| Tez Künye | Durumu | ||
| Mısır İskenderiyesi’nin sosyo – ekonomik yapısı: 1882-1914 / Socio – economic structure of Alexandria of Egypt: 1882 – 1914 Yazar:RECEP KÜREKLİ Danışman: PROF. DR. ŞAKİR BATMAZ Yer Bilgisi: Erciyes Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı / Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin:Akdeniz kıyıları = Mediterranean coasts ; Doğu Akdeniz bölgesi = Eastern Mediterranean region ; Kent tarihi = Urban history ; Kıyı kentleri = Coastal cities ; Mısır = Egypt ; Sosyoekonomik yapı = Socio-economic structure ; Tarih = History ; Yakın Çağ = Modern Times ; İskenderiye = Alexandria | Onaylandı Doktora Türkçe 2015 602 s. | ||
| M.Ö 332’de Büyük İskender tarafından kurulan ve adını da kurucusundan alan İskenderiye şehri, tarih boyunca daima Doğu Akdeniz’in önemli liman şehirlerinden biri olarak farklı imparatorlukların ilgisini çekmişti. Yunanlar tarafından kurulan şehir daha sonra sırasıyla Romalılar, Araplar ve Osmanlılar tarafından yönetilmişti. Osmanlı yönetiminde iken önce Fransızların (1798-1801) ardından da İngilizlerin (1882-1922) işgaline uğramıştı. Uluslararası ticaret yolları üzerinde olması nedeniyle şehrin sahip olduğu ekonomik, jeopolitik ve jeostratejik avantajları yabancıların şehre gösterdikleri ilgiyi artırmıştı. Modern Mısır’ın kurucusu olarak kabul edilen Mehmet Ali Paşa’nın, haleflerinin, hassaten Hidiv İsmail’in gayretleri neticesinde hukuki açıdan Osmanlı Devleti’ne bağlı olsa da bilfiil İngiliz işgali altında kalan İskenderiye, yaşanan küresel ve bölgesel gelişmelerin etkisi ile müspet ve menfi özellikleri bünyesinde barındırarak XIX. yüzyılın başından 1914’e kadar ekonomik, sosyo-kültürel ve idari açıdan bir değişim/dönüşüm dönemi tecrübe ederek modern bir şehre dönüşmüştü. Kozmopolit demografik yapısı, modern limanı, demiryolları ve tramvay hatları, döşenmiş yolları, filtrelenmiş içme suyu şebekesi ve zirai kanalları, sıhhi kurul ve karantina parkları, gelişmiş posta ve telgraf ağları, modern belediye, polis, sahil güvenlik ve hukuk teşekkülleri, canlı eğitim ve basın faaliyetleri İskenderiye’nin göze çarpan unsurları idi. Bu çalışmamızda, 1882-1914 yılları arasında Mısır’da doğrudan bir işgal yönetimi yerine İngiliz temsilci ve danışmanlar marifetiyle örtülü bir himaye sistemi uygulayan İngiltere’nin nüfuzu altında bulunan Doğu Akdeniz’in önemli liman şehirlerinden biri olan İskenderiye’nin bu süre zarfında sosyo-ekonomik açıdan yaşadığı değişim/dönüşüm, Osmanlı ve özellikte İngiliz arşiv belgeleri incelenerek ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Anahtar kelimeler: Mısır, İskenderiye, Doğu Akdeniz, Liman Şehirleri. | |||
| The city of Alexandria, which was founded by named after Alexander the Great in 332 B.C.E. had been one of the most important ports of the Eastern Mediterranean and took the attention of many empires throughout history. The city that was founded by the Greeks was later governed by Romans, Arabs and Ottomans in consequence. Under the Ottoman rule, it was first invaded by the French (1798-1801) and then by the British (1882-1922). Due to its being on the trade routes the geopolitical, geostrategic, and economic advantages that the city possesses increased the interest shown to the city by the foreigners. Thanks to the endeavors of Mohammed Aly Pasha who is accepted as the founder of modern Egypt, his successors, particularly Hidiv Ismail and being under de jure rule of the Ottomans while under de facto rule of the British Alexandria changed into a modern city under the influence of global and regional changes by retaining its positive and negative features between the beginning of the 19th century until 1914 by experiencing a social and economic transformation. The cosmopolitan demographics of its population, its modern port, its railways and tramcar transportation, filtered drinking water network and agricultural canals, health commission and quarantine parks, developed post and telegraph network, modern municipality, police, coastal security and legal institutions, lively educational and printing activities were the features of Alexandria attracting attention. In this study, the social and economic transformation that Alexandria which is one of the most important port cities of Eastern Mediterranean underwent under the indirect British rule through representatives and advisers has been discussed by examining the Ottoman and especially British archival documents. Key Words: Egypt, Alexandria, East Mediterranean, Port Cities. | |||