Mizgin Uruç. Şirvanşahlar (VI. yüzyıldan XI. yüzyıla kadar). Yüksek lisans tezi (2015)

Mizgin Uruç. Şirvanşahlar (VI. yüzyıldan XI. yüzyıla kadar). Yüksek lisans tezi. Kars: Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015, XI+129 s.

Özet

Şirvan Müslümanlar tarafından fethedilmesinden itibaren Güney Kafkasya Bölgesinin en önemli şehirleri arasında yer almıştır. Şirvan, bulunduğu yer itibariyle sahip olduğu coğrafi ve stratejik durumu Abbasi Devleti’nin merkezi otoritesinin zayıflamasının ardından da bölgede jeopolitik ve stratejik durumundan kaynaklı olarak her daim önemini muhafaza etmiştir.

Azerbaycan, tarihi süreç içerisinde canlılığını her daim koruyan Kafkasya topraklarının en kadim mirasçılarındandır. Bu ülke sürekli savaşlara, soykırımlarına, toprak parçalanmalarına, göçlere ve iktidar mücadelelerine sahne olmuştur. İslâm diniyle Hz. Ömer devrinde tanışan ve Emeviler tarafından fetihlerde üs olarak kullanılan günümüz Azerbaycan toprakları, Bizans ile Sasani, Moğol istilası, Akkoyunlular ile Karakoyunluların, Osmanlılar ile Safevilerin savaşlarına, 17. yüzyılda ise Osmanlı Devleti, İran ve Rusya arasındaki nüfuz mücadelesine sahne olmuştur.

Şirvan bölgesi, İslam tarihinin siyasi yönü ve fetihler noktasında yüklendiği misyon itibari ile çok önemli bir fonksiyon icra etmiştir. Şirvan Bölgesinin, fethedilmesinden Mezyediler döneminin (IX-XI) sonuna kadar ki dönemi, yaklaşık olarak dört buçuk asırlık tarihini konu edindiğimiz Yüksek Lisans tez çalışmamız Şirvan bölgesini bütün yönleriyle gözler önüne sermektedir. Azerbaycan coğrafyasında faaliyet göstermiş olan Şirvanşahlar’ın siyasi, idari, sosyo-ekonomik, ve medeniyet sahasında ortaya koyduğu maddi ve manevi kültürel öğelerin aydınlatılmasında da önemli katkılar sunmayı amaçlamaktadır.

Abstract

Shirvan, has taken place among the most important cities of the South Caucasus region after conquered by the Muslims. Shirvan never lost its importance and after central authority of Abbacies state weakened, during the time of Shirvanshahs who previously existed in the region, it always preserved its importance because of its geopolitical and strategical situation.

Azerbaijan, in the historical process always preserves the viability of the territory Caucasus is one of the most ancient heirs. The known of the history of this country started until today it has been scene to the wars, genocide, land fragmentation, migration and power struggles. With the religion of Islam in the period Caliph Omar met and by Umayyads on conquests used as the base today’s Azerbaijani territory, it has been scene of the Byzantine and Sassanid, to Mongol invasion, Akkoyunlus with Karakoyunlus, to the wars of Ottomans with Safavids, in the 17th century, to the power struggle between the Ottoman Empire, Iran and Russia.

Shirvan region, in the political direction of İslamic history and at the point of conquerings in respect of mission is loaded, it has performed a very important function. Our postgraduate thesis in which we mentioned nearly four and a half century old history, from the conquest of Shirvan region to the end of the Mezyedis period, unfolds the Shirvan region entirely. Our study, also, aims to make a substantial contribution to enlighten Shirvanshahs’s material and moral factors, who were active in the Azerbaycan geography, in the fields of politics, administration, socio-economic, and civilization.