neticeleri de çalışmamızda yer alacaktır. Sonunda 1768’de Bağdatcık Kalesi yakınlarında, Osmanlı devlet adamlarıyla isyancı Solomon arasında yüz yüze yapılan bir görüşme dikkat çekicidir. Solomon tarafından, Osmanlı heyetine bazı belgeler verilmektedir. Bunlar arasında Gürcü dilinde yazılmış olan kendi özel mektupları da vardır. İşte bu çalışmada, hem 1768’e kadar Osmanlı Devleti ile Ι. Solomon arasında, İmereti’ye hâkim olma mücadelesi, 1768’den 1784’te Solomon’un ölümüne kadar, ikinci dönem olarak zikredilen süreç ele alınacak; hem de söz konusu görüşmeye ait mektuplar ve diğer belgeler yardımıyla, Osmanlı-Rus Savaşı’nın hemen öncesinde Batı Gürcistan’da, siyasi dengelerin Rusya lehine nasıl değiştiğine işaret edilmeye çalışılacaktır. Bu çalışmada Osmanlı’nın Gürcistan politikasının çöküşü, Osmanlı heyetinin Ι. Solomon’la yaptığı mülakatın tutanağı, meseleye dair çeşitli mülahazalar, Solomon’un Osmanlı’dan kopuşu ve Rusya’yla ittifakı ile ilgili konuların değerlendirilmesi yapılacaktır.

Abstract

Among the important events that took place in the Caucasus geography, the Georgian-Ottoman relations of the 18th century come to the fore. The region to be dealt with in the aforementioned research is the region that is said to be ruled as a khanate⁄malilik in Ottoman sources and is recorded as the Kingdom of Imereti in foreign literature.

The aim of the study is to determine the political relations between Georgia and the Ottoman Empire in the second half of the 18th century. In this study, Imereti King Ι. Solomon’s revolts against the Ottoman Empire and how other Georgian kingdoms and the Ottoman Empire were affected by these rebellions will be revealed. In addition, the causes and consequences of these rebellions will be the subject of the study.

In our study, in the period covering the second half of the 18th century, after the death of King V. Alexander of Imereti, his son Ι. Solomon ascended the throne of Imereti in 1752 and the ropes broke with the Ottoman Empire, the unstable process in Western Georgia until 1768, Solomon’s futile the search for alliance and dismissal and the effects of the Ottoman Empire on these events will be revealed. Because Ι. Solomon was dismissed in 1766 because he had some problems with the Ottoman Empire. The military expeditions made by the Ottoman Empire to the region several times in order to punish Solomon in the period until 1768 and their results will also be included in our study. Finally, a face-to-face meeting between Ottoman statesmen and rebel Ι. Solomon in 1768 near Bagdatcik Castle is remarkable. Some documents are given to the Ottoman delegation by Solomon. Among them are his own private letters written in Georgian. In this study, both the struggle for domination of Imereti between the Ottoman Empire and Solomon until 1768, the second period from 1768 to the death of Solomon in 1784 will be discussed; Also, with the help of letters and other documents belonging to the meeting in question, it will be tried to point out how the political balances changed in favor of Russia in Western Georgia just before the Ottoman-Russian War. In this study, the collapse of the Ottoman Georgia policy, the minutes of the Ottoman delegation’s interview with Ι. Solomon, various considerations on the issue, Solomon’s break with the Ottoman Empire and her alliance with Russia will be evaluated.