Mehmet Arif Ölçen. Vetluga Irmağı: Çarlık Rusyasında bir Türk savaş tutsağının anıları, 1916-1918 (1994)

Vetluga Irmağı Çarlık Rusyasında Bir Türk Savaş Tutsağının Anıları 1916-1918 Mehmet Arif Ölçen ÜMİT YAYINCILIK
Erzurum, 16 Şubat 1916’da Rusların eline geçti. Bundan üç gün önce Ruslara tutsak düşmüştü Teğmen Mehmet Arif Ölçen. Rusya’nın içlerinde, Varnavin kasabasında, Vetluga Irmağı kıyısında, üç yıl sürdü tutsaklığı. 1918’de, Varşova yoluyla İstanbul’a gelinceye değin, Rus halkıyla yaşadıklarını, 1917 devriminin en sıcak günlerini, Varnavin’den kaçışına değin yaşadıklarını bir deftere yazdı. Mehmet Arif, 1958’de öldü. Oğlu Ali Nejat Ölçen, babasının ölümünden 28 yıl sonra anı defterini buldu, eski yazıyı öğrenip okudu. Defterindekiler, salt bir askerin anıları değildi. Birbirine her açıdan yabancı insanların, savaş yıllarındaki düşmanca duyguları aşıp nasıl kaynaştıklarının belgesiydi. Ali Nejat Ölçen, titiz bir çalışmayla, 1. Dünya Savaşında Kafkas Cephesiyle ilgili bilgileri de, ekleyerek anıları yayıma hazırladı. Ve bu anı-roman çıktı ortaya. Bir yazarın, ilk ve tek kitabı olarak, ölümünden 36 yıl sonra yayımlanan ilk kitap bu değil elbette. Ama yazarı, yakında ABD’de de yayımlanacak olan bu yapıtıyla, tarihte tanıklık ettiğini, okurun yüzüne yansıyacak hayranlığı ve hüznü göremeyecek.